MCHC اصطلاح کوتاهی است که برای توصیف مقدار متوسط غلظت ذرات هموگلوبین در خون استفاده می شود. به عبارت ساده، این معیار مقدار هموگلوبین در داخل یک گلبول قرمز را اندازه گیری می کند. هموگلوبین یک پروتئین غنی از آهن است که به انتقال اکسیژن درون خون کمک می کند. MCHC به مقدار متوسط هموگلوبین درون یک سلول قرمز خون اشاره دارد. سطح نرمال MCHC برای بزرگسالان ۳۱ تا ۳۷ گرم در دسی لیتر (g / dL) است. پایین یا بالا بودن MCHC همیشه به این معنی نیست که فرد مبتلا به بیماری است. بلکه این معیار پزشک را ترغیب می کند تا آزمایشات دیگری را برای تشخیص درست تجویز کند.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت بیشتر در مورد روش های تشخیص، علل، علائم و روش های درمان بالا بودن MCHC در آزمایش خون صحبت می کنیم.
بالا بودن MCHC چگونه تشخیص داده می شود؟
به طوری کلی MCHC بخشی از آزمایش خون شناخته شده ای به نام شمارش کامل خون یا CBC است و بالا بودن آن نیز در همین آزمایش تشخیص داده می شود. این آزمایش اطلاعات مربوط به گلبول های سفید، گلبول های قرمز و پلاکت ها را نشان می دهد. آزمایش CBC معمولا به عنوان بخشی از معاینات فیزیکی برای تشخیص بیماری های مختلف و بررسی وضعیت عمومی بدن بیمار تجویز می شود. در واقع این آزمایش، آزمایش پرکاربردی است.
گاهی نیز این آزمایش برای این که نحوه پاسخ بدن به درمان تعیین شود، تجویز می شود.
علل بالا بودن MCHC در آزمایش خون
چندین علت بالقوه برای بالا بودن MCHC وجود دارد. این اتفاق اغلب در افراد مبتلا به بیماری هایی رخ می دهد که موجب می شوند سلول های قرمز خون تجزیه و یا به راحتی تخریب شوند.
علل MCHC بالا عبارتند از:
کم خونی همولتیک اتوایمیون: در این بیماری سیستم ایمنی بدن به اشتباه به گلبول های قرمز خود حمله می کند. گاهی اوقات افزایش سطح MCHC می تواند در کنار بیماری لوپوس یا لنفوم نیز رخ دهد. گاهی نیز این عارضه نتیجه مصرف داروهای خاص است.
کم خونی ماکروسیتیک: این نوع کم خونی یک نوع اختلال خونی است که در آن برخی از گلبول های قرمز بسیار بزرگتر از حد معمول هستند. گاهی اوقات کمبود ویتامین B-12 می تواند باعث کم خونی ماکروسیتیک شود.
اسفروسیتوز ارثی: جهش ژنتیکی است که غشاء سلول های قرمز خون را نازک و شکننده می کند. این بیماری معمولا از یکی از والیدن به کودک منتقل می شود.
سوختگی های شدید: سوختگی ممکن است باعث شود فرد به کم خونی همولیتیک مبتلا شده و MCHC اش بالاتر از حد طبیعی شود.
بیماری کبدی: کبد محلی برای ذخیره و پردازش هموگلوبین است. بنابراین افراد مبتلا به بیماری کبد اغلب نوعی کم خونی دارند. اگر کبد به گلبول های قرمز آسیب برساند، فرد ممکن است بالا بودن MCHC را تجربه کند.
بیش فعالی تیروئید (پرکاری تیروئید): مشکلات تیروئید اغلب منجر به تغییر در گلبول های قرمز فرد می شود.
داروها: در موارد نادر، افزایش سطح MCHC در افراد مصرف کننده داروهای سرکوب کننده ایمنی یا شیمی درمانی مشاهده می شود.
نشانه های بالا بودن MCHC
بالا رفتن سطح MCHC یک نوع بیماری نیست بلکه ممکن است ناشی از یکی از شرایط ذکر شده در بالا باشد. علائم این شرایط نیز متفاوت هستند.
علائم کم خونی همولیتیک اتوایمیون (خود ایمنی) ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- خستگی
- زردی
- ضعف
- رنگ پریدگی
- ناراحتی شکمی
- بزرگ شدن طحال
- سریع شدن ضربان قلب
- غش
علائم کم خونی ماکروسیتیک شبیه به آنمی همولیتیک به علاوه موارد زیر است:
- کاهش وزن
- از دست دادن اشتها
- شکننده شدن موها و ناخن ها
- اسهال
- مشکل در تمرکز کردن
- مشکلات حافظه
علائم بیماری کبد اغلب شامل نشانه های مشترکی با کم خونی می باشد. علاوه بر آن ها ممکن است نشانه های زیر نیز وجود داشته باشد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد شکم در قسمت بالا و سمت راست
افراد مبتلا به اسفروسیتوز ارثی ممکن است علائم کم خونی را داشته باشند و ممکن است سنگ صفراوی را نیز تجربه کنند.
افرادی که به علت پرکاری تیروئید دارای MCHC بالا هستند، علائم زیر را در بدن دارند:
- تعریق
- گرسنگی بیش از حد
- خستگی
- کاهش وزن
- تپش قلب
- بی قراری
- ضعف
روش های درمان بالا بودن MCHC
درمان MCHC بالا بستگی به علت اصلی ایجاد آن دارد.
پزشکان معمولا کم خونی همولیتیک اتوایمیون را با کورتیکواستروئیدهایی مانند پردنیزولون درمان می کنند. در ابتدا، پزشکان دوز بالا این داروها را تجویز می کنند و به مرور زمان آن را کاهش می دهند. در موارد شدید کم خونی همولیتیک پزشکان ممکن است برداشتن طحال را توصیه کنند.
افزایش سطح ویتامین ب ۱۲ و فولات نیز می تواند برای درمان افراد مبتلا به کم خونی ماکروسیتیک مفید باشد. افراد مبتلا به اسفروسیتوز ارثی نیز می توانند از افزایش مصرف این مواد مغذی در رژیم غذایی خود سود ببرند.
منابع طبیعی تامین ویتامین B-12 و فولات عبارتند از:
- مرغ
- تخم مرغ
- گوشت قرمز
- گوشت حلزون
- عدس
- سبزیجات دارای برگ سبز تیره
- دانه غنی شده و غلات
- مخمر خوراکی
اگر فرد مبتلا به داسفروسیتوز ارثی باشد، ممکن است پزشک روش های درمان زیر را نیز توصیه کند:
- انتقال خون
- برداشتن طحال
- برداشتن کیسه صفرا
بیماری کبدی اغلب می تواند با تغییر سبک زندگی مدیریت شود. با این حال، پزشک ممکن است برای این بیماری نیز داروها تجویز کند یا جراحی را برای برداشتن بخشی از کبد توصیه کند.
افراد مبتلا به سوختگی های شدید نیاز به درمان در بیمارستان دارند تا در صورت لزوم از عفونت و شوک جلوگیری شود. اگر سوختگی های شدید باعث بالا رفتن سطح MCHC شوند، پزشکان احتمالا انتقال خون را تجویز خواهند کرد.
چشم انداز افرادی که MCHC در آزمایش خونشان بالا است
چشم انداز افراد دارای MCHC بالا بستگی به علت اصلی ایجاد این عارضه دارد. در بسیاری از موارد تغییرات تغذیه ای ممکن است درمان مناسبی برای کاهش سطح MCHC باشد. در بعضی موارد ممکن است فرد نیاز به انتقال خون یا حتی جراحی داشته باشد.
به همه افرادی که با عارضه افزایش سطح MCHC در خون مواجه هستند توصیه می شود که برای یافتن علت این اتفاق و اطلاع از روش های کاهش آن، با پزشک متخصص مشورت کنند.