بالا بردن فشار خون

فشار خون پایین یا افت فشار خون زمانی رخ می دهد که نیروی خونی که در رگ های شما جاری است، پایین تر از حد طبیعی می شود. در مقابل، فشار خون بالا یا پرفشاری خون زمانی رخ می دهد که نیروی جاری در رگ ها بیش از حد طبیعی است. فشار خون به طور طبیعی در طول روز تغییر می کند. بدن به طور دائم در حال تنظیم فشار خون است. این تعادل و تنظیم باعث می شود که تمام قسمت های بدن از جمله مغز، قلب و ریه ها، مقدار زیادی خون و اکسیژن دریافت کنند. فشار خون پایین می تواند طبیعی باشد. اما گاهی ممکن است نشانه هایی ایجاد کند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت بیشتر در مورد روش های بالا بردن فشار خون صحبت می کنیم.

فشار خون حتی ممکن است با تغییر موقعیت بدن تغییر کند. به عنوان مثال، اگر به طور ناگهانی از جا بلند شوید، ممکن است فشارتان برای یک لحظه افت کند. فشار خون نیز هنگام خوابیدن یا دراز کشیدن کاهش می یابد. برخی از بیماری ها نیز می توانند باعث افت فشار خون شوند. این افت می تواند خونرسانی و اکسیژن رسانی را به برخی از قسمت های بدن کاهش دهد.

روش های بالا بردن فشار خون

قبل از ذکر راه های بالا بردن فشار خون بهتر است با مفاهیم اصلی در این زمینه آشنا شوید.

علائم همراه با کاهش فشار خون

علائم فشار خون پایین می توانند شامل موارد زیر باشند:

  • تاری دید
  • گیجی
  • افسردگی
  • سرگیجه
  • خستگی
  • احساس سرما
  • احساس تشنگی
  • ناتوانی در تمرکز کردن
  • حالت تهوع
  • کشیدن نفس های سریع و کم عمق
  • تعریق

فشار خون چیست؟

فشار خون یا BP، نیروی است که خون به دیواره رگ های خونی وارد می کند. خون توسط قلب در سراسر بدن پمپ می شود. فشار خون با دو عدد متفاوت اندازه گیری می شود. عدد اول یا همان عدد بزرگتر، فشار سیستولیک نامیده می شود. این فشار، نیروی است که خون در زمان تپش قلب به دیواره رگ ها وارد می کند.

عدد دوم یا عدد کمتر، فشار دیاستولیک نامیده می شود. این فشار نیروی است که خون بین دو ضربان، به دیواره رگ های خونی وارد می کند. فشار دیاستولیک معمولا کمتر از فشار سیستولیک است. اما هر دو بر اساس واحد میلی متر جیوه (mmHg) اندازه گیری می شوند.

فشارخون سالم باید حدود ۱۲۰ بر روی ۸۰ میلی متر جیوه باشد. البته این عدد حتی می تواند در بدن افراد سالم نیز نوسان داشته باشد. با توجه به گزارش متخصصان کلینیک مایو، فشار خون پایین زمانی رخ می دهد که فشار کمتر از ۹۰ بر روی ۶۰ میلی متر جیوه است.

چگونه فشار خون پایین را افزایش دهیم؟

نوشیدن آب به مقدار زیاد

کم آبی بدن ممکن است گاهی منجر به افت فشار خون شود. بعضی افراد حتی با کمبود آب جزئی در بدن ممکن است کاهش فشارخون را تجربه کنند. گاهی آب بدن بر اثر استفراغ، اسهال شدید، تب، ورزش کردن و تعریق بیش از حد کم شده و افت فشار خون را به همراه دارد. داروهایی نظیر دیورتیک ها نیز ممکن است باعث کم شدن آبی بدن شوند.

رعایت رژیم غذایی متعادل

اگر به اندازه کافی مواد مغذی استفاده نکنید ممکن است فشار خونتان کم شود و با سایر عوارض جانبی مواجه شوید. کاهش سطح ویتامین B-12، اسید فولیک و آهن در بدن می تواند باعث کم خونی شود. این بیماری زمانی اتفاق می افتد که بدن نمی تواند خون کافی تولید کند. کم خونی می تواند فشار خون را کاهش دهد.

در این شرایط پزشک ممکن است تغییر در رژیم غذایی روزانه و یا مصرف مکمل را تجویز کند.

خوردن وعده های غذایی کم حجم

برخی از افراد به خصوص افراد مسن بعد از مصرف وعده های غذایی حجیم و سنگین با افت فشار خون مواجه می شوند. این اتفاق زمانی می افتد که تقریبا بخش زیادی از خون موجود در بدن برای هضم غذا به دستگاه گوارش منتقل می شود. در این شرایط ضربان قلب برای کمک به حفظ تعادل در فشار خون، افزایش می یابد.

برای بالا آوردن فشار خون می توانید از وعده های غذایی کم حجم ولی متعدد استفاده کنید. همچنین محدود کردن مصرف کربوهیدرات ها می تواند باعث افزایش فشار خون پس از خوردن غذا شود.

محدود کردن یا اجتناب از مصرف الکل

نوشیدن الکل می تواند منجر به کم آبی بدن شود. از طرفی گاهی الکل با داروها تداخل ایجاد کرده و موجب افت فشار خون می شود.

مصرف نمک بیشتر

سدیم باعث افزایش فشار خون می شود. با این حال یادتان نرود که این ماده می تواند فشار خون را بیش از حد افزایش دهد. همچنین می تواند به ایجاد بیماری های قلبی منجر شود. بهتر است در مورد میزان نمکی باید در طول روز مصرف کنید از پزشک خود سوال کنید. بسیاری از مواد غذایی که در طول روز استفاده می کنید، حتی اگر شور نباشد، حاوی نمک هستند. بنابراین این راه باید آخرین راهی باشد که برای بالا بردن فشار خون از آن استفاده می کنید.

بررسی میزان قند خون

دیابت و افزایش سطح قند خون ممکن است منجر به افت فشار خون شود.

برای کنترل میزان قند خون، چندین بار در روز از دستگاه قند خون استفاده کنید. برای اطلاع از بهترین رژیم غذایی، رژیم ورزشی و برنامه دارویی که باید برای کمک به تعادل در میزان قند خون از آن ها پیروی کنید، با پزشک مشورت کنید.

چک کردن غده تیروئید

بیماری های تیروئیدی بسیار شایع هستند. هیپوتیروئیدیسم زمانی اتفاق می افتد که هورمون های تیروئید به اندازه کافی تولید نمی شوند. این روند می تواند منجر به افت فشار خون شود.

اگر به این بیماری مبتلا باشید، انجام یک آزمایش خون ساده می تواند آن را تشخیص دهد. برای کمک به افزایش عملکرد غده تیروئید، ممکن است به دارو و تغییر در رژیم غذایی نیاز داشته باشید.

پوشیدن جوراب واریس

جوراب های سفت و لاستیک یا جوراب های واریس می توانند از جمع شدن خون در پاها جلوگیری کنند. این جوراب ها با تحریک موضعی، می توانند افت فشار خونی را که به علت ایستادن و یا نشستن های طولانی مدت ایجاد شده است، درمان کنند.

مصرف دارو

گاهی پزشکان برای بالا بردن فشار خون مصرف برخی از داروها را تجویز می کنند. این داروها برای درمان هیپوتانسیون ارتواسپتیک مفیدند:

  • فلودروکورتیزون که به افزایش حجم خون کمک می کند.
  • میدودرین که منجر به تنگ شدن عروق شده و فشار خون را بالا می برد.

اگر فردی به علت سپسیس دچار افت فشار خون خطرناک شده باشد، ممکن است از داروهای دیگری برای بالا بردن فشار خون استفاده شود. این داروها عبارتند از:

  • آگونیست های آلفا آدرنرژیک
  • دوپامین
  • اپی نفرین
  • نوراپی نفرین
  • فنیل افرین
  • آنالوگ های وازوپرسین

درمان عفونت های موجود در بدن

برخی از عفونت های جدی باکتریایی، ویروسی و قارچی می توانند باعث افت فشار خون شوند. درمان این عفونت ها شامل استفاده از آنتی بیوتیک های IV (داخل وریدی) و داروهای ضد ویروسی است.

بالا بردن فشار خون
بالا بردن فشار خون

علت پایین آمدن فشار خون چیست؟

علل مختلفی برای کاهش فشار خون وجود دارد. برخی از این علل موقتی هستند می توانید به راحتی آن ها را کنترل کنید. گاهی نیز افت فشار خون نشانه ای از وجود بیماری در بدن است که باید درمان شود.

شرایطی که می توانند باعث افت فشار خون شوند عبارتند از:

  • بیماری آدیسون (کمبود هورمون های آدرنال)
  • آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک جدی)
  • کم خونی
  • خونریزی
  • برادی کاردی (کاهش ضربان قلب)
  • کمبود آب
  • دیابت یا قند خون پایین
  • حمله قلبی یا نارسایی قلبی
  • وجود مشکل در دریچه های قلب
  • کم کاری تیروئید (کمبود هورمون تیروئید)
  • نارسایی کبد
  • بیماری پاراتیروئید
  • بارداری
  • شوک سپتیس (نتیجه عفونت جدی در بدن است)
  • فشارخون ارتواساتیک یا افت فشار خون پایین وضعیتی
  • ایستادن به طور ناگهانی
  • آسیب دیدگی سر

تشخیص و درمان این بیماری ها می تواند به بالا بردن فشار خون کمک کند. پزشک برای تشخیص این بیماری ها ممکن است آزمایش های ساده زیر را تجویز کند:

  • آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون، قند خون و عفونت ها
  • الکتروکاردیوگرام (ECG) یا مانیتور هولتر برای بررسی ریتم و عملکرد قلب
  • اکوکاردیوگرام برای بررسی سلامت قلب
  • تست ورزش برای بررسی سلامت قلب
  • تست شیب جدول برای بررسی افت فشار خونی که به علت تغییر در موقعیت بدن رخ می دهد
  • مانور والسالوا، یک آزمایش تنفسی است که برای بررسی سیستم عصبی که باعث افت فشار خون می شود کاربرد دارد

افت فشار خون ناشی از دارو، شوک یا سکته مغزی

داروها

بعضی از داروها می توانند فشار خون را کاهش دهند. این داروها شامل داروهایی می شوند که برای درمان فشار خون بالا و سایر بیماری ها استفاده می شوند. این داروها عبارتند از:

  • مسدود کننده های آلفا
  • مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین II
  • مهار کننده های تبدیل آنزیم آنژیوتانسین (ACE)
  • مسدود کننده های بتا (Tenormin، Inderal، Innopran XL)
  • مسدود کننده های کانال کلسیم
  • دیورتیک ها یا قرص های آب (لیزیکس، ماکساید، میکروزید)
  • داروهای اختلال نعوظ (Revatio، Viagra، Adcirca، Cialis)
  • نیترات
  • داروهای بیماری پارکینسون مانند Mirapex و levodopa
  • داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای

نوشیدن الکل و یا استفاده از مواد مخدر در حین مصرف دارو و یا ترکیب برخی از داروها نیز می تواند منجر به افت فشار خون شود.

شوک

شوک می تواند در پاسخ به موارد زیر در بدن ایجاد شود:

  • حمله قلبی یا سکته مغزی
  • آسیب دیدگی یا سوختگی جدی
  • عفونت شدید
  • واکنش آلرژیک
  • لخته شدن خون

درمان علت شوک به بالا بردن فشار خون کمک می کند. به عنوان مثال، در شوک آنافیلاکتیک، تزریق اپی نفرین (EpiPen) به سرعت فشار خون را بالا می برد. کسانی که واکنش شدید آلرژیک به بادام زمینی، نیش زنبور عسل یا سایر آلرژن ها دارند، باید همیشه این دارو را با خود به همراه داشته باشند.

سکته مغزی

سکته علت اصلی مرگ ومیر در جهان است. فشار خون بالا علت اصلی سکته مغزی است. کنترل فشار خون برای جلوگیری از سکته مغزی ضروری است. با این حال، برخی از تحقیقات پزشکی نشان می دهند که بالا بردن فشار خون بلافاصله بعد از سکته مغزی ممکن است در حقیقت به جلوگیری از آسیب مغزی کمک کند.

متخصصان انجمن سکته مغزی آمریکا توصیه می کنند که تا ۷۲ ساعت پس از سکته مغزی، فشار خون را بالاتر از حد طبیعی نگه دارید. این کار خونرسانی به مغز را بیشتر کرده و باعث می شود که مغز بهتر ریکاوری شود.

کنترل فشار خون پایین

اگر فقط یک بار فشار خونتان افت داشته نگران نباشید. اما اگر مدام با افت فشار خون مواجه می شوید بهتر است که به نکات زیر توجه کنید:

  • از ایستادن بیش از حد اجتناب کنید.
  • از استرس اجتناب کنید.
  • اگر سرگیجه دارید سر خود را پایین بیاورید.
  • برای تعادل در فشار خون، ممکن است به تغییرات ساده در رژیم غذایی روزانه نیاز داشته باشید. مثلا شاید نیاز باشید که آب بیشتری مصرف کنید.
  • اگر فکر می کنید که داروی خاصی باعث افت فشار خون شما شده است، از پزشک بخواهید که داروی دیگری را برایتان تجویز کند. هرگز بدن مشورت با پزشک داروی مصرفی خود را قطع نکنید و یا دوز آن را تغییر ندهید.

منابع:

  1. Low Blood Pressure – When Blood Pressure Is Too Low
  2. Orthostatic hypotension: a common, serious and underrecognized problem in hospitalized patients
  3. Low blood pressure