اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD) یک نوع اختلال رفتاری است که بیشتر در دوران کودکی ایجاد می شود. کودکان مبتلا به ODD با همسالان، والدین، معلمان و سایر افراد ناسازگارند و به صورت بی شرمانه و خصمانه رفتار می کنند. آنها روابط دیگران با خودشان را دچار مشکل می کنند.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت بیشتر در مورد علل، عوامل خطر، نشانه ها و روش های تشخیص و درمان اختلال نافرمانی مقابله ای با شما صحبت می کنیم.
چه چیزی باعث ایجاد اختلال نافرمانی مقابله ای در یک کودک می شود؟
محققان نمی دانند چه چیزی باعث ایجاد ODD می شود. اما ۲ نظریه اصلی برای پاسخگویی به چرایی رخ دادن این اختلال وجود دارد:
تئوری رشد: این نظریه نشان می دهد که مشکلات زمانی شروع می شوند که بچه ها هنوز نوپا هستند. کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD ممکن است در یادگیری مستقل از کمک والدین یا شخص دیگری که به لحاظ احساسی وابسته به او هستند، مشکل داشته باشند. رفتار آن ها ممکن است مشکلات مربوط به رشد عادی را نشان دهد که در طی دوران کودکی ادامه دارند.
تئوری یادگیری: این نظریه نشان می دهد که نشانه های منفی ODD نگرش های آموخته شده هستند. آن ها اثرات روش های منفی هستند که توسط والدین و دیگران برای اعمال قدرت استفاده می شوند. استفاده از این روش های منفی، رفتارهای ODD کودک را افزایش می دهد. دلیلش این است که این رفتارها اجازه می دهد که کودک هر آن چه که می خواهد؛ از توجه گرفته تا عکس العمل پدر و مادر یا دیگران را به دست آورد.
کدام کودکان در معرض خطر ابتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای هستند؟
ODD در پسران شایع تر از دختران است. کودکانی که دارای مشکلات ذهنی زیر هستند نیز بیشتر احتمال دارد به اختلال نافرمانی مقابله ای مبتلا شوند:
- اختلالات خلقی یا اضطرابی
- اختلال رفتاری
- اختلال نقص توجه یا همان بیش فعالی (ADHD)
علائم ODD در یک کودک چیست؟
بیشتر علائم موجود در کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD در کودکان دیگر نیز وجود دارد. این قانون مخصوصا در کودکان ۲ تا ۳ ساله یا در طول سال های نوجوانی صادق است. بسیاری از کودکان مبتلا تمایل به نافرمانی دارند، با والدین بحث می کنند و یا از اختیارات خود دفاع می کنند. اغلب کودکان سالم وقتی خسته، گرسنه یا ناراحت هستند این رفتارها را از خود نشان می دهند. اما در کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD، این علائم بیشتر اتفاق می افتد. این رفتارها، در یادگیری و وضعیت تحصیلی کودک نیز تاثیر می گذارد و در برخی موارد، روابط کودک با دیگران را مختل می کند.
علائم کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- بد اخلاقی های مکرر دارند.
- زیاد با بزرگسالان جر و بحث می کنند.
- از جواب دادن به سوالاتی که بزرگسالان می پرسند امتناع می کنند.
- همیشه در مورد قوانین سوال می پرسند و از قوانین پیروی نمی کنند.
- انجام کارها با دیگران، از جمله بزرگسالان برای آن ها آزاردهنده یا ناراحتی کننده است.
- دیگران را به سوء رفتار یا اشتباه متهم می کنند.
- به راحتی دیگران را آزار می دهند.
- اغلب نگرش عصبانی دارند.
- با شدت زیاد و نامهربانانه با دیگران صحبت می کنند.
- به دنبال انتقام یا کینه جویی هستند.
این علائم ممکن است مانند علائم دیگر مشکلات روانی باشد. بنابراین برای تشخیص صحیح حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
چگونه اختلال نافرمانی مقابله ای در یک کودک تشخیص داده می شود؟
اگر علائم ODD را در کودک و یا نوجوان خود مشاهده می کنید، می توانید با تشخیص به موقع، به او کمک کنید. درمان اولیه اغلب می تواند از ایجاد مشکلات در آینده جلوگیری کند. روانپزشک مخصوص کودکان یا روانشاس می تواند اختلال نافرمانی مقابله ای را تشخیص دهد. او با والدین و معلمان درباره رفتار کودک صحبت خواهد کرد و ممکن است با خود کودک نیز صحبت کند. در بعضی موارد، کودک ممکن است نیاز به آزمایش روانی داشته باشد.
اختلال نافرمانی مقابله ای چگونه درمان می شود؟
درمان زودهنگام اغلب می تواند از ایجاد مشکلات در آینده جلوگیری کند. درمان این اختلال بستگی به علائم، سن و سلامت بدن کودک دارد. انتخاب روش درمان به شدت اختلال نیز مرتبط است. بیشتر والیدن کودکان مبتلا به ODD، قبل از پیدا کردن درمانی که می تواند به کودک کمک کند،درمانگرهای مختلف و انواع درمان را امتحان می کنند. این درمان ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- درمان شناختی-رفتاری: در این درمان کودک یاد می گیرد که مشکلات خود را بهتر حل کند و بهتر با دیگران ارتباط برقرار کند. او همچنین یاد می گیرد که چگونگی خشم خود را کنترل کند.
- خانواده درمانی: این درمان باعث ایجاد تغییر در خانواده می شود. این درمان مهارت های ارتباطی و تعاملات خانوادگی را بهبود می بخشد. نگهداری از کودک مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای برای والدین بسیار سخت است. این کودک می تواند برای خواهر و برادرهای خود نیز مشکلاتی را ایجاد کند. والدین و خواهر و برادر کودک نیز نیاز به حمایت دارند.
- درمان گروهی: در این درمان کودک مهارت های اجتماعی و بین فردی را بهتر یاد می گیرد.
- دارو: این روش درمان اغلب برای اختلال نافرمانی مقابله ای استفاده نمی شود. اما کودکی که علائمش شدید است یا به دیگر اختلالات مانند بیش فعالی مبتلا شده است، ممکن است نیاز به دارو داشته باشد.
چگونه می توانم از ایجاد اختلال نافرمانی مقابله ای در فرزندم جلوگیری کنم؟
محققان نمی دانند چه چیزی باعث ODD می شود. اما رویکردهای خاصی وجود دارند که می توانند به جلوگیری از ایجاد این اختلال کمک کنند. کودکان جوان به کمک برنامه های مداخله ای زودهنگام که مهارت های اجتماعی و نحوه برخورد با خشم را به آن ها آموزش می دهند، می توانند رفتارهای خود را کنترل کنند. برای نوجوانان، مشاوره (روان درمانی)، یادگیری مهارت های اجتماعی و بهبود روابطشان در در مدرسه می تواند به کاهش رفتارهای پرخاشگرانه کمک کند. برنامه های مبتنی بر مدرسه همچنین می توانند به جلوگیری از قلدری و بهبود روابط میان نوجوانان کمک کنند.
آموزش والدین نیز برای جلوگیری از اختلال نافرمانی مقابله ای مفید است. این برنامه ها به والدین یاد می دهند که چگونه رفتار فرزند خود را مدیریت کنند. والدین روش های تشویق مثبت و نحوه نظارت بر روی رفتار فرزند خود را یاد می گیرند.
چگونه می توانم کیفیت زندگی خانواده و فرزندم را بالا ببرم؟
درمان زودهنگام کودک اغلب می تواند از ایجاد مشکلات در آینده جلوگیری کند. در ادامه به نکاتی که می توانند به شما کمک کنند که بتوانید زندگی راحت تری داشته باشید، اشاره می کنیم:
- همه قرار ملاقات هایی که با روانپزشک دارید را بروید.
- در صورت نیاز در جلسات خانواده درمانی شرکت کنید.
- کودک ممکن است به تیم پزشکی متشکل از متخصصانی مانند مشاوران، درمانگران، مددکاران اجتماعی، روانشناسان و روانپزشکان نیاز داشته باشد. گستردگی تخصص ها در این تیم به نیازهای کودک و شدت اختلال بستگی دارد.
- به کسانی که کودک با آن ها در اتباط است، درباره اختلال رفتاری فرزندتان اطلاعات دهید.
- برای پشتیبانی از والدینی که کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای دارند، باید جلسات مشاوره تنظیم شود. بنابراین اگر احساس خشم و اضطراب می کنید، با روانشناس کودکتان صحبت کنید. ممکن است خودتان نیز به صورت جداگانه نیاز به مشاوره داشته باشید.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
روش های ساده و عملی برای کنترل خشم
اختلال هماهنگی رشدی (DCD) ؛ علل، نشانه ها، روش های تشخیص و روش های درمان
اختلال شخصیت وابسته ؛ علل، نشانه ها، روش های تشخیص و روش های درمان
[/quote]
چه زمانی باید به روانپزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده علائم زیر در کودک بهتر است در اسرع وقت به روانپزشک مراجعه کنید:
- کودک افسردگی شدید، ترس، اضطراب، یا خشم نسبت به خود یا دیگران دارد.
- از کنترل خارج شده است.
- صداهائی را می شنود که دیگران آن ها را نمی شنوند.
- چیزهایی را که دیگران نمی بینند می بیند.
- ۳ روز است که نه غذا می خورد و نه می خوابد.
- رفتار او با دوستان، خانواده یا معلمان بد است و دیگران در مورد این رفتارهای کودک ابراز نگرانی می کنند و از شما می خواهند که به او کمک کنید.
نکات کلیدی در مورد اختلال نافرمانی مقابله ای در کودکان
- اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD) یک نوع اختلال رفتاری است. کودکان مبتلا به ODD با همسالان، والدین، معلمان و سایر افراد سر ناسازگاری دارند و خصمانه رفتار می کنند.
- مشکلات رشدی ممکن است باعث ODD شود. گاهی این رفتارها آموخته می شود.
- کودک مبتلا به ODD ممکن است با بزرگسالان بحث کند یا رفتاری که آن ها می پسندند را انجام نمی دهد.
- درمانی که به کودک کمک می کند با دیگران بهتر ارتباط برقرار کند درمان اصلی اختلال نافرمانی مقابله ای است. دارو نیز ممکن است برای درمان مشکلات دیگر مانند بیش فعالی مورد نیاز باشد.