انواع کیست های تخمدان و علائمی که نباید در مورد آن ها نادیده گرفته شود

زن بودن تقریبا ماهی یک بار ما را به یاد آن می اندازد که اندامی به نام تخمدان در بدن داریم. دردهایی که گاها در زمان تخمک گذاری در این اندام احساس می شود، همیشه به این معنا نیست که ما باید خیالمان راحت باشد و تصور کنیم که این دردها طبیعی هستند. گاهی دردها نشان از وجود کیست های تخمدان و تومورهای خطرناک هستند.

کیست های تخمدان

تخمدان اندام های در بدن زنان هستند که در دو طرف رحم قرار دارند. این عضو مسئول تولید هورمون استروژن برای شروع چرخه قاعدگی می باشد. تخمدان های شما از تعدادی از قسمت ها از جمله فولیکول که حاوی آنووا یا همان چیزی که در آینده به تخمک تبدیل می شود، تشکیل شده است.  هر بار که بدن شما تخمک گذاری می کند، یکی از این تخمک ها برای افزایش شانس باروری به رحم آزاد می شوند.

کیست های تخمدان در شکل ساده آن، یک کیسه پر از مایع است که درون یا بر روی تخمدان ها وجود دارند. بسیاری از زنان حداقل یک کیست را در هر ماه دارند، اما این نوع از کیست ها معمولا بدون درد هستند و به سرعت ناپدید می شوند. انواع مختلفی از کیست های تخمدان وجود دارند که برخی از آن ها به طور معمول باعث درد یا عوارضی می شوند. در ادامه از انواع بیشتر این نوع از کیست ها بیشتر صحبت خواهیم کرد.

انواع کیست های تخمدان

بسته به نحوه تشکیل کیست، جایی که آن ها تشکیل می شود و ارتباطی که با تخمدان ایجاد می کند، می توان کیست های تخمدان را به انواع زیر طبقه بندی کرد:

کیست های تخمدان تابعی ای (Functional Ovarian Cysts)

کیست تخمدان تابعه ای رایج ترین نوع کیست تخمدان است و به طور معمول در طول فرایند تخمک گذاری تشکیل می شوند. این فرم از کیست ها معمولا زمانی ایجاد می شوند که تخمک و یا فولیکول که حاوی تخمک است، به درستی در تخمدان آزاد نشده و یا به درستی توسط تخمدان جذب نشوند. این نوع از کیست ها گاهی اوقات کیست فولیکول نیز نامیده می شود. این کیست ها اغلب دردناک نیستند. معمولا بدن قادر است کیست فولیکول را به طور طبیعی در عرض چند ماه برطرف کند. از آن جا که تخمک گذاری در بدن زنان یائسه متوقف می شود، کیست های تابعه ای و یا کیست فولیکول در بدن این زنان ایجاد نمی شود.

کیست های اندومتریوم یا آندومتر (Endometriomas or Endometrioid Cysts)

در افراد خاص، گاهی اوقات پوشش داخلی رحم شروع به رشد فراتر از رحم می کنند. این اختلال موجب ایجاد کیست اندرومتریوم می شود. بر خلاف کیست های تابعی ای، کیست آندومتر به خصوص در دوران قاعدگی، می تواند بسیار دردناک باشد. این کیست ها ممکن است بر روی باروری تاثیر گذاشته و توانایی بدن را برای سقط جنین افزایش دهند.

کیست های درموئید (Dermoid)

کیست های دیگری که ممکن است ناراحتی و درد ایجاد کنند کیست های درموئید یا Dermoid نامیده می شوند. کیست درموئید در واقع تومورهای خوش خیمی هستند که اغلب در بدن زنان جوان ایجاد می شوند. این کیست ها ممکن است حاوی بافت مانند غضروف و یا چربی بوده و حتی ممکن است حاوی مو و پوست نیز باشند. آنها می توانند تا ۶ اینچ (۱۵ سانتی متر) قطر داشته و بسیار دردناک باشند. این کیست ها ممکن است ملتهب شده و باعث درد شدید شکم و ناراحتی شوند.

کیست ها ناشی از تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

تخمک ها در فولیکول موجود در تخمدان تشکیل می شوند. هنگامی که این فولیکول قادر به انتشار صحیح تخمک در زمان تخمک گذاری نباشند، تعداد زیادی از نوع نابالغ آن ها درون تخمدان تجمع می کنند. این باعث می شود تخمدان فرد بزرگ شده، و در نتیجه لایه بیرونی و یا پوشش داخلی تخمدان ها ضخیم شود. این ضخامت لایه بیرونی است که اغلب منبع درد و ناراحتی است. سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است منجر به مشکلات باروری و عوارض دیگر شود.

انواع کیست های تخمدان و علائمی که نباید در مورد آن ها نادیده گرفته شود
انواع کیست های تخمدان و علائمی که نباید در مورد آن ها نادیده گرفته شود

کیست های سیست آدنوما (Cystadenoma Cysts)

Cystadenomas به معنی نئوپلاسم یا همان رشد جدید است. نئوپلاسم های تخمدان، بخش های جدید و غیر طبیعی هستند که از بافت تخمدان تشکیل می شوند. دو نوع از cystadenomas وجود دارد:

  • سیست آدنوما سروز: کیست های نازک پر شده از مایع آبکی که بین ۲ اینچ تا ۶ اینچ ( ۵ تا ۱۵ سانتی متر) قطر دارند.
  • سیست آدنوما موسینوس: کیست هایی هستند که با مواد ژلاتینی ضخیم و چسبنده پر شده و بین ۶ اینچ تا ۱۲ اینچ (۱۵ تا ۳۰ سانتی متر) قطر دارند. در موارد نادر سایز ۴۰ اینچی (۱ متری) با وزن ۴۵ کیلوگرم از این کیست ها نیز مشاهده شده است.

علائم هشدار دهنده در کیست های تخمدان

بیشتر کیست های تخمدانی کوچک هستند و ممکن است علائمی ایجاد نکنند. آنها ممکن است بی سر و صدا به رشد خود ادامه دهند و تا زمان معاینه دقیق نیز نشانه ای نداشته باشند. به هر حال اگر این کیست ها پاره شوند و یا خیلی بزرگ شوند ممکن است علائم زیر را ایجاد کنند:

در موارد شدید ممکن است با پاره شدن کیست، فرد احساس تهوع و استفراغ را نیز تجربه کند. در صورت مشاهده هر علامت خطرناکی و یا با شروع علائم شدید باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. علائم شدید ناشی از ترکیدن کیست ها، شامل درد عمیق و شدید لگن است. این علائم اگر همراه تب و یا احساس ضعف یا سرگیجه در طول چرخه قاعدگی بود باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه شود. در شرایط حاد اگر همراه علائم بالا، نفس تنگی شدید داشتید حتما با اورژانس تماس بگیرید. اگر علاقه دارید در مورد دردهای مختلف شکم و لگن اطلاعات مفیدتری کسب کنید، مطلبی با عنوان سیزده علت ممکن برای درد تخمدان و درد نواحی لگن را مطالعه کنید.

چه عواملی خطر تشکیل کیست های تخمدان را افزایش می دهند؟

اگر چه علم هنوز نتوانسته است علل تشکیل کیست در تخمدان را به طور دقیق مشخص کند اما تحقیقات نشان داده است تعدادی از عوامل خطر وجود دارند که ممکن است شانس رشد کیست تخمدان را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

  • سیگار کشیدن عامل خطری است که ممکن است شانس شما را برای تشکیل کیست های تخمدانی افزایش دهد.
  • چاقی خطر ابتلا به کیست های تخمدانی تابعه ای را افزایش می دهد.
  • زایمان و شیردهی بر روی تعادل هورمونی کلی در بدن تاثیر می گذارد. زنانی که فرزند ندارند و زنانی که فرزند خود را با شیر مادر تغذیه نمی کنند خطر بیشتری را برای ابتلا به کیست های تخمدانی تجربه خواهند کرد.
  • داروهایی که تعادل هورمونی را تحت تاثیر قرار می دهند نیز منجر به افزایش خطر ابتلا خواهند شد. هورمون درمانی و داروهای باروری ممکن است خطرات ایجاد کیست های تخمدانی را افزایش دهند.
  • سابقه شخصی یا خانوادگی از ابتلا به سرطان کولورکتال، تخمدان و یا پستان نیز در ابتلا موثر است.  (داشتن ژن BRCA می تواند خطر را افزایش دهد)