بسیاری از زنان در دوران بارداری در معرض بیماری صبحگاهی یا همان حالت تهوع در صبح هستند. این وضعیت به طور کلی بی ضرر است و برای جنین خطری ندارد. در حالی که حالت تهوع صبحگاهی می تواند برای مادر کاملا ناراحت کننده باشد. این حالت معمولا طی ۱۲ هفته پس از شروع بارداری یعنی در ۳ ماهه اول بارداری از بین می رود. استفراغ شدید حاملگی (HG) یک شکل افراطی از بیماری صبحگاهی است که باعث تهوع و استفراغ شدید در دوران بارداری می شود.
بیماری صبحگاهی و HG شرایط بسیار متفاوتی از یکدیگر هستند. آنها عواقب و عوارض مختلفی برای زنان باردار دارند. مهم این است که بین این دو بیماری تمایز قائل شده و به فکر درمان این بیماری ها باشید.
بیماری صبحگاهی معمولا شامل حالت تهوع است که گاهی اوقات با استفراغ همراه است. این دو نشانه معمولا بعد از ۱۲ تا ۱۴ هفته ناپدید می شوند. استفراغ معمول در دوران بارداری باعث کم آب بدن نمی شود.
اما HG معمولا شامل حالت تهوع و استفراغ شدید است که موجب کم آبی شدید شده و به شما اجازه نمی دهد که بتوانید مواد غذایی یا مایعات را در بدن نگه دارید.
بیماری صبحگاهی معمولا در اولین ماه حاملگی آغاز می شود. این حالت در اکثر زنان به ماه سوم یا چهارم حاملگی نیز کشیده می شود. زنان باردار مبتلا به حالت توع صبحگاهی می توانند خستگی و کاهش اشتها را نیز تجربه کنند. آنها ممکن است مشکلاتی را در انجام فعالیت های روزانه دارند.
علائم استفراغ شدید حاملگی HG در طی شش هفته اول بارداری شروع می شود و تهوع اغلب از بین نمی رود. HG می تواند بسیار ناتوان کننده بوده و خستگی ایجاد کند که هفته ها یا ماه ها اثرش در بدن باقی بماند. با توجه به گزارش متخصصان بنیاد HER، زنان مبتلا به استفراغ شدید حاملگی ممکن است به طور کامل اشتها خود را از دست بدهد. به این ترتیب قادر به انجام کارها یا انجام فعالیت های روزانه خود نباشند.
ضمن این که استفراغ شدید حاملگی می تواند به کمبود آب بدن و ضعف در افزایش وزن بدن در دوران بارداری منجر شود. هیچ راهی برای جلوگیری از بیماری صبحگاهی یا استفراغ شدید حاملگی وجود ندارد. اما راه هایی کشف شده اند که می توانند به کنترل و مدیریت علائم به شما کمک کنند.
پیشنهاد می کنیم که با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید تا از نشانه ها، علل، عوامل خطر، روش های تشخیص و درمان استفراغ شدید حاملگی اطلاع کسب کنید.
علائم و نشانه های استفراغ شدید حاملگی چیست؟
HG معمولا در سه ماهه اول بارداری شما شروع می شود. کمتر از نیمی از زنان مبتلا به استفراغ شدید حاملگی علائم بارداری را تجربه می کنند. برخی از شایع ترین نشانه های HG عبارتند از:
- احساس تهوعی که تقریبا ثابت است
- کاهش اشتها
- استفراغ بیش از سه یا چهار بار در روز
- خشک شدن بدن
- احساس سرگیجه یا سبکی سر
- کاهش بیش از ۱۰ پوند یا ۵ درصد وزن بدن به دلیل حالت تهوع یا استفراغ
چه عواملی باعث استفراغ شدید حاملگی می شوند؟
تقریبا تمام زنان در دوران بارداری به طور جزئی مقداری حالت تهوع را در صبح تجربه می کنند. بیماری صبحگاهی، به معنی تهوع و استفراغ در دوران بارداری است. اما بر خلاف نام این بیماری، حالت تهوع آن همیشه صبح ها به سراغتان نمی آید بلکه در هر ساعتی از روز ممکن است دچار تهوع شوید.
به نظر می رسد که بیماری صبحگاهی و استفراغ شدید حاملگی به گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) ارتباط داشته باشند. گنادوتروپین جفتی انسانی هورمونی است که در طول بارداری توسط جفت تولید شده و در بدن آزاد می شود. بدن شما مقدار زیادی از این هورمون را با سرعت در اوایل بارداری تولید می کند. متخصصان انجمن بارداری آمریکایی اعلام کرده اند که سطح hCG در اوایل بارداری معمولا هر ۴۸ تا ۷۲ ساعت یک بار دو برابر می شود. سطح این هورمون می تواند در سراسر حاملگی حالت صعودی داشته باشد.
چه کسانی در معرض خطر برای ابتلا به استفراغ شدید حاملگی قرار دارند؟
برخی عوامل که می توانند خطر ابتلا به HG را در بدن شما افزایش دهند عبارتند از:
- داشتن سابقه استفراغ شدید حاملگی
- بارداری چند قلویی
- داشتن اضافه وزن
- حاملگی اول
بیماری تروفوبلاستیک نیز می تواند باعث ایجاد HG شود. بیماری تورفوبلاستیک زمانی اتفاق می افتد که رشد غیر طبیعی سلول های داخل رحم وجود دارد.
استفراغ شدید حاملگی چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص ابتدا پزشک درباره سابقه پزشکی و علائم شما سوالاتی را مطرح خواهد کرد. معاینه فیزیکی استاندارد برای تشخیص اکثر موارد کافی است. ضمن این که پزشک به دنبال علائم معمول HG مانند فشار خون غیر طبیعی یا ضربان قلب سریع نیز می گردد. نمونه خون و ادرار نیز ممکن است برای بررسی علائم کم آبی بدن مورد آزمایش قرار بگیرند. پزشک همچنین ممکن است آزمایش های دیگری را برای رد کردن احتمال مشکلات و بیماری های موثر بر روی دستگاه گوارش که می توانند علت تهوع یا استفراغ باشند، انجام دهد.
سونوگرافی که با استفاده از امواج صوتی، تصویری از داخل بدن ارائه می کند نیز ممکن است برای تشخیص ضروری باشد. سونوگرافی معمولا برای تشخیص دو علت اساسی استفراغ شدید حاملگی تجویز می شود. اول تشخیص بارداری چند قلویی و دوم جهت تشخیص بیماری تروفوبلاستیک بارداری.
چگونه استفراغ شدید حاملگی درمان می شود؟
درمان HG بستگی به شدت علائم مادر دارد. پزشک ممکن است روش های پیشگیری از تهوع را مانند مصرف ویتامین B6 یا مصرف چای زنجبیل را توصیه کند. در این دوران سعی کنید از وعده های غذایی کم حجم ولی به تعداد دفعات بیشتر استفاده کنید. غذاهای خشک مانند بیسکویت ساده یا نان سنگک نیز مفید است. در خلال وعده های غذای برای جلوگیری از کم آبی بدن حتما از مایعات زیاد استفاده کنید تا بدنتان هیدراته شود.
موارد شدید ممکن است مستلزم بستری شدن در بیمارستان باشند. زنان بارداری که به دلیل تهوع و استفراغ مکرر قادر به نگهداری مایعات یا غذا در معده نیستند، نیاز به تزریق داخل وریدی مایعات دارند. زمانی که استفراغ تهدیدی برای مادر یا کودک است نیز باید دارو مصرف شود. داروهای رایجی که برای این کار استفاده می شوند، داروهای ضد تهوعی مانند پرومتازین و مکلیزین می باشند. اگر نتوانید این داروها را با شکل خوراکی مصرف کنید، آن را یا به درون رگ ها تزریق می کنند یا باید به صورت شیاف استفاده کنید. مصرف دارو در دوران بارداری می تواند سبب مشکلات بالقوه در جنین شود. اما در موارد شدید HG، کمبود آب در مادران، کودک را بیشتر در معرض مشکل قرار می دهد. پس حتما با پزشک در مورد خطرات مرتبط با هر روش درمانی مشورت کنید.
چشم انداز دراز مدت استفراغ شدید حاملگی
خبر خوب این است که علائم HG پس از زایمان ناپدید خواهند شد. با این حال، محققان بنیاد HER دریافتند که برای بهبودی کامل نیاز به زمان زیاد می باشد. بنابراین مشورت کردن با دکتر و دنبال کردن گروه های آموزشی و پشتیبانی می تواند به شما و خانواده تان کمک کند تا با عواقب ناشی از HG برخورد کنید. استرس روانی و عاطفی HG می تواند کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین مطمئن شوید که احساسات خود را با پزشک و سیستم پشتیبانی شخصی خود در میان گذاشته اید.