دوپامین یک ماده شیمیایی طبیعی در بدن است که به عنوان یک پیام رسان و هورمون عصبی عمل می کند. این ماده در درجه اول بر کنترل حرکتی، احساسات و مرکز پاداش (مراکزی در مغز که در فرد ایجاد حس سرخوشی (پاداش) می‌کند) مغز تاثیر می گذارد. این ماده ۵ گیرنده دوپامین، D1 تا D5 را فعال می کند که در سراسر مغز و بدن یافت می شوند. انواع گیرنده های دوپامین بر اساس خواص مورفولوژیکی، دارویی و عملکردی به خانواده های گیرنده D1 مانند و یا خانواده گیرنده D2 مانند طبقه بندی می شوند.
برای آشنایی با انواع گیرنده های دوپامین در بدن با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید.
انواع گیرنده های دوپامین
D1
گیرنده دوپامین D1 یا (Drd1) عضو خانواده گیرنده D1 مانند است و فراوان ترین گیرنده دوپامین در سیستم عصبی مرکزی است. این گیرنده در کورتکس یا قشر خاکستری مغز، جسم مخطط و سیستم لیمبیک یا سامانهٔ عصبی احساسی و سیستم قلبی عروقی یافت می شود. هنگامی که دوپامین به گیرنده های D1 متصل می شود، رشد و تکامل نورون ها در مغز را تنظیم می کند و در پاسخ های رفتاری نقش مهمی ایفا می کند. این نوع دوپامین همچنین فعالیت های گیرنده دوپامین D2 را تعدیل می کند.
D2
گیرنده دوپامین D2 یا (Drd2) عضو خانواده گیرنده D2 مانند است. این گیرنده را می توان در مکان های مختلف در مغز و با بالاترین غلظت در گانگلیس پایه پیدا کرد. گانگلیس پایه شامل یک گروه از ساختارها و توابع در کنترل حرکتی و یادگیری است. با توجه به نظر متخصصان مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی، جهش در گیرنده D2 در ایجاد اختلال حرکتی دیستونی میوکلونوس و اسکیزوفرنی نقش دارد. طبق یک مقاله منتشر شده در مجله بازبینی فیزیولوژیکی، دوپامین همراه با گیرنده D1 ، بر تقویت اثرات سوء مصرف مواد موثر است.
D3
یکی از اعضای خانواده گیرنده D2 مانند، گیرنده D3 یا (Drd3) است که حداکثر در دو منطقه سیستم لیمبیک به نام جزایر کالیجا و هسته آکومبانس یافت می شود. این دو منطقه در تقویت تاثیرات فعالیت های لذت بخش و انواع مختلف احساسات مانند خنده و اعتیاد نقش دارند. با توجه به نظر پزشکان مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی، جهش در این گیرنده به افزایش حساسیت به لرزش اساسی ارثی ۱، که یک نوع اختلال حرکتی می باشد مرتبط است.
D4
یکی دیگر از اعضای خانواده گیرنده D2، گیرنده D4 یا (Drd4) است. این گیرنده هدف داروهایی است که برای درمان اسکیزوفرنی و بیماری پارکینسون، بیماری هایی که عدم تنظیم دوپامین به عنوان یک علت ایجاد آن ها شناخته شده است، مورد استفاده قرار می گیرد. نشان داده شده است که این گیرنده در رفتار اکتشافی و هماهنگی حرکتی دخیل است. با توجه به نظر متخصصان مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی، جهش در Drd4 به اختلال کمبود توجه و بیش فعالی و نقص عملکرد سیستم عصبی خودکار مرتبط است.
D5
گیرنده دوپامین D5 یا (Drd5) دومین عضو خانواده گیرنده D1 مانند است. این گیرنده ها عمدتا در سیستم لیمبیک مغز قرار دارند. سیستم لیمبیک یک منطقه در مغزا ست که حاوی ساختارهایی مانند هیپوکامپ و آمیگدال است. این منطقه نقش مهمی در عملکرد های مختلف از قبیل احساسات و رفتار، حافظه بلند مدت و بویایی دارد. با توجه به نظر پزشکان مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری، گیرنده D5 نسبت به گیرنده های D1 میل ترکیبی بیشتری نسبت به دوپامین دارد، به این معنی که آنها راحت تر به انتقال دهنده های عصبی دوپامین متصل می شوند.