احتمالا درباره مزایای رژیم غذایی مدیترانه ای اطلاعات زیادی را شنیده اید. این مزایا تا حدودی به چربی های سالم موجود در روغن زیتون مربوط می شود. اما آیا می دانید که اسید اولئیک که اسید چرب فراوان در روغن زیتون است، به طور خاص مسئول ایجاد این مزایا می باشد؟

اسید اولئیک یک اسید چرب امگا -۹ است که در طبیعت و بیشتر سلول های بدن ما دیده می شود. آیا اسید اولئیک برای بدن مفید است؟ پاسخ ساده بله است. تحقیقات نشان می دهد که این اسید چرب ممکن است نقش مهمی در سلامت انسان و بیماری ها داشته باشد. امگا ۹ خواص زیادی مانند توانایی افزایش سلامت قلب و مغز را دارد. به عنوان مثال یک تحقیق گسترده ای وجود دارد که نشان دهنده خواص درمانی قوی اسید اولئیک است.

اسید اولئیک چیست؟

اسید اولئیک یک اسید چرب غیر اشباع است که به طور طبیعی در چربی ها و روغن های حیوانی و گیاهی وجود دارد. این ماده به طور طبیعی بی بو و بی رنگ است، هرچند محصولات تجاری ساخته شده با آن ممکن است زرد باشند.

از نظر علمی، این ماده یک اسید چرب اشباع نشده امگا ۹ است، و نامش به معنی “مشتق شده از روغن و یا زیتون” می باشد. اتم هایی که اسید اولئیک را تشکیل می دهند حاوی فرمول CH3 (CH2) 7CH = CH (CH2) 7COOH بوده و بخشی از گروه اسید کربوکسیلیک است. اسید اولئیک، یک چربی امگا -۹ نامیده می شود زیرا دارای پیوند دوگانه کربن-کربن در باند نهم از انتهای متیل اسید چرب است.

اسید اولئیک برای انعطاف پذیری غشا سلول ها مورد نیاز است. این ویژگی برای مبارزه با بیماری ها، انتقال مواد معدنی و پاسخ به هورمون ها بسیار ضروری است. اسید اولئیک همچنین به عنوان یک منبع اصلی انرژی برای سلول های ما عمل می کند و برای تولید و بیوسنتز بسیاری از متابولیت های اساسی مورد استفاده قرار می گیرد.

اسید اولئیک در مقابل اسید لینولئیک

تفاوت عمده بین اسید اولئیک و اسید لینولئیک این است که بدن ما اسید اولئیک را تولید می کند، بنابراین نیاز به مکمل زیاد مهم نیست. در واقع، اسید اولئیک اسید چرب فراوان در طبیعت است و در اکثر سلول های ما وجود دارد.

توصیه های خاصی برای مصرف امگا -۹ وجود ندارد زیرا این چربی ها غیر ضروری هستند اما تحقیقات نشان می دهند که افزایش مصرف امگا -۹ به جای اسید چرب امگا -۶، می تواند اثرات مفیدی داشته باشد.

اسید اولئیک یک اسید چرب امگا -۹ بوده که mono-saturated است، در حالی که اسید لینولئیک یک اسید چرب امگا ۶ است. اما تفاوت در چیست؟ بدن ما نمی تواند چربی های غیر اشباع را تولید کند، بنابراین آنها جزء مواد ضروری هستند و باید از طریق غذاهایی که می خوریم وارد بدن شوند. آنها به عنوان یک منبع مهم انرژی برای بدن عمل می کنند، اما رژیم های غربی معمولا شامل مقدار زیادی اسید لینولئیک و دیگر مواد غذایی مانند امگا ۶ مانند روغن های گیاهی تصفیه شده می باشند. مصرف بیش از حد چربی های امگا ۶ در واقع می تواند التهاب را در بدن افزایش دهد، بنابراین مهم است که مصرف خود را کنترل کنید.

فواید اسید اولئیک برای بدن

کاهش فشار خون

یکی از شناخته شده ترین مزایای روغن زیتون، توانایی آن برای افزایش سلامت قلب و عروق با کاهش فشار خون است. مطالعات نشان داده اند که اثرات تخریبی روغن زیتون به علت بالا بودن مقدار اسید اولئیک در آن است.

محققان نشان دادند که مصرف اسید اولئیک، که ساختار چربی غشایی را تنظیم کرده و سیگنالینگ پروتئین G را کنترل می کند، باعث تنظیم فشار خون می شود. بنابراین وجود مقدار زیاد اسید اولئیک در روغن زیتون مسئول اثرات کاهش دهنده فشار خون می باشد.

کاهش کلسترول

اگر به دنبال اضافه کردن غذاهای کاهش دهنده کلسترول به رژیم غذایی خود هستید، دانه ها و روغن هایی که اسید اولئیک زیادی دارند را به رژیم خود بیافزاید. دانشمندان دریافته اند که در مقایسه با سایر انواع رژیم های غذایی سالم حاوی چربی، یک رژیم غذایی غنی از اسیدهای چرب، دارای اثراتی بر روی کلسترول تام بوده در حالی که سطح کلسترول HDL را حفظ کرده و تری گلیسیرید را کاهش می دهد. به همین علت، رژیم های غذایی حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع، به ویژه رژیم هایی که شامل افزایش مصرف روغن زیتون هستند، اثرات محافظت کننده و کاهش دهنده کلسترول بر روی بدن دارند.

سوزاندن چربی

مصرف چربی های سالم یک عنصر کلیدی در کاهش وزن و ثابت نگه داشتن آن است. چربی های مانند اسید اولئیک کمک می کنند تا انسولین بیش از حد، که برای از دست دادن وزن مهم است کنترل شود. علاوه بر این، اضافه کردن چربی های سالم به رژیم غذایی، باعث کاهش گرسنگی، میل و پرخوری می شود.

یک مطالعه آزمایشی انجام شده در بیمارستان میریام و دانشگاه براون نشان داد که در مقایسه با یک رژیم غذایی کم چربی یک رژیم غذایی غنی شده با روغن زیتون باعث کاهش وزن در یک دوره هشت هفته ای می شود. زنان در گروه چربی یک رژیم غذایی حاوی سه قاشق روغن زیتون در روز مصرف کردند. نتایج منتشر شده در مجله Women’s Health نشان داد که ۸۰ درصد از زنانی که از رژیم غذایی غنی شده با روغن زیتون پیروی می کردند دست کم ۵ درصد کاهش وزن داشتند. علاوه بر این، این رژیم غذایی باعث کاهش تری گلیسیرید و سطح کلسترول HDL شد.

اسید اولئیک ؛ منابع و فواید این اسید چرب برای بدن
اسید اولئیک ؛ منابع و فواید این اسید چرب برای بدن

کمک به جلوگیری از دیابت نوع ۲

اگر دچار علائم پیش دیابت هستید یا دچار دیابت نوع ۲ شده اید، ممکن است اضافه کردن اسید اولئیک به رژیم غذایی تان به شما کمک کند. تحقیقات اخیر منتشر شده در Trends in Endocrinology and Metabolism در اسپانیا نشان می دهد که بر خلاف چربی اشباع شده اسید پالمیتیک، اسید اولئیک تاثیر مفیدی بر حساسیت به انسولین و دیابت نوع ۲ دارد.

این خاصیت به اقدامات ضد التهابی و توانایی این ماده برای جلوگیری از عملکرد مسیر سیگنالینگ انسولین باز می گردد. این بدان معنی است که مصرف اسید اولئیک می تواند به تنظیم مقدار انسولین که برای جذب گلوکز به جریان خون آزاد می شود، کمک کند.

ترویج عملکرد مغز

تحقیقات نشان می دهند که بین مصرف اسید های چرب غیر اشباع و کاهش شناختی ارتباط معکوس وجود دارد. یک مطالعه منتشر شده در مجله Neurology آکادمی پزشکی نورولوژیست آمریکایی، جمعیت سالخورده در جنوب ایتالیا را که رژیم غذایی معمولی مدیترانه ای غنی از اسیدهای چرب غیر اشباع مانند روغن زیتون داشتند، ارزیابی کرد. محققان دریافته اند که این چربی های سالم در برابر تخریب شناختی مرتبط با سن از بدن محافظت کرده و ممکن است به عنوان یک درمان طبیعی آلزایمر عمل کنند.

تحقیقات دیگری نیز در همین زمینه در سال ۲۰۱۲ در مرکز تحقیقات پیری و پیراپزشکی دانشگاه کانادا انجام و نتایج آن در مجله Alzheimer’s Disease منتشر شده است. محققان در این تحقیق پروفیل اسید چرب در نمونه مغزی بیماران مبتلا به بیماری آلزایمر، اختلال شناختی خفیف و بدون اختلالات شناختی را ارزیابی کرد. محققان دریافتند که مغز افراد مبتلا به اختلال شناختی ضعیف و آلزایمر نسبت به افرادی که دارای عملکرد مغزی مناسب هستند، دارای سطوح پایین تری از اسید اولئیک است.

جلوگیری از کولیت اولسراتیو

تحقیقات نشان می دهند که علاوه بر اسید چرب امگا ۳، اسید اولئیک نیز باید بخشی از رژیم غذایی جلوگیری کننده از کولیت اولسراتیو باشد. یک مطالعه جالب که در آن بیش از ۲۵،۰۰۰ بزرگسال بالغ در آمریکایی شرکت کردند، رابطه بین مصرف مواد غذایی حاوی اسید اولئیک و ایجاد کولیت اولسراتیو ارزیابی شد. بین سال های ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۷، شرکت کنندگان مواد غذایی که روزانه مصرف می کردند را یادداشت کرده بودند.

این شرکت کنندگان تا ژوئن ۲۰۰۴ تحت نظارت قرار گرفتند. نتایج این تحقیق در European Journal of Gastroenterology & Hepatology منتشر شد. محققان دریافتند مصرف بیش از حد اسیدهای چرب امگا -۶ به طور مثبت با ایجاد کولیت اولسراتیو ارتباط دارد، در حالی که مصرف زیاد اسید اولئیک با این بیماری رابطه معکوس دارد.

مبارزه با عفونت

آیا می دانستید که اسید اولئیک و سایر اسید های چرب آزاد می توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت کمک کنند؟ مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نشان می دهد که این اسید دارای خواص ضد باکتریایی و اثرات محافظتی طبیعی است.

یک مطالعه حیوانی در سال ۲۰۱۶ در برزیل مصرف اسید اولئیک توسط موش علی مبتلا به سپسیس را ارزیابی کرد. هنگامی که محققان اثرات مکمل اسید اولئیک را در موش های مبتلا به سپسیس بررسی کردند دریافتند که این موش ها شاهد تاثیرات زیر بودند:

  • بهبود علائم بالینی
  • افزایش شانس زنده ماندن
  • جلوگیری از آسیب های کبدی و کلیوی
  • کاهش اسید های چرب غیر استرادیلی پلاسما، که در طول پاسخ التهابی سیستمیک شدید افزایش می یابد.

ترویج ترمیم پوست

دلیل وجود روغن زیتون در محصولات مراقبت از پوست این است که این ماده شامل اسید اولئیک بوده و دارای اثرات ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و بهبود دهنده زخم است. روغن های دارای اسید اولئیک می توانند رطوبت پوست را حفظ کنند. این ویژگی می تواند به خصوص برای افرادی که دارای پوست خشک یا حتی خشکی مو هستند مفید باشد. این اسید همچنین به عنوان نرم کننده عمل می کند و در محصولات مراقبت از مو نیز مورد استفاده قرار می گیرد تا موهای شما را نرم تر و صاف تر کند.

مبارزه با سرطان

اسید اولئیک آنتی اکسیدانی است که از استرس اکسیداتیو جلوگیری می کند. این استرس منجر به ایجاد بیماری های فراوانی از جمله سرطان می شود.

تحقیقات نشان می دهند که این اسید دارای اثرات مفیدی در فرآیندهای ضد سرطانی است؛ زیرا این ماده نقشی در فعال سازی مسیرهای مختلف درون سلولی دارد که در توسعه سلول های سرطانی نقش دارند. بر اساس یک تخقیق علمی که در اسپانیا انجام شد مشخص گردید که اسید اولئیک در سلول های سرطانی باعث ایجاد آپوپتوز (مرگ سلولی) می شود. این به این معناست که غذاهای دارای این اسید چرب سالم ممکن است جزء مواد غذایی ضد سرطانی محسوب شده و برای جلوگیری از این بیماری مفید باشند.

منایع تامین این اسید چرب

این اسید چرب را می توانید در مواد غذایی زیر پیدا کنید:

  • روغن زیتون: ۸۰ درصد
  • روغن بادام ۸۰ درصد
  • فندق: ۷۹ درصد
  • روغن هسته زردآلو: ۷۰ درصد
  • روغن آووکادو: ۶۵ تا ۷۰ درصد
  • گردوی آمریکایی: ۶۵ درصد
  • بادام: ۶۲ درصد
  • آجیل ماکادمیا: ۶۰ درصد
  • بادام زمینی: ۶۰ درصد
  • پنیر: ۵۸ درصد
  • گوشت گاو: ۵۱ درصد
  • روغن بادام شیرین: ۵۰ تا ۸۵ درصد
  • روغن شترمرغ: ۴۸ درصد
  • تخم مرغ: ۴۵ تا ۴۸ درصد
  • روغن آرگان: ۴۵ درصد
  • روغن کنجد: ۳۹ درصد
  • شیر: ۲۰ درصد
  • روغن آفتابگردان: ۲۰ درصد
  • مرغ: ۱۷ درصد
  • روغن هسته انگور: ۱۶ درصد