سپتوم غضروفی در بینی است که سوراخ های بینی را از هم جدا می کند. این غضروف به طور معمول، در مرکز بینی قرار دارد و سوراخ ها را به طور مساوی تقسیم می کند. با این حال، در برخی از افراد، این عضروف کمی منحرف است. در بسیاری از افراد انحراف سپتوم بینی به صورت خفیف وجود دارد. این موضوع باعث می شود که یکی از سوراخ های بینی بزرگتر از دیگری شود.
انحراف شدید به عنوان انحراف تیغه بینی شناخته می شود. این انحراف می تواند عواقبی مانند مشکلات تنفسی ایجاد کند.
انحراف سپتوم بینی بسیار رایج است. به گفته متخصصان American Academy of Otolaryngology – Head and Neck Surgery حدود ۸۰ درصد از تمام افراد تا حدودی مبتلا به انحراف سپتوم هستند. انحراف سپتوم بینی تنها در صورتی مشکل ساز می شود و نیاز به درمان دارد که بر روی کیفیت زندگی تاثیر منفی بگذارد.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علل، نشانه ها، روش های تشخیص و روش های درمان انحراف سپتوم بینی یا انحراف تیغه بینی صحبت می کنیم.
چه چیزی باعث انحراف سپتوم بینی می شود؟
انحراف سپتوم می تواند مادرزادی باشد. این به این معنی است که شخص با این انحراف متولد می شود. گاهی اوقات این انحراف به دلیل آسیب ایجاد می شود. این آسیب ها اغلب در اثر ورزش کردن، جنگ و یا تصادف با اتومبیل ایجاد می شوند. این انحراف با بالا رفتن سن بدتر می شود.
علائم انحراف سپتوم بینی چیست؟
اکثر افراد مبتلا به انحراف تیغه بینی، انحرافشان جزئی است. ایجاد علائم در این موارد بعید است. با این حال، علائم احتمالی انحراف شدید عبارتند از:
- مشکل تنفسی به ویژه مشکل در تنفس از طریق بینی
- تنفس کردن از طریق یکی از سوراخ های بینی راحت تر است
- خونریزی بینی
- عفونت های سینوسی
- خشکی در یکی از سوراخ های بینی
- خروپف کردن یا تنفس با صدای بلند در طول خواب
- احتقان بینی یا احساس فشار در بینی
انحراف شدید می تواند با درد صورت همراه باشد. اگر مدام دچار عفونت های بینی و یا سینوسی می شوید، باید با پزشک مشورت کنید. اگر تنگی نفس بر کیفیت زندگی شما تأثیر گذاشته است نیز بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
انحراف تیغه بینی چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص انحراف سپتوم بینی، پزشک اولین کاری که می کند حفره های بینی را بررسی می کند. در این معاینه جایگاه سپتوم و چگونگی تاثیر اندازه سوراخ های بینی بر روی کیفیت زندگی در نظر گرفته می شود. دکتر سوالاتی را در مورد خواب، خروپف، مشکلات سینوسی و مشکلات تنفسی از بیمار می پرسد.
انحراف تیغه بینی چگونه درمان می شود؟
در اکثر موارد، برای انحراف سپتوم درمانی لازم نیست. اما در موارد شدید جراحی گزینه درمان معمولی برای درمان این انحراف است. با توجه به هزینه ها، خطرات و یا عوامل دیگر، برخی از افراد مبتلا به انحراف تیغه بینی به انجام عمل جراحی تن در نمی دهند. برای درمان این افراد گزینه های دیگری نیز در دسترس هستند. این درمان ها مشکل انحراف بینی را حل نمی کنند، اما می توانند نشانه هایی که همراه با آن هستند را کاهش دهند.
برای کمک به کاهش علائم، درمان ها بر روی اصلاح این مسئله تمرکز دارند. درمان های شایع برای از بین بردن علائم انحراف تیغه بینی عبارتند از:
- ضد احتقان ها
- آنتی هیستامین ها
- اسپری های استروئیدی بینی
- نوار بینی
عمل جراحی
اگر علائم شما با دارو یا سایر اقدامات درمانی بهبود نیابد، پزشک ممکن است عمل جراحی ترمیمی به نام سپتوپلاستی را پیشنهاد کند.
آماده سازی قبل از عمل: برای آماده سازی، باید دو هفته قبل و بعد از جراحی مصرف داروهایی مانند آسپیرین یا ایبوپروفن را قطع کنید. این داروها ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند. در این مدت باید سیگار کشیدن را نیز متوقف کنید. زیرا کشیدن سیگار روند بهبودی را مختل می کند.
روش انجام عمل: سیتوپلاستی ۹۰ دقیقه طول می کشد و تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. بسته به جراح و مورد خاص بیمار ممکن است این عمل با بی حسی موضعی نیز انجام شود. در طی این عمل، جراح سپتوم را بیرون کشیده و غضروف یا استخوان اضافی را خارج می کند. این کار سپتوم را صاف کرده و مسیر بینی را مستقیم می کند. برای حمایت از جداره سپتوم ممکن است در هر سوراخ بینی اسپلیت های سیلیکونی استفاده شود. سپس زخم ناشی از برش با بخیه بسته می شود.
عوارض بعد از عمل: بلافاصله بعد از جراحی برای جلوگیری از ایجاد عوارض جانبی پس از عمل؛ بیمار تحت نظارت قرار می گیرید. بسته به تشخیص پزشک، ممکن است همان روز عمل مرخص شوید. سیتوپلاستی به طور کلی یک روش امن برای اکثر افرادی است که می توانند عمل را با بیهوشی انجام دهند. اما گاهی نیز عوارض جانبی ایجاد می شود. این عوارض جانبی عبارتند از:
- تغییر شکل بینی
- پایداری مشکلات قبلی حتی با وجود انجام عمل جراحی
- خونریزی بیش از حد
- کاهش حس بویایی
- بی حسی موضعی در لثه ها و دندان های بالایی
- هماتوم سپتوم (وجود جرم خون در بینی)
مراقبت های لازم پس از انجام عمل جراحی
در طی دوره بهبودی سیتوپلاستی، پزشک ممکن است به شما دارو بدهد. با مصرف کردن این داروها خطر ابتلا به عفونت پس از عمل جراحی کاهش پیدا می کند. برخی از این داروها به درمان درد و ناراحتی پس از عمل کمک می کنند. مهم است که تمام داروهای تجویز شده توسط پزشک خود را مصرف کنید.
علاوه بر این باید از بینی خود مراقبت کنید. در عرض سه تا شش ماه پس از جراحی، سپتوم نسبتا پایدار می شود. اما برخی از تغییرات برای اصلاح به یک سال زمان نیاز دارند. پس از انجام این عمل جراحی، می توانید با پیروی از این نکات، به بهبودی خود کمک کنید:
- به بینی خود ضربه نزنید.
- هنگام خواب سر خود را بالا ببرید.
- از ورزش های شدید و قدرتی اجتناب کنید.
- از لباس های جلو باز به جای لباس های جلو بسته استفاده کنید.
انحراف سپتوم بینی چه عوارضی را در پی دارد؟
اگر انحراف شدید تیغه بینی بدون درمان باقی بماند، به شدت می تواند باعث عوارض شود. یکی از عوارض جانبی رایج این انحراف انسداد یک یا هر دو سوراخ بینی است. این انسداد باعث ایجاد عوارض زیر می شود:
- مشکلات سینوسی مزمن
- تنفس با صدای بلند در طول خواب
- اختلال در خواب
در مواردی هم بیمار فقط می تواند به یک طرف بدن بخوابد.
عوارض دیگر عبارتند از:
- خونریزی بینی
- درد صورت
- خشکی دهان
- آشفتگی خواب
- فشار و یا احتقان در بینی
چشم انداز افراد مبتلا به انحراف سپتوم بینی
انحراف سپتوم بینی ممکن است باعث ایجاد مساله ای نشود و ممکن است نیاز به درمان نداشته باشد. در بعضی موارد، انحراف شدید می تواند منجر به عوارض شود. این عوارض عبارتند از:
- آپنه خواب
- خروپف
- احتقان
- مشکلات تنفسی
- عفونت
- خونریزی از بینی
موارد شدید ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد. اگر انحراف سپتوم بینی دارید که ممکن است نیاز به درمان داشته باشد، حتما این موضوع را با متخصص گوش حلق و بینی مطرح کنید.