بیماری ریفلاکس معده یک اختلال گوارشی است که به نام اختصاری GERD نیز شناخته می شود. نزدیک به ۱۰ درصد از نوجوانان و کودکان در ایالات متحده به این بیماری مبتلا هستند. متاسفانه تشخیص بیماری رفلاکس معده در کودکان دشوار است. زیرا معمولا والدین تفاوت آن را با بیماری هایی مانند سوء هاضمه، آنفولانزا و یا درد شکم نمی دانند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علائم، دلیل و درمان های بیماری رفلاکس معده در کودکان صحبت می کنیم.
رفلاکس معده در کودکان چیست؟
GERD هنگامی رخ می دهد که اسید معده به مری در طول یا بعد از خوردن غذا وارد شده و باعث ایجاد درد یا سایر علائم می شود. مری لوله ای است که دهان را به معده متصل می کند. دریچه ای در پایین مری وجود دارد که هنگام ورود غذا به معده باز می شود. این دریچه ماهیچه ای، با وارد شدن غذا به معده دیگر اجازه خروج را به آن نمی دهد. هنگامی که این دریچه در این مرحله اشتباه باز می شود، اسید معده با همراه غذا به مری باز می گردد. این باعث می شود که کودک مدام تف کرده یا استفراغ کند.
بیماری رفلاکس معده در نوزادان کمتر شایع است. اما صورت جدی تر آن با تف کردن نوزاد خود را نشان می دهد. اما در مقابل، بیماری رفلاکس معده در کودکان علائم زیادی دارد. عوارض بالقوه رفلاکس معده در کودکان شامل مشکلات تنفسی، مشکل در اضافه کردن وزن و التهاب مری یا ازوفاژیت است.
علائم بیماری رفلاکس معده در کودکان
علائم GERD در دوران کودکی جدی تر از دل درد گاه به گاه و یا عمل تف کردن است. بر اساس گزارش کلینیک مایو، بیماری رفلاکس معده در کودکان قبل از پیش دبستانی ممکن است علائم زیر را داشته باشد:
- امتناع از غذا خوردن و یا اضافه نکردن وزن
- مشکلات تنفسی
- استفراغ کردن بعد از سن ۶ ماهگی
- درد بعد از غذا خوردن
- بی قراری
اما GERD در کودکان بزرگتر و نوجوانان علائم زیر را دارد:
- درد یا سوزش در قسمت بالای قفسه سینه که به نام سوزش سر دل شناخته می شود
- درد یا ناراحتی در هنگام بلع
- سرفه، خس خس سینه و یا خشونت صدا
- آروغ زدن بیش از حد
- حالت تهوع مکرر
- احساس طعم اسید معده در گلو
- احساس گیر کردن غذا در گلو
- دردی که با دراز کشیدن بدتر می شود
رفلاکس طولانی مدت اسید معده به مری می تواند به بیماری التهاب مری بارت، که مرحله پیش سرطانی است منجر شود. حتی در صورتی که بیماری درمان نشود می تواند به سرطان مری منتهی شود. هر چند این مورد در کودکان نادر است.
چه چیزی باعث رفلاکس معده در کودکان می شود؟
محققان دقیقا مطمئن نیستند که چه چیزی باعث رفلاکس معده در کودکان می شود. اما در کل عوامل متعددی زیر را در شکل گیری این بیماری دخیل می دانند:
- مقداری از مری که داخل معده است
- زاویه بین معده و مری
- وضعیت عضلات انتهای مری
- جوانه الیاف دیافراگم
برخی از کودکان دریچه های ضعیفی در مری دارند. این باعث می شود به خصوص بعد از خوردن غذاها و نوشیدنی های خاص مری دچار التهاب شود.
درمان رفلاکس معده در کودکان
درمان بیماری رفلاکس معده در کودکان بستگی به شدت این بیماری دارد. پزشکان همیشه درمان بیماری رفلاکس معده در کودکان را با تغییر در شیوه زندگی شروع می کنند. مثلا از والدین و کودک می خواهند که اقدامات زیر را انجام دهند.
- خوردن وعده های غذایی کوچک و اجتناب از دراز کشیدن ۲ الی ۳ ساعت بعد از غذا خوردن
- کاهش وزن
- اجتناب از مصرف غذاهای تند، غذاهای چرب، و میوه ها و سبزیجات اسیدی، که می توانند معده را تحریک کنند.
- اجتناب از مصرف نوشابه های گازدار
- بالا بردن سر در هنگام خواب
- اجتناب از خوردن غذای زیاد قبل از فعالیت های شدید، بازی و یا در زمان که کودک استرس دارد
- اجتناب از پوشیدن لباس های تنگ
علاوه بر این پزشک ممکن است برای درمان بیماری رفلاکس معده در کودکان از داروهای ضد اسیدی استفاده کند. این داروها عبارتند از:
- آنتی اسیدها
- مسدود کننده های هیستامین ۲ مانند پپسید و زانتاک که باعث کاهش اسید در معده می شوند.
- مهارکننده های پروتون پمپ مانند نکسیوم و پریواسید که موجب مسدود شدن تولید اسید می شوند.
اختلاف نظرهایی در مورد شروع مصرف این داروها وجود دارد. این به این دلیل است که اثرات طولانی مدت استفاده از آن ها بر روی کودکان هنوز مشخص نشده است. به همین دلیل والدین باید تمرکز اصلی خود را بر روی تغییرات معرفی شده در شیوه زندگی بگذارند. برخی از والدین احساس می کنند که داروهای گیاهی ممکن است مفید باشد. اما تأثیر این درمان های اثبات نشده است و عواقب طولانی مدت آن ها برای کودکان ناشناخته است.
پزشکان به ندرت از عمل جراحی برای درمان بیماری ریفلاکس در کودکان استفاده می کنند. این عمل ها می توانند عوارض جدی نظیر خونریزی مری و یا زخم دستگاه گوارش داشته باشند.