پزشکان آزمایش گلبول های سفید خون (WBC) را برای اندازه گیری تعداد گلبول های سفید در بدن آزمایش می کنند. این آزمایش خون معمولا به عنوان بخشی از یک آزمایش استاندارد کامل خون (CBC) انجام می شود. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علل و درمان های بالا بودن سلول های سفید خون (WBC) صحبت خواهیم کرد.
سلول های سفید خون لکوسیت ها نیز نامیده می شوند و بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند. آنها میکروب ها، باکتری ها و ویروس هایی را که می تواند باعث عفونت یا التهاب شوند، شناسایی می کنند. سلول های سفید خون را می توان به پنج نوع اصلی تقسیم کرد:
- نوتروفیل ها
- لنفوسیت ها
- مونوسیت ها
- ائوزینوفیل ها
- بازوفیل ها
معمولا نتایج آزمایش خونی که در آن تعداد گلبول های سفید خون در بدن بالا است، نشان دهنده این می باشد که بدن در حال مبارزه با عفونت است یا یک بیماری التهابی ایجاد شده است. حاملگی نیز می تواند باعث افزایش تعداد گلبول های سفید خون شود. با این حال، عوامل دیگری مانند استرس، سیگار کشیدن و یا آلرژی نیز می توانند تعداد گلبول های سفید شما را افزایش دهند. پزشکان با بالا بودن سلول های سفید خون (WBC)، احتمال ابتلا به بیماری های خود ایمنی، اختلال در خون و یا مشکل در سیستم ایمنی خود را نیز در نظر می گیرند.
اگر تعداد گلبول های سفید، خارج از محدوده طبیعی باشد، علائم واضحی وجود ندارد. افزایش تعداد گلبول های سفید ممکن است با علائم عفونت ویروسی یا واکنش های آلرژیک مانند موارد زیر همراه باشد:
- خستگی
- آبریزش بینی
- سرفه
- ناراحتی های گوارشی
در این مقاله، به دلایل مختلفی که می تواند موجب افزایش مقدار گلبول های سفید خون شود، نگاهی خواهیم کرد. در بیشتر موارد، کاهش میزان گلبول های سفید خون شامل درمان عامل اصلی می شود. با این حال، برخی از روش های طبیعی نیز برای کمک به کاهش گلبول های سفید و رساندن آن به محدوده طبیعی وجود دارد.
دامنه عادی WBC
اگرچه گلبول های سفید خون تنها ۱ درصد حجم خون شما را تشکیل می دهند، اما آن ها نقش حیاتی در حفظ سلامت بدن ایفا می کنند. مغز استخوان، در صورتی که میکروب ها، ویروس ها یا باکتری ها سلامت شما را تهدید کنند، به طور مداوم سلول های سفید خون را تولید می کند.
طبق گزارش مجله American Family Physician، تعداد طبیعی گلبول های سفید در خون (لکوسیت ها) برای نوزادان و بزرگسالان سالم به شرح زیر است:
- نوزاد ۲ هفته ای: ۵٫۰ تا ۲۰٫۰ × ۱۰ در هر لیتر
- بزرگسالان: ۴٫۵ تا ۱۱٫۰ * ۱۰ در هر لیتر
- زن باردار: ۵٫۸ تا ۱۳٫۲ * ۱۰ لیتر در لیتر
البته، بسته به آزمایشگاهی که آزمایش خون را انجام داده است ممکن است تغییرات کمی در این اعداد وجود داشته باشد.
تعداد کل گلبول های سفید شامل ۵ نوع سلول های سفید خون می باشد. محققان دانشگاه راچستر می گویند این موارد عبارتند از:
- نوتروفیل ها. این WBC ها باکتری ها و قارچ ها را از بین می برند و زمانی که عفونت وجود دارد اولین خط دفاع بدن هستند.
- لنفوسیت ها. با ایجاد آنتی بادی ها، از بدن در برابر ویروس ها و باکتری های مضر محافظت می کند.
- مونوسیت ها. باکتری هایی که به خون تحمیل شده اند را نابود می کند.
- ائوزینوفیل ها. در از بین بردن انگل ها و سلول های سرطانی موثرند.
- بازوفیل ها. هیستامین را ترشح کرده و به آلرژن ها در بدن واکنش نشان می دهند.
چه اعدادی نشان دهنده بالا بودن سلول های سفید خون است؟
دکتر هینا نوشاد، هماتوپاتولوژیست مرکز پزشکی کرایتان می گوید که بالا بودن سلول های سفید خون زمانی رخ می دهد که تعداد کل لکوسیت ها (سلول های سفید خون) بیش از ۱۰ * ۱۱ در لیتر است.
برای کمک به پزشکان جهت تشخیص بیماری هایی که سطح WBC را بالا می برند، می توان سطح ۵ نوع سلول سفید خون را نیز بررسی کرد. سطح غیرطبیعی این گلبول های سفید به شرح زیر است:
- نوتروفیل ها: ۲٫۵ تا ۷٫۵ * ۱۰ در لیتر
- لنفوسیت ها: ۱٫۵ تا ۳٫۵ * ۱۰ در لیتر
- مونوسیت ها: ۰٫۲ تا ۰٫۸ * ۱۰ در لیتر
- ائوزینوفیل ها: ۰٫۰۴ تا ۰٫۴ * ۱۰ در لیتر
- بازوفیل ها: ۰٫۰۱ تا ۰٫۱ * ۱۰ در لیتر
بالا بودن سلول های سفید خون چه معنی می دهد؟
تعداد گلبول های سفید خون که به نام لکوسیتوز شناخته می شود می تواند بدین معنی باشد که بدن شما در معرض استرس اضافی قرار دارد. این استرس می تواند به اشکال زیر باشد:
- عفونت
- التهاب
- آسیب
- واکنش های آلرژیک
- استرس عاطفی
برخی از شرایط مرتبط با افزایش تعداد WBC می توانند شامل موارد زیر باشند:
- سرماخوردگی یا آنفولانزا ناشی از عفونت ویروسی
- عفونت های باکتریایی ناشی از استرپتوکوک ها و استافیلوکوک ها، باکتری هایی که موجب بیماری هایی مانند سلولیت، گلو درد، یا پنومونی باکتریایی می شوند
- آسم یا آلرژی که موجب پاسخ التهابی در بدن می شود
- لوسمی
- اثر جانبی داروهای کورتیکواستروییدی خاص
- بارداری یا زایمان
نشانه های افزایش تعداد سلول های سفید خون
به گفته متخصصان American Association for Clinical Chemistry، علائمی که نشان دهنده بالا بودن سلول های سفید خون است، معمولا با علائم عفونت همراه هستند. بنابراین، ممکن است نشانه هایی مانند:
- درد بدن و گرفتگی ماهیچه ها
- سردرد
- نشانه های التهاب در اطراف مفاصل
- تب
- لرز
- سرفه ای که خلط زرد یا سبز دارد
همراه با این عارضه مشاهده می شود. گاهی اوقات ممکن است بدون هیچ علامتی تعداد گلبولهای سفید خون تان بالا باشد. در صورتی که این مورد باشد، پزشک آزمایش دومی را تجویز می کند.
پزشکان همچنین ممکن است از علائم وجود لکوکسیت ها در ادرار و مدفوع برای تشخیص اختلالات گوارشی یا عفونت های دستگاه ادراری استفاده کنند.
علل بالا بودن سلول های سفید خون
عفونت ویروسی یا باکتریایی
شایعترین علت بالا بودن سلول های سفید خون مبارزه بدن با عفونت است. حضور میکروب ها، باکتری ها یا ویروس ها، به بدن شما می گویند تا WBC های بیشتری تولید کند تا به کمک آن ها پاتوژن ها را از بین ببرد.
به عنوان مثال، مجله Scandinavian Journal of Infectious Diseases گزارش می دهد که افزایش لنفوسیت ها در اکثر عفونت های تنفسی ویروسی و باکتریایی دیده می شود.
مجله Cytology نیز گزارش داد که تعداد گلبول های سفید، به ویژه نوتروفیل ها، در صورت ابتلا به عفونت های قارچی افزایش می یابد. برای مثال، اگر فرد علائم عفونت کاندیدا را نشان می دهد، احتمالا تعداد WBC در بدنش بالاتر از حد نرمال است.
بیماری های التهابی
پزشکان ممکن است تعداد گلبول های سفید خون را مورد آزمایش قرار دهند تا شدت شرایط خاص التهابی در بدن را تشخیص دهند.
به عنوان مثال، دکتر نیل آبرامسون در مجله American Family Physician گزارش داد که التهاب همراه با زخم های سوختگی می تواند باعث لکوسیتوز شود. همانطور که زخم بهبود می یابد، WBC های ذخیره شده برای کنترل التهاب آزاد می شوند. به این اتفاق WBC چپ یا لکوسیتوز با تغییر چپ گفته می شود.
WBC چپ یا لکوسیتوز با حرکت به سمت چپ به این معنی است که تعداد زیادی از گلبول های سفید خون جوان و نابالغ در خون شما وجود دارد. این اتفاق زمانی می افتد که مغز استخوان سلول های سفید بیشتری تولید و آن ها را آزاد می کند تا به طور کامل به مبارزه با عفونت و التهاب بپردازد.
بررسی میزان گلبول های سفید خون می تواند به پزشکان کمک کند که بیماری قلبی عروقی و یا سکته مغزی را تشخیص دهند.
به عنوان مثال، مجله American Journal of Epidemiology گزارش داد که ازتباطی بین تعداد WBC ها و بیماری های قلبی عروقی وجود دارد. این عارضه می تواند با فعالیت بدنی کم، سطح کلسترول بالا یا ژنتیک همراه باشد. محققان نتیجه گرفتند که افزایش تعداد WBC ها یک عامل خطر برای مرگ و میر ناشی از سکته مغزی یا بیماری قلبی عروقی است.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یکی دیگر از بیماری های التهابی است که می تواند موجب افزایش تعداد گلبول های سفید در خون شود.
محققان کلینیک کلیولند می گویند که تورم و التهاب باعث افزایش WBC ها در بدن می شود. همچنین، طبق گزارش مجله Clinical Rheumatology، افرادی که دارای لکوسیت های بالاتری هستند، آرتریت فعال تری دارند. عامل دیگری که می تواند سلول های سفید خون را افزایش دهد، عوارض جانبی برخی از کورتیکواستروئیدها است. این داروها برای کاهش التهاب استفاده می شوند.
راه های زیادی برای درمان علائم آرتریت وجود دارد. برخی از این راه ها عبارتند از:
- مصرف غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا ۳
- مصرف میوه ها و سبزیجات حاوی آنتی اکسیدان ها
آلرژی
بالا بودن سلول های سفید خون می تواند به این معنی باشد که شما واکنش آلرژیک به آلرژن های خاصی نشان داده اید. آلرژی یک پاسخ غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن به موادی است که به طور کلی برای بدن بی ضرر هستند.
آلرژی می تواند علائم زیر را ایجاد کند:
- آبریزش
- کهیر
- عطسه
- تورم قسمت هایی از بدن
به گفته دکتر نایانا امباردکار در WebMD، آلرژی می تواند ائوزینوفیل ها را افزایش دهد. بنابراین، به عنوان بخشی از تست آلرژی، پزشک ممکن است تست سلول های سفید خون را نیز تجویز کند.
یکی از راه های کاهش علائم آلرژی، استفاده از آنتی هیستامین های طبیعی برای کاهش تورم و آبریزش بینی است. همچنین، اسانس های خاصی وجود دارد که دارای خواص ضد آلرژی هستند و می توانند به بهبود سینوسی، کاهش التهاب و خارش پوست کمک کنند.
اختلال سیستم ایمنی
در بعضی موارد یک اختلال ایمنی می تواند سبب افزایش تعداد گلبول های سفید خون شود.
البته واکنش های آلرژیک نیز به عنوان اختلال سیستم ایمنی طبقه بندی می شوند. با این حال، Encyclopaedia Britannica می گوید که سایر اختلالات ایمنی که می توانند سطح WBC را تحت تاثیر قرار دهند عبارتند از:
- کمبود های ایمنی
- اختلالات خود ایمنی
- مونونوکلئوز
- سندرم DiGeorge
استرس عاطفی یا جسمی
استرس احساسی یا فیزیکی می تواند پاسخ های التهابی را در بدن شما ایجاد کند و موجب افزایش WBC و بالا رفتن نوتروفیل ها شود.
یک مطالعه منتشر شده در مجله Health Industrial رابطه بین سطح گلبول های سفید و استرس در کار را اثبات کرد. در این آزمایش افزایش نوتروفیل ها به سطح بالایی از کلسترول و خستگی مرتبط بود. این علائم نتیجه کلی افزایش التهاب در بدن هستند.
سایر مطالعات علمی ارتباطی بین افزایش تعداد لکوسیت و آترواسکلروز (تشکیل پلاک در شریان ها) را نشان دادند. افزایش سطح WBC ها می تواند خطر ابتلا به سکته مغزی و حمله قلبی را افزایش دهد.
بعضی از راه های کاهش استرس و مراقبت از سلامت قلب، رعایت رژیم غذایی سالم و ورزش کردن است.
مشکلات دستگاه گوارش
وجود مشکلات خاصی در سیستم گوارش با التهاب همراه است و می تواند سبب افزایش WBC شود.
به عنوان مثال، عفونت باکتریایی دستگاه گوارش ممکن است سبب تولید بیش از حد سلول های سفید خون شود. دکتر فتن ن. ابرا، متخصص گوارش در بیمارستان دانشگاه پنسیلوانیا، می گوید که عفونت باکتریایی با سی. دیفیسیل، می تواند باعث اسهال، گرفتگی شکم و حالت تهوع شود. آزمایش خون برای تشخیص عفونت های C. difficile معمولا WBC ها را بالاتر از حد معمول نشان می دهد.
همچنین بیماری التهابی روده (IBD) مانند بیماری کرون نیز می تواند موجب افزایش سطح لکوسیت ها شود.
سیگار کشیدن
طبق گزارش مجله Preventive Medicine Reports، سیگار کشیدن علت مستند شده از وجود بیش از حد سلول های سفید در خون است. در واقع، سیگار کشیدن باعث افزایش قابل توجهی در
- لنفوسیت ها
- مونوسیت ها
- ائوزینوفیل ها
- نوتروفیل ها
- و بازوفیل ها
می شود. متوقف کردن مصرف سیگار معمولا باعث کاهش تعداد گلبول های سفید خون می شود. به طوری که در عرض یک سال آنها به حالت طبیعی باز می گردند.
بارداری
محدوده طبیعی WBC برای زنان باردار به طور قابل توجهی بالاتر از افراد معمولی است.
پزشکان می گویند حجم خون در طول بارداری حدود ۱٫۵ لیتر افزایش می یابد. این افزایش می تواند بر گلبول های قرمز و سلول های سفید خون، به خصوص نوتروفیل ها تاثیر بگذارد. در طول سه ماهه سوم، تعداد گلبول های سفید تا ۱۳٫۲ * ۱۰ در هر لیتر بالا می رود. این افزایش معمولا در ظرف ۴ هفته پس از زایمان، به حالت طبیعی باز می گردد.
لوسمی
لوسمی می تواند به غیر طبیعی شدن سلول های سفید خون منجر شود. پزشکان کلینیک کلیولند می گویند که نتایج آزمایش خون ممکن است اختلالات در گلبول قرمز یا وجود گرانولوسیت های نابالغ را نشان دهد.
سایر علل بالا بودن سلول های سفید خون
اثر جانبی دارو
WBC بالا می توان اثر جانبی برخی از داروها باشد. به عنوان مثال، لیتیوم مورد استفاده برای درمان برخی از اختلالات روانی می تواند منجر به افزایش شاخص های خون شود. همچنین، مجله American Journal of Medicine گزارش می دهد که برخی از داروهای کورتیکواستروئید می توانند سبب افزایش میزان گلبول های سفید در خون شوند.
اختلال مغز استخوان
افزایش تعداد گلبول های سفید می تواند بیماری مغز استخوان را نشان دهد. مجله American Family Physician می گوید اختلالات مغز استخوان می تواند شامل لوسمی حاد و لوسمی مزمن باشد. این بیماری می تواند گاهی اوقات تعداد WBC را به بیش از ۱۰۰ * ۱۰ در هر لیتر افزایش دهد.
پلی سیتمی ورا
پلی سیتمی ورا (PV) یک بیماری ژنتیکی است که بر مغز استخوان اثر می گذارد و می تواند علت بالا بودن سلول های سفید خون باشد.
چگونگی کاهش تعداد سلول های سفید خون
معمولا، بالا بودن سلول های سفید خون جای نگرانی ندارد. اگر علت عفونت باشد، با درمان آن سلول های سفید خون به محدوده طبیعی باز می گردند.
تشخیص و درمان علت زمینه ای
شایع ترین علت بالا بودن سلول های سفید خون عفونت ویروسی یا باکتریایی است. در اینجا به چند راه طبیعی برای کمک به بهبود سریعتر عفونت تنفسی اشاره می کنیم:
- مصرف چای زنجبیل با زردچوبه به دلیل دارا بودن خواص ضد میکروبی و ضد التهابی
- مصرف یک قاشق عسل خام برای خواص ضد ویروسی و ضد باکتریایی و جهت کمک به کاهش گلودرد و عفونت های تنفسی
- مصرف سیر که به عنوان یک آنتی بیوتیک طبیعی برای کمک به درمان عفونت های ریه و تقویت سیستم ایمنی شناخته می شود
- مصرف مواد غذایی و گیاهان دارای خواص ضد التهابی
- کاهش فشار خون و کاهش سطح کلسترول
- تقویت سیستم ایمنی بدن با گیاهان طبیعی و مکمل ها
سایر روش های درمان
- کاهش استرس
- ترک سیگار
- مصرف مکمل امگا ۳ برای کاهش التهاب
روغن ماهی یا مکمل امگا ۳ یکی از مواد فوق العاده ای هستند که به کاهش التهاب کمک می کند. مصرف مکمل های امگا ۳ می توانند به کاهش WBC کمک کنند. زیرا آنها از ایجاد برخی از بیماری های التهابی جلوگیری می کنند.
طبق تحقیقاتی که در مجله American College of Nutrition منتشر شده، اسید های چرب امگا ۳ می توانند به درمان بیماری های خود ایمنی و التهابی کمک کنند. برخی از این بیماری ها عبارتند از:
- بیماری قلبی عروقی
- فشار خون بالا
- بیماری کرون
- کولیت اولسراتیو
- نشانه های زودرس پیری
- پسوریازیس
- لوپوس
- آرتریت روماتوئید
- اثرات فیزیکی استرس
- ویتامین سی
ویتامین C یک آنتی اکسیدان مهم برای کارکرد درست سیستم ایمنی است. یک سیستم ایمنی سالم قادر به مبارزه با عفونت ها می باشد. به عنوان مثال، محققان دانشگاه ایالتی اورگان مطالعاتی را در مورد تاثیر ویتامین C بر سیستم ایمنی منتشر کردند. محققان دریافتند که مزایای ویتامین C عبارتند از:
- کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی و پاسخ التهابی
- کمک به کاهش مدت زمانی که عفونت بر بدن تاثیر می گذارد
- کمک به افزایش قابلیت زیستی آهن
مطالعات همچنین نشان داده اند که ویتامین C تأثیر مثبتی بر کارایی گلبول های سفید در مبارزه با عفونت دارد.
رژیم ضد التهابی (رژیم مدیترانه برای کاهش تعداد WBC)
می توانید با تغییر دادن رژیم غذایی خود و انتخاب رژیم غذایی مدیترانه ای، میزان پاسخ التهابی بدن و تعداد سلول های سفید خون را کاهش دهید.
به گفته متخصصان American Society of Hematology، رژیم مدیترانه ای غنی از مواد زیر است:
- ماهی
- غلات کامل
- سبزیجات برگ دار و سبز
- روغن زیتون
مطالعات مختلف نشان داده اند افرادی که به طور منظم از رژیم غذایی مدیترانه مصرف می کنند، شانس کمتری برای ابتلا به بیماری های التهابی دارند.