سیگار کشیدن بدن را در معرض خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها از جمله سرطان ریه، آمفیزم و بیماری های قلبی قرار می دهد. سیگار کشیدن همچنین به ایجاد بسیاری از سرطان ها و بیماری های دستگاه گوارش کمک می کند. برآوردها نشان می دهد که حدود یک پنجم از بزرگسالان سیگاری در آمریکا که معادل حداقل ۴۴۳،۰۰۰ نفر می شوند، هر ساله بر اثر بیماری های ناشی از سیگار کشیدن جان خود را از دست می دهند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم در مورد تاثیر سیگار کشیدن بر روی سیستم گوارش صحبت کنیم.
سیستم گوارش چیست؟
دستگاه گوارش مجموعه ای از اندام های توخالی است که به شکل یک لوله طولانی و پیچ خورده از دهان تا مقعد امتداد دارند. اندام های توخالی که دستگاه گوارش را تشکیل می دهند عبارتند از:
- دهان
- مری
- معده
- روده کوچک
- روده بزرگ که شامل کولون، رکتوم و مقعد است
مواد غذایی پس از وارد شدن به دهان از طریق اندام های توخالی دستگاه گوارش در بدن حرکت می کنند. کبد، لوزالمعده و کیسه صفرا، اعضای دیگر سیستم گوارشی بوده که به هضم غذا در بدن کمک کرده و مواد مغذی مورد نیاز بدن را از مواد غذایی تامین می کنند. مواد مغذی موادی هستند که بدن برای مصرف انرژی، رشد و ترمیم سلول ها از آن ها استفاده می کند.
تاثیر سیگار کشیدن بر روی سیستم گوارش
آیا سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان سیستم گوارش را افزایش می دهد؟
سیگار کشیدن باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان های زیر می شود:
- دهان
- مری
- معده
- پانکراس
تحقیقات نشان می دهد که سیگار کشیدن ممکن است خطر ابتلا به سرطان های زیر را نیز افزایش دهد:
- کبد
- کولون
- رکتوم
دیگر اثرات مضر سیگار کشیدن بر روی سیستم گوارش
سیگار کشیدن به ایجاد بسیاری از بیماری های رایج در دستگاه گوارش مانند تهوع و استفراغ و بیماری ریفلاکس معده (GERD)، زخم های گوارش و برخی بیماری های کبدی کمک می کند. سیگار کشیدن خطر ابتلا به بیماری های زیر را نیز افزایش می دهد:
- بیماری کرون
- پولیپ روده بزرگ
- پانکراتیت
- سنگ های صفراوی
سیگار کشیدن چگونه بر روی GERD تاثیر می گذارد؟
سیگار کشیدن خطر ابتلا به سوزش سر دل و GERD را افزایش می دهد. سوزش سر دل یک سوزش دردناک ناشی از ریفلاکس است. سیگار کشیدن، اسفنکتر انتهایی مری یا همان ماهیچه بین مری و معده را ضعیف کرده و باعث می شود که محتویات معده به راحتی وارد مری شوند. بدن به طور طبیعی از معده در برابر اسید هایی که برای کمک به تجزیه مواد غذایی استفاده می شوند محافظت می کند. اما مری در برابر این اسید محافظت نمی شود. هنگامی که ماهیچه انتهایی مری ضعیف می شود، محتویات معده ممکن است به مری ریفلاکس کرده و باعث ایجاد سوزش شود.
GERD رفلاکس مداومی است که بیش از دو بار در هفته رخ می دهد. GERD مزمن یا طولانی مدت می تواند منجر به مشکلات جدی مانند زخم های خونریزی کننده در مری و تنگ شدن مری شود. تنگ شدن مری سبب می شود غذا در گلو گیر کرده و تغییراتی در سلول های مری ایجاد شود. این تغییرات می توانند منجر به سرطان شوند.
سیگار کشیدن چگونه بر روی زخم های گوارشی تاثیر می گذارد؟
سیگار کشیدن خطر ابتلا به زخم گوارشی را افزایش می دهد. زخم های گوارشی به زخم های داخل معده یا دوازدهه (قسمت اول روده کوچک) گفته می شود. دو نمونه از شایع ترین علل ایجاد زخم گوارشی عبارتند از:
- عفونت باکتریایی با باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori)
- استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند آسپرین و ایبوپروفن
محققان در حال مطالعه بر روی این موضوع هستند که مصرف سیگار چگونه بر روی زخم های گوارشی تاثیر می گذارد؟ مطالعات نشان داده اند که سیگار کشیدن خطر ابتلا به عفونت H. pylori را افزایش می دهد، باعث کند شدن بهبودی زخم معده می شود و احتمال ابتلا به زخم های گوارشی را افزایش می دهد. معده و دوازدهه شامل اسیدهای چرب، آنزیم ها و سایر موادی هستند که به هضم غذا کمک می کنند. این مواد ممکن است به پوشش این اندام ها آسیب برسانند.
تحقیقات نشان داده اند که سیگار کشیدن باعث افزایش تولید اسید و مواد دیگری مانند پپسین (آنزیم تولید شده در معده که پروتئین را تجزیه می کند) می شود که ممکن است به پوشش معده و دستگاه گوارش آسیب برسانند. سیگار کشیدن همچنین باعث کاهش فاکتورهای زیر می شود:
- رسیدن جریان خون به پوشش دستگاه گوارش
- ترشح مخاط (یک مایع شفاف است که از پوشش دستگاه گوارش در برابر اسید محافظت می کند)
- تولید بی کربنات سدیم (یک ماده نمکی است که باعث خنک سازی اسید توسط پانکراس می شود)
افزایش موادی که ممکن است باعث آسیب دیدگی پوشش دستگاه گوارش شوند و کاهش فاکتورهایی که برای محافظت از این پوشش ضروری هستند، ممکن است منجر به زخم های گوارشی شود.
سیگار کشیدن چگونه بر روی بیماری کبدی تاثیر می گذارد؟
سیگار کشیدن ممکن است برخی از بیماری های کبدی، از جمله موارد زیر را ایجاد کند:
- سیروز اولیه صفراوی، یک بیماری مزمن کبدی است که به آرامی مجرای صفراوی در کبد را از بین می برد
- بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)، که در آن چربی در کبد جمع می شود
محققان همچنان در حال مطالعه بر روی این موضوع هستند که سیگار کشیدن چگونه مبتلایان به سیروز اولیه صفراوی، NAFLD و سایر بیماری های کبدی را تحت تاثیر قرار می دهد؟ بیماری های کبدی ممکن است به سیروز کبدی پیشرفت کنند. این بیماری وضعیتی است که در آن کبد به آرامی در اثر آسیب های مزمن تخریب می شود. سپس بافت اسکار جایگزین بافت سالم در کبد می شود. این روند تا حدی ادامه پیدا می کند که جریان خون در کبد مسدود شده و باعث کاهش عملکرد کبد می شود.
کبد بزرگترین عضو سیستم گوارش است. این عضو کارکردهای زیادی مانند موارد زیر را دارد:
- تولید پروتئین های مهم برای خون و صفرا
- تبدیل مواد غذایی به انرژی
- فیلتر کردن الکل و سموم از خون
تحقیقات نشان داده اند که سیگار کشیدن به توانایی کبد برای پردازش داروها، الکل و سایر سموم آسیب می رساند. در برخی موارد، سیگار کشیدن ممکن است بر میزان دوز دارو مورد نیاز برای درمان بیماری ها نیز تاثیر بگذارد.
سیگار کشیدن چگونه بر روی بیماری کرون تاثیر می گذارد؟
خطر ابتلا به بیماری کرون در افراد سیگاری نسبت به افرادی که هرگز سیگار نکشیده اند، بیشتر است.
بیماری کرون یک بیماری التهابی در روده است که باعث تحریک دستگاه گوارش می شود. این بیماری معمولا باعث درد و اسهال می شود و اغلب بر روی قسمت انتهایی روده کوچک تاثیر می گذارد؛ با این حال می تواند در هر نقطه ای از دستگاه گوارش رخ دهد. شدت علائم این بیماری از فردی به فرد دیگر تغییر می کند. بیماری کرون ممکن است منجر به عوارضی مانند انسداد روده و زخم شود. داروها ممکن است علائم بیماری کرون را کنترل کنند. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به بیماری کرون نیاز به جراحی برای برداشتن بخش آسیب دیده روده دارند.
در میان افراد مبتلا به بیماری کرون، افرادی که سیگار می کشند شاهد موارد زیر هستند:
- نشانه های شدیدتری دارند، علائم در آن ها شایع تر است و عوارض بیشتری دارند.
- داروهای بیشتری برای کنترل علائم خود نیاز دارند.
- نیاز به جراحی دارد.
- علائم بعد از جراحی دوباره در آن ها ظاهر می شوند.
- اثرات سیگار کشیدن در زنان دارای بیماری کرون بیشتر از مردان مبتلا به این بیماری است.
محققان در حال حاضر در حال انجام مطالعاتی هستند تا به این پرسش پاسخ دهند که، چرا سیگار کشیدن خطر ابتلا به بیماری کرون را افزایش می دهد و بیماری را بدتر می کند؟ بعضی محققان معتقدند سیگار کشیدن ممکن است قدرت دفاعی روده و جریان خون را کاهش دهد و یا تغییراتی در سیستم ایمنی بدن ایجاد کند که موجب التهاب می شوند. در افرادی که ژن های ایجاد کننده حساسیت به بیماری کرون وجود دارد، سیگار کشیدن ممکن است تأثیر برخی از این ژن ها را افزایش دهد.
سیگار کشیدن چگونه بر روی پولیپ روده بزرگ تاثیر می گذارد؟
افرادی که سیگار می کشند بیشتر احتمال دارد که پولیپ روده داشته باشند. پولیپ کولون در قسمت داخلی کولون و رکتوم رشد می کنند. بعضی از پولیپ ها خوش خیم و غیرقابل تشخیص هستند، در حالی که برخی از آن ها سرطانی می باشند.
در میان افراد مبتلا به پولیپ روده بزرگ، کسانی که سیگار می کشند، پولیپ های بزرگتر و بیشتری دارند و احتمال سرطانی بودن آن ها نیز بیشتر است.
سیگار کشیدن چگونه بر روی پانکراتیت تاثیر می گذارد؟
سیگار کشیدن خطر ابتلا به پانکراتیت را افزایش می دهد. پانکراتیت التهاب لوزالمعده است که در پشت معده قرار دارد و نزدیک به دوازدهه است. پانکراس آنزیم های گوارشی را به روده کوچک می رساند. وقتی پانکراس ملتهب می شود، آنزیم های گوارشی به بافت های پانکراس حمله می کنند.
سیگار کشیدن چگونه بر روی سنگ کیسه صفرا تاثیر می گذارد؟
برخی مطالعات نشان داده اند که سیگار کشیدن ممکن است خطر ابتلا به سنگ های صفراوی را افزایش دهد.
سنگ های صفراوی، ذرات کوچک و سفتی هستند که در کیسه صفرا شکل می گیرند. کیسه صفرا ارگانی است که صفرا تولید شده توسط کبد را ذخیره می کند. سنگ های صفراوی می توانند به کانال هایی که آنزیم های گوارشی را از کیسه صفرا، کبد و پانکراس به دوازدهه می رسانند رسیده و باعث التهاب، عفونت و درد شکم شوند.
آیا آسیب وارده به سیستم گوارش بر اثر سیگار کشیدن قابل جبران است؟
ترک سیگار می تواند گاها تاثیر سیگار کشیدن بر روی سیستم گوارش را معکوس کند. به عنوان مثال، عوامل محافظت کننده از پوشش سیستم گوارش، در عرض چند ساعت پس از ترک سیگار به حالت متعادل باز می گردند. اثرات سیگار کشیدن بر روی نحوه کنترل داروها توسط کبد نیز هنگامی که فرد سیگار را ترک می کند ناپدید می شوند. با این حال خطر ابتلا به برخی بیماری های گوارشی مثل پولیپ روده بزرگ و پانکراتیت، غیر قابل جبران است.
ترک سیگار می تواند علائم برخی بیماری های گوارشی را بهبود بخشد یا از بدتر شدن آن ها جلوگیری کند. برای مثال، افراد مبتلا به بیماری کرون که سیگار را ترک کرده اند علائم خفیف تری نسبت به افراد سیگاری دارند.