اکلامپسی یک بیماری جدی است که در دوران بارداری زنان را تحت تاثیر قرار می دهد. از آن جایی که اغلب علائم این بیماری در دوران بارداری با بیماری شناخته شده ای به نام پره اکلامپسی ظاهر می شوند، بنابراین تا زمانی که نشانه های پره اکلامپسی ظاهر نشود، اکلامپسی تشخیص داده نمی شود. این فرایند می تواند عوارض جانبی دیگری را در دوران بارداری ایجاد کند.
علت اکلامپسی و عوامل خطر برای این بیماری چیست؟ چه علائمی می تواند در طول حاملگی بروز این بیماری را نشان دهند؟ برای پاسخ به این سوالات تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت را مطالعه کنید.
اکلامپسی چیست؟
اکلامپسی بیماری است که فقط در دوران بارداری اتفاق می افتد و معمولا در اواخر دوران بارداری باعث تشنج می شود. این یک بیماری نادر است که هر ساله در ایالات متحده بر روی ۲،۰۰۰ الی ۳،۰۰۰ بارداری تاثیر می گذارد.
این وضعیت یک زیر مجموعه از اختلال فشار خون بالا به نام پره اکلامپسی است. در پره اکلامپسی، فشار خون بالا در مادر باعث کاهش خون رسانی به جنین می شود. این فرایند می تواند به این معنی باشد که جنین به اندازه کافی اکسیژن و مواد مغذی دریافت نمی کند.
بسیاری از حاملگی هایی که تحت تاثیر اکلامپسی، یا پره اکلامپسی، قرار دارند اولین حاملگی هستند. در حدود ۷۰ درصد از موارد این بیماری در ایالات متحده، در زنانی که بارداری اول خود را تجربه می کنند مشاهده می شود.
این بیماری در صورت عدم درمان می تواند مرگبار باشد. در سراسر جهان، اکلامپسی حدود ۱۴ درصد از تمام موارد مرگ و میر مادران را تشکیل می دهد. در اکثر موارد، علائم آن خفیف است و نیازی به مداخله ای به جزء کنترل و تغییر رژیم غذایی ندارند.
پره اکلامپسی در مقابل اکلامپسی
اکلامپسی مرحله نهایی پره اکلامپسی است و نیاز به مراقبت های فوری پزشکی دارد. اغلب موارد آن نیز قبل از این که به اکلامپسی تبدیل شود، در اوایل بارداری تشخیص داده می شود. در حالی که درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما پزشکان اغلب از داروهای کاهش دهنده فشار خون یا داروهای ضد تشنج برای جلوگیری از تشنج استفاده می کنند.
تنها درمان قطعی هر دو این بیماری ها زایمان است. اما موارد خفیف پره اکلامپسی را می توان در دوران بارداری به کمک پزشک تحت کنترل درآورد. ولی موارد شدید ممکن است نیاز به مداخله فوری پزشک داشته باشند. اغلب زایمان هایی که به دلیل این بیماری انجام می شود، به صورت القا یا سزارین است. به طور معمول، برای جلوگیری از افزایش فشار خون که اغلب در طول زایمان دیده می شود، سزارین لازم است.
بیماری های مرتبط
این بیماری با برخی از بیماری ها مرتبط است اما علائم آن ها مستقل می باشند. این شرایط عبارتند از:
- ادم: تورم بافتی ناشی از تجمع مایع در بافت. این بیماری معمولا با ورم اندام ها خود را نشان می دهد.
- ادم ریوی: باعث تجمع مایع در ریه می شود، که می تواند منجر به تنگی نفس شود.
- سردرد: احتمالا ناشی از فشار خون بالا تحت تاثیر اکلامپسی است.
- دیابت بارداری: دیابت ناشی از بارداری شرایطی است که در بارداری و به صورت موقت باعث بالا رفتن قند خون مادر می شود. دیابت بارداری باعث می شود وزن نوزاد بیش از حد زیاد باشد. دیابت حاملگی می تواند با ترکیبی از تغییر در رژیم غذایی و دارو درمان شود.
علل ابتلا به این بیماری چیست؟
محققان هنوز علت قطعی برای این بیماری کشف نکرده اند. هر مورد اکلامپسی منحصر به فرد است و ویژگی ها و شرایط یک زن باردار ممکن است با سایر زنانی که این بیماری را دارند متفاوت باشد. بنابراین بیشتر مطالعات اخیر بر تعیین عوامل خطر ابتلا به پره اکلامپسی در دوران بارداری متمرکز شده است تا مانع پیشرفت بیماری در آینده شوند.
عوامل خطر
عوامل خطر برای پره اکلامپسی و اکلامپسی، از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است. اما عواملی که باید مورد توجه قرار گیرند عبارتند از:
- سابقه بارداری: اغلب موارد این بیماری در بارداری های اول رخ می دهد. در صورتی که مادر در حاملگی های قبلی خود نیز به این بیماری مبتلا شده باشد، خطر ابتلا در بارداری های بعدی نیز وجود دارد.
- سن بیمار: حاملگی در زنان بالای ۳۵ سال، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
- سابقه خانوادگی: سابقه ابتلا به پره اکلامپسی یا اکلامپسی، در اعضای خانواده می تواند نشانه ای از ارتباط ژنتیکی بیمار به این بیماری باشد.
- چاقی: زنان مبتلا به چاق نسبت به زنانی که قبل از بارداری وزن متعادلی داشتند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
- فشار خون بالا: بیماران مبتلا به فشار خون بالا قبل از بارداری، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به اکلامپسی، هستند.
سایر بیماری زیر نیز خطر ابتلا را افزایش می دهند:
- لوپوس
- دیابت حاملگی
- بیماری کلیوی
علائم
علائم این بیماری می تواند در هر ماهی در طول بارداری رخ دهد. همچنین ممکن است در برخی از زنان نشانه های بسیار کمی وجود داشته باشد. در این صورت بیمار ممکن است متوجه علائم نشده و تشخیص فقط به کمک پزشک انجام شود.
شایعترین علائم پره اکلامپسی عبارتند از:
- سردرد شدید
- اضافه وزن بیش از حد در دوران بارداری (بیش از ۲ پوند (۱ کیلو گرم) در هفته)
- تهوع، استفراغ، یا درد شکم
- تورم دست ها، پاها و صورت
اگر پره اکلامپسی به اکلامپسی، تبدیل شود، علائم ممکن عبارتند از:
- درد عضلانی
- تشنج
برای پره اکلامپسی، به جز زایمان نوزاد، هیچ درمانی وجود ندارد. اما اگر این بیماری در اوایل بارداری و زمانی که به دنیا آمدن نوزاد امکان پذیر نباشد رخ دهد، پزشک با دارو و استراحت کامل می تواند فشار خون را کنترل کند. داروهای ضد تشنج نیز می توانند برای جلوگیری از تشنج در صورت بروز پره اکلامپسی شدید مورد استفاده قرار گیرند.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
پره اکلامپسی در بارداری به چه معنی است؟
بیماری تیروئید در بارداری (پرکاری و کم کاری تیروئید) ؛ علائم و علل آن
ناهنجاری ها، بیماری ها و مشکلات مرتبط با بارداری
[/quote]
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
همه زنان در طول دوره بارداری خود باید به صورت منظم توسط متخصص زنان و زایمان معاینه شده و آزمایشات و غربالگری های لازم را انجام دهند. اما در صورتی که علائم این بیماری ظهور پیدا کند، مراقبت های بیشتری برای محقق کردن یک بارداری موفق و به دنیا آوردن نوزاد سالم لازم است.
علاوه بر این، تمام زنانی که در طول بارداری خود خونریزی، سردردهای شدید یا کاهش حرکات جنین را تجربه می کنند، باید هرچه زودتر خود را به متخصص زنان و زایمان برسانند.
در خلال ویزیت های منظم قبل از زایمان، پزشک آزمایش خون و ادرار را انجام می دهد تا به دنبال موارد زیر باشد:
- پروتئین در ادرار
- فشار خون بالا
- عملکرد کبد
وجود سطح بالای پروتئین در ادرار می تواند شاخص اولیه پره اکلامپسی باشد، زیرا این بیماری می تواند عملکرد کلیه را کاهش دهد. بسته به شدت علائم، پزشک ممکن است تغییر در رژیم، استراحت مطلق یا دارو را برای کاهش فشار خون و جلوگیری از تشنج تجویز کند.
درمان
در گذشته زنان در معرض عوارض پره اکلامپسی به توصیه پزشکشان به صورت روزانه پس از هفته ۱۲ ام بارداری، دوز پایین آسپرین مصرف می کردند. اما امروزه مشخص شده است که تنها راه درمان قطعی علائم اکلامپسی، زایمان است. در صورت مشاهده علائم خطرناک و صدور اجازه برای ادامه بارداری ممکن است عوارض جدی و خطرناکی ایجاد شود.
در اکثر موارد، علائم اکلامپسی در عرض ۶ هفته پس از زایمان از بین می روند. در موارد نادر، احتمال آسیب دائمی به اندام های حیاتی مادر وجود دارد. به همین دلیل است که شدیدا به زنانی که علائم خطر این بیماری را دارند توصیه می شود که علائم خود را مدام تحت نظر داشته باشند.
اگر کسی علائم شبیه به موارد ذکر شده در بالا را تجربه می کند، ضروری است بلافاصله با پزشک ملاقات داشته باشد. بنابراین مادران باردار باید عوامل خطر این بیماری را بشناسند و در طول اولین معاینه خود در طی حاملگی، آزمایش خون و ادرار را برای بررسی پروتئین، فشار خون و عملکرد کبدی انجام دهند.
هدف کلی همه استاندارهای طراحی شده برای مراقبت های قبل و حین بارداری این است که بارداری و نوزاد سالمی داشته باشیم. توجه به علائم بدنتان بهترین راه برای محقق کردن این هدف است.
منابع:
- Statistics about Eclampsia
- Global causes of maternal death: a WHO systematic analysis
- Clinical risk factors for pre-eclampsia determined in early pregnancy: systematic review and meta-analysis of large cohort studies
- Everything you need to know about eclampsia
- Low-Dose Aspirin Use for the Prevention of Morbidity and Mortality From Preeclampsia: U.S. Preventive Services Task Force Recommendation Statement