ایکتیوز ولگاریس یا همان بیماری پوست ماهی یک اختلال پوستی ارثی است که در آن سلول های مرده پوست به صورت ضخیم و خشک روی سطح پوست تجمع می یابند.
فلس های ایجاد شده توسط این بیماری، گاهی اوقات به عنوان فلس ماهی یا بیماری پوست ماهی شناخته شده و می تواند در هنگام تولد باشد. اما معمولا در ابتدا دوران کودکی ظاهر می شود. گاهی اوقات موارد خفیف آن تشخیص داده نمی شود. زیرا معمولا ایکتیوز ولگاریس را با خشکی شدید پوست اشتباه می گیرند.
اغلب موارد ایکتیوز ولگاریس خفیف هستند. اما برخی از آنها نیز شدید می باشند. گاهی اوقات سایر بیماری های پوستی مانند اگزما پوستی آلرژیک، همراه با این بیماری رخ می دهد. هیچ درمانی برای ایکتیوز ولگاریس هنوز کشف نشده و درمان های موجود برای آن تنها علائم بیماری را کنترل می کنند.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت ما را همراهی کنید چرا که درباره علل، نشانه ها، عوارض، تشخیص و روش های درمان ایکتیوز ولگاریس صحبت می کنیم.
علائم ایکتیوز ولگاریس
این بیماری موجب کاهش روند طبیعی ریختن پوست می شود. با وجود بیماری پوست ماهی، پروتئینی به نام کراتین که روی سطح پوست وجود دارد بیش از حد و مزمن می شود. علائم ایکتیوز ولگاریس عبارتند از:
- خشکی و پوسته پوسته شدن پوست
- ایجاد فلس های کوچک مانند کاشی
- فلس هایی به رنگ سفید، خاکستری یا قهوه ای (فلس های تیره تر بر روی پوست ها تیره ایجاد می شود)
- پوسته پوسته شدن پوست سر
- ایجاد ترک های عمیق و دردناک در پوست بدن
فلس های ایجاد شده توسط این بیماری معمولا روی آرنج و پاها قرار دارند و ممکن است به طور ویژه ضخیم تر و تیره تر بر روی سینه ها ظاهر شوند. اغلب موارد این بیماری خفیف است. اما برخی از موارد آن می توانند شدید باشند. شدت علائم ممکن است به طور گسترده ای در میان اعضای خانواده که بیماری را دارند متفاوت باشد.
علائم معمولا در شرایط سرد و خشک بدتر می شوند و یا در محیط های گرم و مرطوب بهبود می یابند و یا حتی در محیط گرم و مرطوب ثابت می ماند.
علت ایکتیوز ولگاریس
این بیماری معمولا ناشی از جهش ژنتیکی است که از یک یا هر دو والد به ارث برده می شود. بچه هایی که یک ژن معیوب را تنها از یک والد به ارث می برند، فرم ملایم تری از بیماری را دارند. کسانی که دو ژن معیوب را به ارث می برند، به فرم شدیدتر بیماری مبتلا می شوند. کودکان مبتلا به اختلال ارثی معمولا در هنگام تولد پوست طبیعی دارند. اما در طول چند سال اول زندگی، پوسته پوسته شدن و زبری در پوستشان ایجاد می شود.
اگر ناهنجاری های ژنتیکی مسئول ایکتیوز باشد، به عنوان ایکتیوز اکتسابی شناخته می شود. این بیماری معمولا با بیماری های دیگر مانند سرطان، بیماری تیروئید یا HIV یا ایدز همراه است.
عوارض ایکتیوز ولگاریس
برخی از افراد مبتلا به ایکتیوز ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند:
گرمای بیش از حد: در موارد نادر، ضخامت پوست و فلس های ناشی از ایکتیوز می توانند در عرق کردن تداخل ایجاد کنند. این عارضه قادر است فرآیند خنک کردن بدن را مهار کند. در برخی افراد، تعریق بیش از حد (هیپریدروزی) می تواند رخ دهد.
عفونت ثانویه: تکثیر و ترک خوردگی پوست ممکن است منجر به عفونت شود.
تشخیص ایکتیوز ولگاریس
پزشک معمولا با بررسی پوست آسیب دیده و مشاهده فلس های مشخص، بیماری را تشخیص می دهد. او ممکن است آزمایش های دیگری مانند بیوپسی پوست را انجام دهد. این آزمایش ممکن است برای رد کردن سایر علل خشکی و پوسته پوسته شدن پوست لازم باشد.
روش های درمان این بیماری چیست؟
متاسفانه بیماری پوستی ایکتیوز ولگاریس، هیچ درمان شناخته شده ای ندارد. بنابراین هدف درمان این است که شرایط و علائم همراه با آن کنترل شود.
داروها
درمان های این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- کرم ها و پماد های لایه بردار: کرم ها و پماد های تجویز شده حاوی آلفا هیدروکسی اسیدها مانند اسید لاکتیک و اسید گلیکولیک کمک می کنند تا رشد فلس ها کنترل شده و رطوبت پوست افزایش پیدا کند.
- داروهای خوراکی: پزشک شما ممکن است داروهای مشتق شده از ویتامین A به نام رتینوئیدها را برای کاهش تولید سلول های پوستی تجویز کند. عوارض جانبی این داروها ممکن است شامل التهاب چشم و لب، اسپور استخوان و ریزش مو باشد.
رتینوئید ها ممکن است نقایص مادرزادی را ایجاد کنند. زنانی که از درمان با رتینوئید استفاده می کنند، باید مطمئن شوند که قبل از شروع استفاده از دارو باردار نباشند و از مصرف همزمان رتینوئیدها در بارداری به طور کلی و جدی اجتناب کنند. مصرف زیاد ویتامین A نیز برای این زنان توصیه نمی شود.
تغییر در شیوه زندگی و درمان های خانگی
اقداماتی که در ادامه به شما معرفی می کنیم می توانند در بهبود ظاهر پوست و آسیب دیدگی آن مفید باشند. پیشنهاداتی که برای درمان باید انجام دهید عبارتند از:
- برای نرم کردن پوست در وان پر از آب زیاد خیس بخورید.
- حتما در زمان استحمام از صابون ملایم استفاده کنید و پوست را با یک اسفنج دارای بافت ملایم یا یک لیف حمام بافته شده است از الیاف لطیف مانند نخ های ابریشمی بشویید.
- پس از دوش گرفتن و یا حمام کردن، به آرامی پوست را با یک حوله خشک کنید. هرگز پوست را زیاد خشک نکنید و اجازه دهید تا کمی رطوبت روی آن باقی بماند.
- کرم مرطوب کننده یا روان کننده را در حالی که پوست هنوز مرطوب است پس از استحمام استفاده کنید. مرطوب کننده های حاوی اوره یا پروپیلن گلیکول را انتخاب کنید. این مواد، مواد شیمیایی هستند که به حفظ رطوبت پوست کمک می کنند. روغن های گیاهی نیز یکی دیگر از گزینه های خوب برای مرطوب کردن پوست هستند.
- از محصولاتی که حاوی اوره، اسید لاکتیک و یا غلظت کم سالیسیلیک اسید هستند دو بار در روز استفاده کنید. ترکیبات اسیدی ملایم به پوست کمک می کنند که سلولهای مرده خود را از بین ببرد. اوره به حفظ رطوبت پوست کمک می کند.
- از یک رطوبت ساز خانگی قابل حمل استفاده کنید تا رطوبت هوا را درون خانه افزایش دهید. اگر به دستگاه بخور یا رطوبت ساز دسترسی ندارید می توانید یک کتری آب را روی گاز گذاشته و اجازه دهید تا بخار کند.