بسیاری از کودکان وقتی در پارک بازی می‌کنند و یا وقتی مشغول دویدن در کف آسفالت خیابان هستند زمین می‌خورند و صورتشان زخمی می‌شود. گاهی جای این زخم و بخیه پس از سال‌ها در صورت باقی می‌ماند و زیبایی کودکان را در آینده تهدید می‌کند. بد نیست بدانید که این آسیب‌ها را چگونه در مراحل اولیه می‌توان درمان و جای زخم را در صورت ناپدید کرد. جراحان پلاستیک برای این کار بهترین مشاوران شما خواهند بود. با دکتر محسن نراقی، راینولوژیست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره آسیب بافت‌های صورت کودکان و درمان‌های ترمیمی و زیبایی آن به گفتگو نشسته‌ایم…
سلامت : آقای دکتر! چرا ترمیم جای زخم در صورت کودکان این قدر از نظر زیبایی مهم است؟
صورت از شایع‌ترین قسمت‌های بدن است که در حوادث آسیب می‌بیند. صورت مرکز تعیین هویت افراد و مهم‌ترین قسمتی از بدن است که تغییرات ظاهر آن بر جنبه‌های روانی به‌ویژه در کودکان تاثیر می‌گذارد. در گروه سنی اطفال، لازم است علاوه بر ترمیم از لحاظ زیبایی و بازگشت عملکرد عضو، توجه مناسبی به عوارض روانی ضربه هم به عمل آید. دیده شده است که وجود یک اسکار بزرگ‌تر از ۳ سانتی‌متر روی صورت می‌تواند در آینده اثر عمیقی بر زندگی فرد به همراه داشته باشد و احتمال اختلالات هیجانی (به‌صورت افسردگی یا اضطراب)، اختلال در فعالیت‌های اجتماعی یا اختلالات رفتاری را در بیمار افزایش دهد و باعث کاهش کیفیت زندگی در فرد شود. علاوه بر تغییر شکل صورت، مشکلات ترمیم ضایعه در اتاق اورژانس هم می‌تواند برای کودک استرس فراوانی ایجاد کند و او را تا مدت‌ها از پزشک و بیمارستان گریزان سازد.
سلامت : زخم در صورت کودکان بیشتر از همه در اثر چه حادثه‌ای به وجود می‌آید؟
بریدگی شایع‌ترین آسیب پوست صورت در اطفال است. بریدگی‌های خطی و کوچک (کمتر از ۳ تا ۴سانتی‌متر) به‌صورت اولیه و با بی‌حسی موضعی (مثلاً استفاده از یک داروی آرام‌کننده و استفاده از اپلیکاتور پنبه‌ای آغشته به ماده بی‌حسی و بدون هیچ‌گونه تزریق) به سادگی در یک لایه و با نخ‌های قابل‌جذب (بدون نیاز به خارج کردن نخ بخیه) قابل ترمیم اولیه است. در این موارد هیچ مزیتی در استفاده از بخیه در عمق درم پوست دیده نمی‌شود. نتایج همسانی با استفاده از چسب‌های پوستی قابل حصول است. بریدگی‌های بزرگ‌تر و آنهایی که آلوده باشند باید در اتاق عمل دبرید شده و در چند لایه بخیه شوند.
سلامت : زخم‌های ستاره‌ای که در صورت برخی افراد می‌بینیم، ناشی از چیست؟
زخم‌های ستاره‌ای ناشی از گیر افتادن بافت نرم صورت بین وسیله ایجادکننده ضربه و استخوان‌های صورت است و به همین دلیل بافت‌های اطراف هم کاملاً در این زخم‌ها آسیب دیده‌اند. برای ترمیم این زخم‌ها باید حداقل دستکاری انجام شود حتی با بهترین تکنیک ترمیم هم این نوع از زخم ها از لحاظ زیبایی نتیجه ضعیفی داشته و ممکن است اسکار وسیع و نامنظم ایجاد شود.
سلامت : برخی از کودکان در اثر بازی در پارک زمین می‌خورند و صورتشان دچار کوفتگی می‌شود. در این مورد برای پیشگیری از به جا ماندن جای زخم باید چه کرد؟
درمان این ضایعات به صورت محافظه کارانه انجام می‌شود و توضیح مناسب به والدین کودک داده می‌شود که اغلب موارد در محل ضایعه یک جای زخم فرو رفته ایجاد خواهد شد که بعد از رسیده شدن می‌توان جراحی زیبایی و اصلاحی روی جای زخم انجام داد.
سلامت : اگر پوست از بین برود چه‌طور؟
نقصان‌های پوست باید با گرفتن عکس ثبت شوند. نقصان کوچک، با آزاد کردن زیر لبه‌های پوست بافت اطراف به صورت اولیه قابل ترمیم است. نقصان بزرگ را می‌توان به حال خود رها کرد تا به‌طور ثانویه ترمیم شود و متعاقباً جراحی روی جای زخم انجام داد. در شرایط خاصی که تغییر شکل بسیار شدید باشد می‌توان بلافاصله ترمیم را انجام داد.
سلامت : گاهی حتی بافت کنده می‌شود. در این موارد شما برای اصلاح جای این زخم و نقصان چه می‌کنید تا زیبایی را به فرد برگردانید؟
در موارد کنده شدن بافت، اگر بافت کنده شده (مثلاً لاله گوش) در دست است، بهتر است اقدام به پیوند بشود و اقدامات کمکی (مثل تجویز هپارین) به عمل آید. بافت‌های کنده شده را بهتر است در سرم خنک منتقل کنند. اگر بافت کنده شده در دسترس نباشد مانند نقصان پوست با آن رفتار می‌شود.