مانند سایر اعتیادها، اعتیاد به رابطه جنسی بیماری است که در آن فرد بیش از حد افکار و رفتارهای جنسی از خود نشان می دهد. در این اعتیاد اکثرا زمان زیادی صرف فکر کردن یا درگیر شدن در رفتارهای جنسی اعتیاد آور می شود. نمونه هایی از رفتارهای نشان دهنده اعتیاد به رابطه جنسی ممکن است به راحتی قابل دسترسی باشد. اما برخی از این رفتارهای کمتر در دسترس هستند. نمونه هایی از اعمال اعتیاد آور که به راحتی در دسترس هستند شامل مشاهده تصاویر یا فیلم ها مستهجن و استمناء بیش از حد می باشند. بیمار ممکن است رفتارهای ناهنجاری مانند مزاحمت های تلفنی ناپسند نیز داشته باشد. اگر می خواهید بدانید که اعتیاد به رابطه جنسی چیست و چه نشانه ها و درمانی دارد؟ ما را در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت همراهی کنید.
آمار نشان می دهد که درصد کمی از افراد قبل از رفتن به دبیرستان دچار اعتیاد به رابطه جنسی می شوند. اما این آمار در جمعیت بزرگسال آمریکا حدود ۱۲ میلیون نفر می باشد.
انحراف جنسی نیز شامل اعتیاد به اشیاء و اقداماتی است که به طور معمول موجب تحریک جنسی در افراد عادی نمی شود. نمونه های از انحرافات جنسی عبارتند از:
- فتیشیسم (تحریک جنسی توسط اشیاء و یا قسمت های خاصی از بدن)
- ایجاد شهوت با نگاه (تحریک جنسی با تماشای رفتارهای جنسی)
- خودنمایی (تحریک جنسی با نگاه کردن دیگران به رفتارهای جنسی او)
- آزار جنسی کودکان (تحریک جنسی از طریق تماس جنسی با کودکان)
هنگامی که فرد در مورد انجام این انحرافات جنسی از خود وسواس نشان می دهد و علاقه زیادی به آن ها پیدا می کند یعنی از نظر جنسی معتاد شده است.
رفتارهای جنسی اعتیاد آور در قرن جدید با اصطلاح اعتیاد به رابطه جنسی نام گذاری شده است. در قرن ۱۹ میلادی این رفتارها به نام هایی مانند مسائل جنسی اجباری و مسمومیت جنسی توصیف می شد. اما از سال ۱۹۷۸ این رفتارها به عنوان تمایلات جنسی اعتیاد آور توصیف شده است.
علل و عوامل خطر اعتیاد به رابطه جنسی چیست؟
اعتیاد جنسی، یک عامل مشخص ندارد. اما تصور می شود عوامل زیستی، روانی و اجتماعی به توسعه این اختلالات کمک می کنند. به عنوان مثال، تصور می شود اعتیاد جنسی در نتیجه تغییرات اجباری در برخی از مناطق و مواد شیمیایی در مغز رخ می دهد. تحقیقات مختلف نشان می دهد که الگوهای مبتنی بر جنسیت در اعتیاد جنسی متفاوت است. به عنوان مثال، برخی از مطالعات نشان می دهد که مردان درونگرا بیشتر به اعتیاد جنسی اینترنتی مبتلا هستند. مطالعات دیگر نشان می دهد که زنان میانسالی که کامپیوتر خانگی دارند در معرض خطر اینترنتی اعتیاد جنسی هستند.
عوامل خطر روانی برای اعتیاد به رابطه جنسی شامل افسردگی، اضطراب، و تمایلات وسواسی جبری می باشد. ناتوانی در یادگیری نیز خطر ابتلا به اعتیاد جنسی را افزایش می دهد. افرادی که سابقه انواع دیگر اعتیاد و وابستگی ها را دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به اعتیاد به رابطه جنسی قرار دارند.
افراد مبتلا به این اختلالات معمولا انزوای اجتماعی دارند و ممکن است رفتارها و ویژگی های شخصیتی زیر را نیز داشته باشند:
- ناامنی
- تکانشگری
- رفتارهای اجباری
- عدم ثبات در روابط و صمیمیت
- توانایی کم در تحمل سرخوردگی
- مقابله کردن با احساسات
افرادی که از نظر جنسی مورد آزار قرار گرفته اند تا حدودی در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به اعتیاد به رابطه جنسی قرار دارند.
علائم و نشانه اعتیاد جنسی چیست؟
به طور خاص، علائم در معتادان جنسی که دارای یک الگوی رفتار منفی جنسی هستند که به مشکلات جدی و حتی پریشانی منجر می شوند، ممکن است به شرح زیر باشد:
- برای رسیدن به اثر مورد نظر نیاز به رفتارهای جنسی شدیدتری دارند.
- هنگامی که در رفتارهای اعتیاد آور شرکت می کنند قادر به کنترل احساسات فیزیکی و یا روانی خود نیستند.
- فرد برای قرار گرفتن در رفتارهای اعتیاد آور خود برنامه ریزی می کند.
- برای کاهش و یا متوقف ساختن این رفتارها از خود تلاش نشان نمی دهد.
- از انجام فعالیت های مهم مانند کار و یا رفتن به مدرسه به دلیل انجام این رفتارهای اعتیاد آور غفلت می کند.
- به دلیل بدتر شدن رفتار جنسی، و با وجود مشکلات جسمی یا روانی، باز هم این رفتارها را از خود بروز می دهد.
اعتیاد جنسی چگونه تشخیص داده می شود؟
درست مانند سایر اختلالات روانی، هیچ آزمون قطعی برای تشخیص اعتیاد به رابطه جنسی وجود ندارد. بنابراین، پزشکان تشخیص این اختلالات را با جمع آوری سوابق پزشکی، خانوادگی، و اطلاعات جامع سلامت جنسی و روانی فرد انجام می دهند.
ضمن تشخیص این بیماری برای بررسی سلامت روان، علائم بیماری های زیر نیز بررسی می شود:
- افسردگی
- جنون
- اضطراب
- سوء مصرف مواد
- توهم یا هذیان
- برخی از اختلالات شخصیتی و رفتاری
این بیماری ها بخشی از نشانه های مرتبط به اعتیاد جنسی است. از آنجا که برخی از نشانه های اعتیاد به رابطه جنسی می تواند در سایر بیماری های روانی نیز رخ دهد، غربالگری سلامت روانی برای تعیین اینکه آیا فرد از یک اختلال اضطرابی مانند اختلال هراس، اختلال اضطراب منتشر، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، و یا نوسانات خلقی دوره ای مانند اختلال دو قطبی رنج می برد، به کار برده می شود.
فرد معتاد به رابطه جنسی از نظر ابتلا به سایر بیماری های روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلال اسکیزوافکتیو، و سایر اختلالات روانی یا سوء مصرف مواد، و یا به اختلال رفتار و شخصیتی مانند اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) نیز بررسی می شود. هر گونه اختلال در رفتار که مرتبط با اختلالاتی مانند اختلالات تکاملی، اختلال شخصیت مرزی، اختلال شخصیت وابسته، اختلال شخصیت ضد اجتماعی، و یا اختلال شخصیت چندگانه (MPD) است، ممکن است تشخیص اعتیاد به رابطه جنسی را به چالش بکشد.
برای تشخیص علت اعتیاد به رابطه جنسی احتمال ابتلا به بیماری هایی نظیر تشنج، تومورها، زوال عقل و بیماری هانتینگتون، که ممکن است به مناطق خاصی از مغز مانند لوب پیشانی صدمه وارد کند نیز بررسی می شود. صدمات ایجاد شده توسط این بیماری ها نیز ممکن است موجب بروز رفتارهای جنسی تکراری شود.
درمان اعتیاد جنسی چیست؟
اغلب برای درمان اعتیاد به رابطه جنسی از رفتار درمانی شناختی (CBT) استفاده می شود. در طی این درمان به فرد آموزش داده می شود که محرک های فردی که موجب بروز چنین رفتارهایی می شوند را ارزیابی کرده و در نهایت این رفتارها را کنترل کنند. هنگامی که وسواس عملی جنسی شدید می شوند، فرد مبتلا ممکن است به مراکز درمانی ارجاع داده شود.
SSRIs داروهایی هستند که اغلب برای درمان افسردگی و اختلالات اضطرابی و اختلال دو قطبی استفاده می شود. این داروها ممکن است برای درمان اختلال اعتیاد جنسی نیز مفید باشد. نمونه هایی از SSRI ها عبارتند از:
- فلوکستین
- پاروکستین
- سرترالین
- سیتالوپرام
- فلووکسامین
- اس سیتالوپرام
SSRI ها عموما به خوبی برای بدن قابل تحمل هستند و عوارض جانبی آن ها معمولا خفیف است. شایع ترین عوارض جانبی بعد از مصرف آن ها شامل حالت تهوع، اسهال، اضطراب، بی خوابی و سردرد است. با این حال، این عوارض جانبی در ماه اول استفاده از SSRI ها از بین خواهند رفت. برخی از بیماران عوارض جانبی جنسی، مانند کاهش میل جنسی، ارگاسم با تاخیر، یا ناتوانی در رسیدن به ارگاسم را تجربه می کنند. برخی از بیماران با مصرف SSRI ها لرزش می گیرند. اصطلاح سندرم سروتونرژیک (به معنی ناشی از سروتونین) یک بیماری عصبی جدی است که با استفاده از SSRI ها ایجاد می شود. تب بالا، تشنج، و اختلالات ریتمی قلب از نشانه های این سندرم است. این بیماری بسیار نادر است و تنها در بیماران روانی که از داروهای زیادی استفاده می کنند گزارش شده است.
تثبیت کننده های حالت مانند کاربامازپین، والپروئکس سدیم (والپوریک) و لاموتریژین (LAMICTAL) گاهی برای درمان OCD، به خصوص در افرادی که از اختلال دو قطبی رنج می برند، استفاده می شود. این داروها ممکن است در کاهش رفتارهای تکانشی در افراد مبتلا به اعتیاد جنسی مفید باشد. خواب آلودگی در هنگام استفاده از والپوریک یا ناراحت معده در هنگام استفاده از یکی از این داروها از عوارض جانبی خفیف آن ها می باشد. اما عوارض جانبی جدی مانند پایین آمدن سلول های سفید خون یا علائم شدید خود ایمنی مانند سندرم استیون جانسون در افرادی که والپوریک و لاموتریژین مصرف می کنند گزارش شده است.
نالترکسون، دارویی است که اغلب برای کاهش اثرات داروهای مخدر استفاده می شود. این دارو نیز ممکن است برای کاهش رفتارهای اجباری جنسی مفید باشد.
آیا اعتیاد به رابطه جنسی قابل پیشگیری است؟
محققان معتقدند که اعتماد به نفس پایین می تواند محرکی برای اعتیاد به رابطه جنسی باشد. بنابراین با افزایش اعتماد به نفس می توان از اعتیاد جنسی جلوگیری کرد. ضمن این که جلوگیری از اعتیاد به اینترنت نیز ممکن است در پیشگیری از این اختلالات نقش داشته باشد. آموزش والدین به فرزندشان در مورد خطرات ناشی از چنین رفتارهای، نظارت و محدود کردن استفاده از کامپیوتر، غربالگری سایت های اینترنتی مستهجن، آموزش فعالیت های دیگری که می توان با کامپیوتر انجام داد و یا فعالیت هایی که نیاز به کامپیوتر ندارند و پرداختن به مشکلات عاطفی مانند افسردگی و اضطراب، از عوامل خطر ابتلا به اعتیاد جنسی می کاهند.
عوارض ناشی از اعتیاد جنسی چیست؟
عوارض بالقوه ویرانگری ممکن است در اثر بروز اعتیاد جنسی به وجود بیابد. انتقال بیماری های مقاربتی، از جمله ویروس های بالقوه کشنده نقص سیستم ایمنی انسان (HIV) و هپاتیت B و یا نمونه هایی دیگری از این مشکلات که موجب عملکرد ضعیف شغلی می شوند از جمله عوارض جدی اعتیاد به رابطه جنسی است. اگر این رفتارها به صورت ناخواسته در مقابل دیگران انجام شود ممکن است موجب آزار و اذیت آن ها شده و مشکلات قانونی برای بیمار ایجاد شود. انجام چنین رفتارهایی با افراد زیر سن قانونی، کودک آزادی محسوب شده و عواقب قانونی شدید در انتظار آن است.
ضمن این که ممکن است این رفتارها به دلیل شرکت بیش از حد در آن ها مشکلات مالی نیز برای فرد ایجاد کند. افراد مبتلا به اعتیاد جنسی بیشتر در معرض طلاق، جدایی و بسیاری از چالش های دیگر این چنینی قرار دارند.