اسید گاما آمینو بوتیریک (GABA) و قدرت مکمل آن در حل اضطراب و تقویت مغز

اکثر افراد هرگز درباره اسید گاما آمینو بوتیریک در زندگی روزمره خود چیزی نمی شوند. با این حال، برای کسانی که از اضطراب یا بی خوابی رنج می برند، این انتقال دهنده مهم عصبی می تواند کلید کاهش علائم باشد.

در واقع، بسیاری از داروهایی که برای درمان این بیماری ها استفاده می شوند، از طریق تقویت فعالیت این انتقال دهنده عصبی در مغز عمل می کنند. برای مثال، بنزودیازپین ها یک کلاس از داروهای ضد اضطراب هستند که با تقویت فعالیت گیرنده های GABA، اعصاب را آرام و اضطراب را کاهش می دهند.

داروهای خواب آور مانند Ambien نیز با افزایش فعالیت اسید گاما آمینو بوتیریک در بدن عمل می کنند و در نتیجه یک اثر آرام بخش دارند که می تواند بی خوابی را تسکین دهد.

اهمیت این انتقال دهنده عصبی مرکزی در سال های اخیر کشف شده است. بر اساس همین کشفیات می توان گفت که اسید گاما آمینو بوتیریک در بسیاری از مشکلات روحی و جسمی مانند موارد زیر نقش مهمی دارد:

  • بیش فعالی (ADHD)
  • بی خوابی
  • افسردگی
  • اضطراب
  • التهاب
  • سندرم پیش از قاعدگی

این انتقال دهنده عصبی همچنین ممکن است سطح هورمون رشد انسان (یک هورمون مهم است که می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهد و قدرت عضلانی و فرم بدن را بهبود دهد) را کاهش دهد. خوشبختانه شما می توانید سطوح این انتقال دهنده عصبی را به طور طبیعی با استفاده از مکمل یا با افزایش سایر ترکیبات طبیعی که به طور مستقیم بر ترکیب آن تأثیر می گذارند، افزایش دهید.

اسید گاما آمینو بوتیریک چیست؟

اسید گاما آمینو بوتیریک که به عنوان GABA نیز شناخته می شود، یک انتقال دهنده عصبی است که به پیام های بین مغز و سیستم عصبی کمک می کند. این ماده در مغز و از گلوتامات تولید می شود. فرایند تولید آن نیز توسط فرم فعال ویتامین B6 و آنزیم گلوتامات دکربوکسیلاز (GAD) کاتالیز می شود.

عملکرد اصلی آن کاهش فعالیت سلول های عصبی در سیستم عصبی است. تحققیات فعلی نشان می دهد که این ماده می تواند در بسیاری از بیماری های روانی، از جمله افسردگی، اضطراب و استرس نقش مهمی ایفا کند.

تصور بسیاری از محققان این است که اسید گاما آمینو بوتیریک یک اثر آرام بخش طبیعی دارد و اعتقاد بر این است که احساس اضطراب و ترس را با کاهش تحریک پذیری عصبی کاهش می دهد. از این ماده به عنوان یک مکمل طبیعی برای ترویج خواب، بهبود خلق و خوی و کاهش علائم قبل از قاعدگی استفاده می شود.

کاربردها و خواص اسید گاما آمینو بوتیریک

مهمترین کاربردهای و خواص این ماده در بدن به شرح زیر می باشد:

  • تسکین اضطراب
  • بهبود خواب
  • کاهش علائم افسردگی
  • تسکین علائم سندرم قبل از قاعدگی
  • کاهش التهاب
  • بهبود تمرکز در افراد مبتلا به بیش فعالی (ADHD)
  • افزایش سطح هورمون رشد

تسکین اضطراب

یکی از وظایف اصلی GABA، کاهش تحریک پذیری عصبی است که می تواند با احساس اضطراب و ترس مرتبط باشد. این به دلیل آن است که این ماده اثر آرام بخش دارد و اغلب به عنوان یک درمان طبیعی برای اضطراب استفاده می شود. در حقیقت، بروز برخی از اختلالات اضطرابی حتی با کاهش سطح اسید گاما آمینو بوتیریک نیز ارتباط دارند.

مطالعه ای که در مجله American Journal of Psychiatry منتشر شده نشان داد که بدن افراد مبتلا به اختلال هراس (یک نوع اختلال اضطرابی است که با حملات تکراری هراس مشخص می شوند)، واکنش GABA دچار اختلال بود. مطالعه دیگری که توسط گروه روانپزشکی دانشکده پزشکان و جراحان دانشگاه کلمبیا انجام شد نشان داد که افراد مبتلا به اختلال هراس و سابقه خانوادگی اختلالات خلقی و اضطراب با کاهش غلظت GABA در مغز خود مواجه بودند.

علاوه بر GABA، داروهای طبیعی دیگری، مانند مراقبه، روغن های گیاهی یا ریشه والرین نیز برای کاهش اضطراب در دسترس است. والرین گیاهی است که به افزایش سطح GABA، برای مهار فعالیت عصبی کمک می کند.

بهبود خواب

بی خوابی شرایطی است که در آن فرد برای خوابیدن مشکل دارد. این اختلال حدود ۳۰ درصد بزرگسالان را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می دهد. GABA اثر آرام بخش دارد و می تواند به طور طبیعی موجب کاهش تحریک پذیری عضلات شود.

یک مطالعه که در سال ۲۰۱۵ انجام شد نشان می دهد که مصرف اسید گاما آمینو بوتیریک به شرکت کنندگان کمک می کند به سرعت بخوابند و مقدار زمانی که برای خوابیدن نیاز دارند به طور متوسط به مدت ۵ دقیقه کاهش پیدا کند. علاوه بر این، افراد مبتلا به بی خوابی ممکن است سطح پایین تر از GABA را در مغز داشته باشند. مطالعه ای که در سال ۲۰۰۸ در مجله Sleep منتشر شده نشان داد که بیماران مبتلا به بیخوابی در مقایسه با گروه کنترل، مقدار اسید گاما آمینو بوتیریک در بدنشان ۳۰ درصد کمتر بود.

علاوه بر استفاده از GABA برای بهبود خواب، رعایت یک برنامه منظم برای خوابیدن، محدود کردن مصرف کافئین و مصرف منیزیم برای کمک به ترویج عملکرد GABA، می تواند موجب بهتر شدن خواب شود.

کاهش افسردگی

علاوه بر جلوگیری از اضطراب و تنظیم خواب، انتقال دهنده عصبی GABA، نقش مهمی در افسردگی دارد. تحقیقات نشان داده اند که افرادی که دارای افسردگی هستند، نسبت به کسانی که افسرده نیستند سطوح پایین تری از GABA را در مغز دارند.

سطح اسید گاما آمینو بوتیریک ممکن است پس از درمان افسردگی افزایش پیدا کند. یک مطالعه که توسط گروه محققان روانپزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه ییل انجام شد نشان داد که بیمارانی که برای درمان افسردگی تحت درمان الکتروشوک بودند، میزان اسید گاما آمینو بوتیریک آن ها بعد از درمان، افزایش پیدا کرد. با توجه به اثر ضد افسردگی این ماده، GABA ممکن است یک جایگزین مناسب برای درمان های سنتی افسردگی باشد.

سایر داروهای طبیعی که برای افسردگی تجویز می شوند عبارتند از:

  • اصلاح رژیم غذایی
  • ورزش منظم
  • اطمینان از تامین نیازهای بدن به ویتامین D

تسکین علائم سندرم قبل از قاعدگی

سندرم پیش از قاعدگی یا PMS، یک گروه از علائم مانند نوسانات خلق، خستگی و میل شدید به خوردن غذا است که در بین تخمک گذاری و شروع خونریزی قاعدگی رخ می دهد. مطالعات نشان داده اند که سطح اسید گاما آمینو بوتیریک با قاعدگی مختل می شود و ممکن است در طی دوره قاعدگی کاهش یابد.

این انتقال دهنده عصبی قادر است که علائم PMS را کاهش دهد. به همین دلیل برخی مطالعات پیشنهاد کرده اند که می توان از آن به عنوان یک درمانی طبیعی استفاده کرد. در حالی که برخی محققان متوجه شده اند که این ماده می تواند در مکانیزم بهبود جراحات دخالت داشته باشد.

ویتامین B6 و منیزیم نیز داروهای طبیعی برای PMS هستند که می توانند به تراز هورمون ها و کاهش علائم کمک کنند.

کاهش التهاب

اگرچه التهاب یک پاسخ طبیعی بدن به بیماری یا آسیب است که به وسیله ی سیستم ایمنی ایجاد می شود، اما التهاب مزمن می تواند به بیماری هایی مانند سرطان، بیماری های قلبی و حتی آرتریت کمک کند. برخی تحقیقات نشان داده اند که اسید گاما آمینو بوتیریک می تواند در کاهش التهاب موثر بوده و در درمان این بیماری ها مفید باشد.

به عنوان مثال، مطالعات حیوانی UCLA نشان داد که تغذیه موش ها با اسید گاما آمینو بوتیریک باعث کاهش خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید و کاهش علائم آن می شود. بررسی دیگری در مجله Neuroinflammation اعلام کرد که GABA می تواند فعالیت مسیری را که موجب التهاب مفاصل می شود را کاهش دهد.

رژیم غذایی حاوی غذاهای ضد التهابی نیز می توانید به کاهش التهاب کمک کند. سبزیجات دارای برگ سبز، انواع توت ها، سالمون و گردو، همه مواد غذایی ضد التهابی هستند که می توانند در کنار GABA مفید باشند.

بهبود تمرکز در اختلال بیش فعالی کمبود توجه

اختلال بیش فعالی کمبود توجه، که معمولا به عنوان ADHD نیز شناخته می شود، اختلالی است که بر کودکان و بزرگسالان تأثیر می گذارد و می تواند نشانه هایی از قبیل کاهش توجه، تکانشگری و بیش فعالی را ایجاد کند. GABA گاهی اوقات برای بهبود تمرکز و کاهش علائم در افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی کمبود توجه استفاده می شود.

در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲ توسط محققان دانشکده پزشکی دانشگاه جان هاپکینز انجام شد، غلظت GABA در کودکان مبتلا به ADHD و کودکان عادی مقایسه شد. محققان دریافتند که کودکان مبتلا به ADHD غلظت اسید گاما آمینو بوتیریک در مغزشان کم است. مطالعات دیگر نشان داده اند که پایین بودن سطح GABA، با تکانشگری و کاهش مهار همراه بوده است.

مصرف مکمل اسید گاما آمینو بوتیریک به تنهایی یا در کنار درمان های سنتی ممکن است به کاهش طبیعی علائم ADD و ADHD کمک کند. استفاده از سایر داروهای طبیعی که برای ADHD تجویز می شوند نیز ممکن است در کاهش علائم موثر باشد.

افزایش سطح هورمون رشد

هورمون رشد انسان، هورمون تولید شده در غده هیپوفیز است که با مزایای افزایش قدرت عضلانی، کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، بهبود ترکیب بدن و قوی شدن استخوان ها همراه است. کمبود این هورمون ضروری در کودکان می تواند منجر به نشانه های تاخیر در بلوغ و رشد شود. در بزرگسالان نیز کمبود این هورمون با افسردگی، اختلال عملکرد جنسی، مقاومت به انسولین و افزایش خطر بیماری های قلبی همراه است.

مطالعات نشان داده اند که مکمل های اسید گاما آمینو بوتیریک ممکن است سطح هورمون رشد را افزایش دهند. در یک مطالعه که در سال ۲۰۰۸ انجام شد، ۱۱ مرد پس از ورزش با سه گرم GABA یا دارونما در روز تغذیه شدند. پس از مصرف مکمل GABA، شرکت کنندگان ۴۰۰ درصد افزایش سطح هورمون رشد را تجربه کردند.

ورزش شدید همراه با مکمل های دیگر، مانند L-گلوتامین و L-آرژینین، نیز می تواند به طور طبیعی باعث افزایش سطح هورمون رشد شود.

خطرات و عوارض جانبی اسید گاما آمینو بوتیریک

مصرف مکمل های GABA برای اکثر افراد امن است و می تواند با حداقل عوارض جانبی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، بعضی از افراد باید مصرف آن ها را محدود یا از آن ها اجتناب کنند.

اگر باردار یا شیرده هستد، نباید مکمل GABA مصرف کنید چون اثرات آن در این افراد مورد مطالعه قرار نگرفته است. علاوه بر این، اگر قبلا داروهایی برای درمان افسردگی، اضطراب یا بی خوابی مصرف می کردید، باید قبل از شروع مصرف مکمل، با پزشک خود صحبت کنید. زیرا مصرف مکمل اسید گاما آمینو بوتیریک ممکن است فعالیت این داروها را مختل کند یا تغییر دهد.

بعضی افراد نیز گزارش داده اند که دوزهای بالا این مکمل می تواند باعث افزایش اضطراب و یا افسردگی در آن ها شود. سایر عوارض جانبی نیز شامل سوزش پوست و یا گرگرفتگی پوست است.

راهنمای استفاده از مکمل GABA

دوز مصرف این مکمل می تواند بر اساس سن، جنسیت و وزن متفاوت باشد. قبل از شروع مصرف مکمل، بهتر است با پزشک صحبت کنید تا تعیین کند که آیا این مکمل برای شما مناسب است یا خیر؟ یا اینکه چه مقدار از این مکمل را باید مصرف کنید؟

  • دوز معمول روزانه برای کاهش کلی استرس حدود ۷۵۰ تا ۸۰۰ میلی گرم است که در طول روز به سه تا چهار دوز تقسیم می شود.
  • برای اضطراب برخی از پزشکان توصیه می کنند که بین ۲۵۰ تا ۶۵۰ میلی گرم ۳ بار در روز از آن استفاده شود. در این حالت کل مصرف ۷۵۰ الی ۱،۹۵۰ میلی گرم می شود.
  • برای کاهش علائم ADHD، بهتر است بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ میلی گرم سه بار در روز یا به طور کلی ۱۲۰۰ میلی گرم از این مکمل استفاده شود.

بهتر است با دوز پایین شروع کنید و کم کم میزان آن را بالا ببرید تا دوزی را که قادر به تحمل آن هستید را پیدا کنید. اگر عوارض جانبی منفی را تجربه کردید، دوز خود را کاهش دهید و اگر علائم همچنان ادامه داشت، با پزشک خود مشورت کنید.