دیهیدراسیون یا کم شدن آب بدن اصطلاحی است که برای توصیف عدم تعادل بین دریافت و از دست دادن مایعات در بدن استفاده می شود. در واقع هنگامی که مایع کمتر از حد لازم برای فرایندهای طبیعی بدن باشد، ممکن است دیهیدراسیون رخ دهد. نشانه های این وضعیت معمولا عبارتند از احساس تشنگی، سرگیجه یا ضعف. برخی افراد ممکن است متوجه باشند که چشم یا دهانشان به طور غیرعادی خشک می شوند. مصرف برخی از نوشیدنی ها (مثلا نوشیدنی هایی که حاوی کافئین یا الکل هستند.) ممکن است به از دست دادن مایعات و کم شدن آب بدن یا بدتر شدن آن منجر شود. در این مطلب پیام سلامت می خواهیم به اثرات الکل و کافئین در کم شدن آب بدن بپردازیم.
ادرار زیاد
دیورتیک ماده ای است که باعث افزایش مقدار ادرار بدن می شود. به گفته دکتر روبرت سویفت و دکتر دنا دیویدسون، اثر دیورتیک الکل نسبتا قابل توجه است. نوشیدن معادل ۵۰ گرم الکل در حدود ۸ اونس آب می تواند باعث حذف تا ۱ چهارم مایع نوشیده شده به عنوان ادرار شود. این اتفاق می افتد زیرا الکل باعث آزاد شدن هورمون هایی که برای جذب آب مورد نیاز است، می شود. بدون این هورمون (هورمون antidiuretic یا ADH) کلیه ها آب را دوباره جذب نمی کنند؛ و در عوض آنها را به صورت ادرار دفع می کنند.
کافئین محرکی که در دانه های قهوه، برگ چای، سودا و حتی شکلات یافت می شود نیز دارای اثرات دیورتیک است. رابطه بین مواد دیورتیک و کم آبی بدن یک موضوع ساده است: هر ماده ای با اثرات دیورتیک، چه الکل، کافئین و حتی یک نسخه تجویزی، می تواند باعث کم آبی بدن شود.
استفراغ
بسیاری از افراد عواقب ناخوشایند مصرف الکل بیش از حد را تجربه کرده اند. احساس ناخوشایند حالت تهوع یا حتی استفراغ بعد از آن. استفراغ نیز منجر به از دست دادن مایع اضافی بدن می شود.. به همین ترتیب، کافئین اضافی می تواند باعث ایجاد احساس تهوع و استفراغ شود. متخصصان کلینیک مایو نشان می دهند که مقدار بالقوه مضر کافئین حدود ۵۰۰ میلی گرم در روز است (مقدار موجود در ۴ تا ۷ فنجان قهوه). به شکل اشتباهی، به افرادی که الکل بیش از حد مصرف کرده اند، اغلب توصیه می شود با نوشیدن یک فنجان قهوه، “آرامش” داشته باشند: این ترکیب ممکن است به راحتی حالت دائمی کم آبی بدن را بدتر کند. هرکس نگران این است که مصرف الکل یا کافئین باعث کم شدن آب بدن می شود باید سعی کند مصرف نوشیدنی های دیگر مانند آب را افزایش دهد؛ و اگر نشانه ها همچنان ادامه داشته باشد یا اگر نتوانید مایعات را در بدن نگه دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
تکرر ادرار
تکرر ادرار توسط وب سایت موسسه ملی بهداشت Medline Plus به عنوان یک احساس که نیاز به تخلیه مثانه بیشتر از حد واقع است، توصیف شده است. موسسه ملی دیابت و بیماری های دستگاه گوارش و کبد (NIDDK) آن را به عنوان نیاز به ادرار کردن بیش از ۸ بار در طول روز تعریف می کند.
کافئین می تواند تکرر ادرار را افزایش دهد؛ زیرا باعث تحریک مثانه و منجر به اسپاسم دیواره مثانه می شود که توسط فرد به عنوان یک ضرورت برای ادرار احساس می شود. همچنین الکل، از طریق اثر مهار حفاظت از آب، می تواند منجر به ایجاد الزام مکرر برای ادرار شود. تکرر ادرار می تواند به سایر اثرات ضد التهابی نوشیدنی های حاوی کافئین و الکل کمک کند. یک راه ساده برای جلوگیری از عوارض جانبی کاهنده یا الکل مربوط به آن، استفاده از آنها در حالت آرامش است. در حالی که یک فنجان قهوه روزانه یا یک لیوان شراب با شام احتمالا باعث کم آبی بدن نمی شود؛ بیش از حد نوشیدن آنها می تواند منجر به علائم ناخوشایند و به طور بالقوه مضر از از دست دادن مایعات بدن شود.