اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یکی از انواع اختلالات شخصیت است که در آن شخصیت بیمار غیر عادی است. این بدان معنی است که رفتار و شیوه های زندگی فرد مبتلا به این اختلال، به نظر دیگران عجیب و غریب است. اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در طیف بیماری اسکیزوفرنی قرار دارد، اما افراد مبتلا به این اختلال معمولا جنون را تجربه نمی کنند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، اغلب عجیب و غریب یا غیر عادی توصیف می شوند و معمولا روابط نزدیکی ندارند و یا اگر روابط داشته باشند بسیار اندک است. آنها به طور کلی نمی دانند که روابط چگونه شکل می گیرد و یا تاثیر رفتار آنها بر دیگران چیست؟ آنها ممکن است در مورد انگیزه و رفتار دیگران اشتباه فکر کنند. به همین دلیل عموما نسبت به دیگران بی اعتماد هستند.
این مشکلات ممکن است منجر به اضطراب شدید و تمایل به تغییر درونی در موقعیت های مختلف اجتماعی شود. زیرا فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در پاسخ به نشانه های اجتماعی دچار مشکل می شود و دارای اعتقادات عجیب و غریب است.
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال به طور معمول در ابتدای دوران بلوغ قابل تشخیص است. گرچه درمان هایی مانند دارو می تواند نشانه های بیمار را بهبود بخشد، اما اکثر افراد مبتلا به این بیماری معمولا به پزشک مراجعه نمی کنند.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد نشانه ها، علل، عوامل خطر، عوارض، روش های تشخیص و روش های درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال صحبت خواهیم کرد.
علائم اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، معمولا پنج یا بیشتر از پنج مورد از علائم و نشانه های زیر را شامل می شود:
- تنها بودن و نداشتن دوست نزدیک خارج از خانواده
- تفسیر نادرست از حوادث، مانند احساس این که چیزی که در واقع بی ضرر و یا بی اهمیت است، توسط بیمار مضر و با اهمیت می شود
- باورها، رفتارها و تفکرات عجیب و غریب، غیر عادی و غیر معمول
- لباس پوشیدن به شیوه عجیب و غریب، مانند ظاهر شدن در جمع بدون لباس و یا پوشیدن لباس های غیر عادی
- اعتقاد به قدرت های ویژه، مانند تله پاتی ذهنی یا خرافات
- ادراک های غیر معمول، مانند احساس حضور شخصی که واقعا وجود ندارد یا داشتن توهم
- اضطراب اجتماعی مداوم و بیش از حد
- سبک حرف زدن عجیب و غریب، مانند الگوهای مبهم و غیر معمول صحبت کردن و یا استفاده از کلمات عجیب و غریب
- افکار مشکوک یا پارانوئید و شک و تردید دائمی در مورد وفاداری دیگران
- احساسات یا واکنش های عاطفی محدود یا نامناسب
نشانه های اختلال شخصیت اسکیزوتایپال مانند افزایش علاقه به فعالیت های انفرادی و یا بالا بودن سطح اضطراب اجتماعی ممکن است در سال های نوجوان دیده شود. کودک ممکن است در مدرسه ناکارآمد باشد یا در جمع های اجتماعی با همسالانش ارتباط برقرار نکند. در نتیجه اغلب مورد آزار و اذیت قرار می گیرد.
هذیان ها، تصورات (باورهای غلط) و کاهش ارتباط بیمار با واقعیت، از دیگر نشانه های این بیماری روانی است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال معمولا نشانه های روان پریشی ندارند.
اضطراب شدید اجتماعی در افراد مبتلا به این اختلال، روابط را سخت می کند. آنها اغلب به دلیل ناراحتی هایی که در موقعیت اجتماعی احساس می کنند، دیگران را سرزنش می کنند و به زندگی انفرادی تمایل دارند.
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در برابر اسکیزوفرنیا
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال به راحتی با اسکیزوفرنی، که یک بیماری شدید روانی است و در آن ارتباط افراد با واقعیت قطع می شود، اشتباه گرفته می شود. در حالی که افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، ممکن است حالات روانی کوتاهی را همراه با هذیان و توهمات داشته باشند، اما این حالات روانی مانند اسکیزوفرنی، شایع، طولانی یا شدید نیست.
یکی دیگر از تفاوت های کلیدی بین این دو بیماری این است که افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال معمولا می توانند تفاوت بین ایده های تحریف شده توسط خود و واقعیت را تشخیص دهند. اما کسانی که اسکیزوفرنی دارند از توهمات خود بی خبرند.
علیرغم وجود اختلافاتی بین این دو بیماری، افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال می توانند از درمان های مشابه با اسکیزوفرنی استفاده کنند. اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، گاهی اوقات با اسکیزوفرنی اشتباه گرفته می شود. اما شیوع آن معمولا کمتر از اسکیزوفرنی است.
علل ایجاد این اختلال
شخصیت ترکیبی از افکار، احساسات و رفتارهایی است که منحصر به فرد شما هستند. شخصیت روش دیدن، درک و ارتباط دنیای بیرونی و درک از خود است. ایجاد مشکلات شخصیتی در دوران کودکی، از طریق تعامل بین گرایش های ارثی و عوامل محیطی شکل می گیرد.
در رشد طبیعی، کودکان به مرور زمان و با دقت و تفسیر نشانه های اجتماعی، چیزهای زیادی را یاد می گیرند و به طور مناسب به آن ها پاسخ می دهند. اما در کسی که مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال است، این روند شکل نمی گیرد. البته علت عدم شکل گیری مناسب روند رشد شخصیتی در این افراد مشخص نیست. اما احتمال دارد تغییر در عملکرد مغز و ژنتیک در این بین نقش داشته باشند.
عوامل خطر ابتلا به این اختلال
خطر ابتلا به این اختلال با وجود شخصی در خانواده که مبتلا به اسکیزوفرنی یا یک اختلال روانپریشی دیگر است، تشدید می شود. وجود اختلالات زیر در خانواده می تواند شانس ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال را افزایش دهد:
- اسکیزوفرنیا
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپیک
- سایر اختلالات شخصیت
عوامل محیطی، به ویژه تجربیات دوران کودکی، ممکن است در توسعه این اختلال نقش داشته باشند. این عوامل عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض سو استفاده
- بی توجهی
- تروما یا استرس
- داشتن والدینی که از لحاظ احساسی از هم جدا هستند
عوارض جانبی ناشی از اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری ها قرار دارند:
- افسردگی
- اضطراب
- داشتن مشکلات اجتماعی در محیط کار و مدرسه
- سایر اختلالات شخصیتی
- اعتیاد به الکل و مواد مخدر
- تلاش برای خودکشی
- اپیزودهای روانپریشی موقت که معمولا در پاسخ به استرس ایجاد می شوند
- جنون جوانی
روش های تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
پزشک با انجام یک معاینه فیزیکی، روند تشخیص را شروع می کند. این معاینه برای بررسی هر گونه بیماری فیزیکی که می تواند این علائم را در بیمار ایجاد کنند انجام می شود. او از بیمار در مورد علائمش سوالاتی را می پرسد. اطلاع پزشک از وجود شخصی در خانواده که مبتلا به اختلالات شخصیتی است می تواند در تشخیص موثر باشد.
پزشک ممکن است برای ارزیابی موقعیت روانی بیمار سوالاتی را مطرح کند. این سوالات شامل موارد زیر می شوند:
- چه زمانی علائم شما شروع شد؟
- علائم چگونه بر زندگی روزمره شما تاثیر می گذارد؟
- دوران کودکیتان چگونه گذشته است؟
- در شرایط اجتماعی چه احساساتی دارید؟
- تجربیات شما در مدرسه و محیط کار چگونه است؟
روانپزشک یا روانشناس از بیمار می پرسد که آیا تا به حال به آسیب رساندن به خودتان یا دیگران فکر کرده اید؟ او همچنین ممکن است از بیمار بپرسد که اعضای خانواده شما درباره رفتارتان چه نظری دارند؟ پاسخ های بیمار برای تشخیص این اختلال استفاده می شوند.
البته افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال ممکن است به دلیل سایر علائم نظیر موارد زیر نیز به پزشک مراجعه کنند:
- اضطراب
- افسردگی
- انفجار عصبی
- درمان سوء مصرف مواد مخدر
روش های درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال اغلب شامل ترکیبی از دارو و یک یا چند نوع روان درمانی است. بسیاری از افراد می توانند از طریق فعالیت های کاری و اجتماعی که برای سبک شخصیتشان مناسب هستند، به درمان خود بپردازند.
روان درمانی
روان درمانی، که به نام گفتار درمانی نیز شناخته می شود، ممکن است با ایجاد یک رابطه اعتماد محور بین بیمار و درمانگر، به افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال هستند کمک کند تا بتواند به دیگران اعتماد کند.
روان درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درمان شناختی – رفتاری: در این درمان بر روی شناسایی و تغییر الگوهای تفکر تحریف شده، یادگیری مهارت های اجتماعی خاص و اصلاح رفتارها تمرکز می شود.
- درمان حمایتی: در این درمان بیمار به یادگیری مهارت های انطباقی تشویق می شود.
- خانواده درمانی: این درمان شامل اعضای خانواده است و ممکن است به کاهش فاصله احساسی کمک کند و اعتماد بیمار به اعضای خانواده اش را افزایش دهد.
داروها
هیچ داروی خاصی توسط اداره غذا و داروی آمریکا برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال تایید نشده است. با این حال، ممکن است پزشکان داروهای آنتی سایکوتیک، تثبیت کننده های حالت، داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد اضطراب را تجویز کنند تا از بروز علائم خاصی مانند عوارض روانی، افسردگی و اضطراب جلوگیری کنند. برخی از داروها نیز ممکن است به کاهش تفکرات تحریف شده کمک می کنند.
چشم انداز بلند مدت افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یک بیماری مزمن است که معمولا نیاز به درمان مادام العمر دارد. افراد مبتلا به این بیماری، در معرض خطر ابتلا به اختلال افسردگی و سایر اختلالات شخصیتی نیز هستند.
چشم انداز بیمار بستگی به شدت علائم دارد. اگر بتوانید بیماری خود را به سرعت درمان کنید، شانس موثر بودن درمان بیشتر می شود.