بواسیر پس از بارداری یک عارضه جانبی شایع است که در ناحیه مقعد اتفاق می افتد. هموروئید می تواند هم در مراحل بارداری و هم پس از زایمان رخ دهد. زنانی که قبل از لقاح و بارداری، هموروئید داشته اند، نسبتا به زنانی که هرگز به این عارضه مبتلا نشده بوده اند و تنها در دوران بارداری آن را تجربه کرده اند، بیشتر مستعد عود کردن آن هستند. راه های زیادی برای جلوگیری و یا درمان بواسیر وجود دارد. ضمن این که برخی از این روش ها خانگی هستند و در مورد بواسیر خفیف، کاربردی تر از درمان های دارویی می باشند. اما اگر بواسیر شدید باشد باید به پزشک مراجعه کرد. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علل و درمان های بواسیر پس از بارداری صحبت خواهیم کرد.
هموروئید، که در پزشکی به عنوان رگهای واریسی شناخته می شود، عروق خونی متورم شده ای هستند که باعث سوزش و ناراحتی در ناحیه مقعد می شوند. این رگ ها خیلی بزرگ نیستند و حداکثر به اندازه یک انگور می باشند. معمولا تشخیص این حالت زمانی رخ می دهد که فرد هنگام اجابت مزاج، خون در مدفوع مشاهده می کند.
علاوه بر خروج خون در زمان دفع مدفوع، نشانه های دیگری که ممکن است هموروئید را تایید کنند شامل خارش در اطراف منطقه و یا حتی در برخی موارد درد شدید می باشد. بواسیر های بزرگ، علائم فیزیکی مشهودی دارند که در خارج از مقعد قابل مشاهده هستند. برآمدگی نرم و متورم در اطراف مقعد نشان دهنده بواسیر است. درمان بواسیر ساده است. گاهی نیز بعد از زایمان، بواسیر ایجاد شده در طی بارداری خود به خود از بین می رود.
علل ایجاد بواسیر پس از بارداری
در طول بارداری، رحم در حال بزرگ شدن است و ممکن است بر روی گونه های مختلف وریدهای لگن و ورید اجوف تحتانی (یک ورید بزرگ در سمت راست بدن است که خون زائد را از نیم تنه پایینی دریافت می کند.) فشار وارد شود. هنگامی که جریان خون طبیعی توسط این فشار کاهش می یابد، نیم تنه پایینی به اندازه کافی خون دریافت نمی کند. بنابراین رگ زیر رحم به دلیل فشار بیش از حد برآمده و بزرگ می شود.
ایجاد بواسیر در طی دوران بارداری دلایل دیگری نیز دارد. یکی از این دلایل تغییرات هورمونی است که رخ می دهد. در دروان بارداری تولید هورمونی به نام پروژسترون افزایش پیدا می کند. این امر باعث می شود دیواره های اطراف رگ ها به راحتی بزرگ شوند. این هورمون همچنین مسئول یبوست در دوران بارداری نیز می باشد. در این حالت ناتوانی در حرکات روده رخ می دهد. به این دلیل است که برخی از زنان بعد از حاملگی نیز به درجاتی از یبوست مبتلا می شوند.
یبوست موجب ایجاد فشار در بدن شده و می تواند بواسیر را تشدید کند. یکی دیگر از علل ایجاد بواسیر پس از بارداری زایمان است. زایمان طبیعی فشار زیادی روی لگن و رگ های اطراف آن وارد می کند. این اضطراب و فشار علاوه بر ایجاد بواسیر می تواند موجب توسعه واریس در بخش های دیگر بدن به خصوص پاها و فرج شود.
درمان بواسیر پس از بارداری
برخی از کارهایی که می توانید برای کاهش درد و رنج ناشی از بواسیر انجام دهید، روش های خانگی است که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
استفاده از کمپرس یخ
استفاده از کیسه یخ یک راه حل ساده برای کاهش تورم است. بهتر است از کمپرس نرم در این نواحی استفاده کنید. بسته یخ نرم را هر روز چند بار و به مدت چند دقیقه بر روی ناحیه متورم بگذارید. برخی از زنان ادعا می کنند که وقتی عنبر سائل را با یخ ترکیب کرده و استفاده می کنند، از استفاده یخ به تنهایی موثرتر است.
خیس خوردن در آب گرم
یک وان را با آب گرم پر کنید و تا زمانی که احساس بهبودی پیدا می کند (این زمان معمولا ۱۰ الی ۱۵ دقیقه است) درون آن بنشینید. این کار موجب می شود بدنتان استراحت کرده و فشار کمتری بر روی رگ ها ایجاد شود. این عوامل همگی موجب کاهش تورم و درد خواهند شد. اگر وان در دسترس ندارید، دوش گرفتن با آب گرم نیز می تواند به شما کمک کند.
چرخش بین کمپرس گرم و سرد
سعی کنید به طور متناوب از دو روش ذکر شده در بالا استفاده کنید. استفاده متناوب از گمپرس سرد و گرم موثرتر از استفاده از هر کدام به تنهایی است. فقط کافی است ابتدا برای کاهش تورم، از کمپرس سرد استفاده کنید. سپس چند دقیقه در وان پر از آب داغ بنشینید. این کار را چند بار در روز تکرار کنید.
استفاده از دستمال کاغذی نرم
اگر بواسیر دارید حتما از دستمال کاغذی های نرم، بدون بو و بدون رنگ های مصنوعی استفاده کنید. عطر و رنگ موجود در برخی از دستمال کاغذی ها، این وضعیت را تشدید می کنند.
اجتناب از ایجاد فشار بر روی رگ های رکتوم
کاهش فشار رگ های نواحی مقعد می تواند، فشار را از روی رگی که به بواسیر مبتلا شده است کم کند. بنابراین از نشستن و ایستادن طولانی مدت اجتناب کنید و سعی کنید بیشتر دراز بکشید. درست است که بسیاری از کارها را باید ایستاده انجام داد. اما برخی از فعالیت ها مانند مطالعه، تماشای تلویزیون و گشت زنی در اینترنت را می توانید به صورت دراز کش نیز انجام دهید.
استفاده از نرم کننده های مدفوع
اگر مدفوعتان منظم و نرم باشد، فشار وارده بر روی بواسیر کمتر می شود. شما می توانید از یک ملین ملایم و یا نرم کننده مدفوع (قبل از مصرف در مورد بی خطر بودن آن پس از زایمان از پزشک سوال کنید.) برای کمک به شل شدن مدفوع و همچنین برای جلوگیری از زور زدن در هنگام دفع مدفوع استفاده کنید. گاهی نیز پزشک برایتان شیاف تجویز می کند.
استفاده از کرم های ضد درد
در حال حاضر کرم های بسیاری وجود دارند که برای تسکین درد بواسیر پس از بارداری مفید هستند. می توانید از این کرم ها برای کاهش درد و علائمتان استفاده کنید. در موارد شدید نیز بی حسی و شیاف برای بیمار تجویز می شود. هرگز این داروها را بیش از یک هفته استفاده نکنید. چرا که استفاده طولانی مدت از آن ها می تواند شرایط را بدتر کند. اگر در نزدیکی مقعد دچار پارگی شده اید، حتما قبل از مصرف این کرم ها از پزشک سوال کنید.
استفاده از استامینوفن یا ایبوپروفن
زنانی که کودکان خود را با شیر مادر تغذیه می کنند نباید از آسپرین و ایبوپروفن استفاده کنند. اما اگر کودتان را با شیر خشک تغذیه می کنید می توانید برای کاهش درد از این داروها استفاده کنید. هرگز از مقدار توصیه شده بیشتر استفاده نکنید. اگر با مقدار متعادل مصرف این دارو بهبود پیدا نکردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
چگونه سرعت بهبود بواسیر پس از بارداری را افزایش دهیم؟
در ادامه به چند راهنمایی اشاره می کنیم که به کمک آن ها می توانید روند بهبود بواسیر پس از بارداری را تسریع ببخشید.
مواد غذایی و نوشیدنی ها: برای جلوگیری از یبوست سعی کنید رژیم غذایی که سرشار از فیبر است را انتخاب کنید. نوشیدن مقدار زیادی آب و ورزش منظم نیز در این زمینه به شما کمک می کند. اگر با رعایت این موارد یبوستتان بهتر نشد می توانید برای تجویز مکمل فیبر یا نرم کننده مدفوع به پزشک مراجعه کنید. ضمن این که هرگز نباید اجابت مزاج را به تاخیر بیاندازید. هر زمان احساس کردید که نیاز به اجابت مزاج دارید سریعا این کار را انجام دهید. نگه داشتن مدفوع باعث خشک شدن آن شده و دفع این نوع مدفوع به بدن فشار وارد می کند.
انجام ورزش کگل (kegel): این ورزش ها عضلات ناحیه مقعد را تقویت کرده و موجب افزایش گردش خون در اطراف این ناحیه از بدن می شود. این تمرینات اقدامات پیشگیرانه بسیار عالی هستند. ضمن این که تقویت این عضلات برای بارداری نیز خوب می باشند.
اگر داروهای خانگی درد شما را تسکین نمی دهند و خونریزی نیز دارید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. معمولا بواسیر پس از بارداری نیاز به درمان خاصی ندارد و کم کم از بین می رود. اما به محض ایجاد آن مراجعه به پزشک را جدی بگیرید. در مواردی که بواسیر شدید باشد عمل جراحی کوچکی می تواند آن را درمان کند.