تجمع مایع در اطراف بیضه یا همان هیدروسل چیست؟

هیدروسل به معنی تجمع مایع در اطراف بیضه است و در نوزادان بیش از بزرگسالان شایع می باشد. بر اساس گزارش بنیاد رسمی انجمن اورولوژی آمریکا (Official Foundation of the American Urological Association)، نزدیک به ۱۰ درصد از مردان با یک بیضه به دنیا می آیند. اما تجمع مایع در اطراف بیضه می تواند بعد از تولد نیز رخ دهد.

تجمع مایع در اطراف بیضه یا همان هیدروسل معمولا بدون درد است و بدون درمان نیز ناپدید می شوند. با این حال، اگر شما تورم اسکروتوم دارید، برای رد دلایل دیگر مانند سرطان بیضه، به پزشک مراجعه کنید.

علت  تجمع مایع در اطراف بیضه

در اواخر دوران بارداری، بیضه نوزاد که تا قبل از آن در شکم جنین وجود داشته است به داخل کیسه ای از پوست که به کیسه بیضه شناخته می شود، نزول می کند.

در طول رشد کودک و زمانی که بیضه ها داخل شکم او قرار دارد، هر یک از بیضه به طور طبیعی در اطراف خود دارای یک کیسه حاوی مایع هستند. به طور معمول، این کیسه به خودی خود و بسته به بدن نوزاد، در طول سال اول تولد کودک جذب بدن می شود. برای افراد مبتلا به تجمع مایع در اطراف بیضه این اتفاق نمی افتد. یعنی مایع دور بیضه جذب بدن نمی شود.  نوزادان نارس، در معرض خطر بالاتری برای هیدروسل قرار دارند.

علاوه بر این، هیدروسل می تواند در مراحل بعدی زندگی و عموما در مردان بالای ۴۰ سال نیز به وجود آید. این اتفاق زمانی می افتد که کانالی که از طریق آن بیضه در نوزادی نزول کرده است، به طور کامل مسدود نشده و یا مجددا باز شود. این اتفاق می تواند باعث حرکت مایع از شکم به داخل کیسه بیضه شود. تجمع مایع در اطراف بیضه همچنین می توانید با التهاب یا آسیب دیدگی در کیسه بیضه نیز ایجاد شود. این التهاب ممکن ناشی از عفونت (اپیدیدیمیت) باشد.

انواع هیدروسل

هیدروسل به دو نوع به شرح زیر تقسیم می شود:

  • هیدروسل غیر مرتبط (Noncommunicating)
  • هیدروسل مرتبط (communicating)

هیدروسل غیر مرتبط

هیدروسل noncommunicating زمانی رخ می دهد که کیسه بسته می شود، اما بدن فرد قادر به جذب مایع نیست. در نتیجه مایع باقی مانده به طور معمول در عرض یک سال جذب بدن می شود.

هیدروسل مرتبط

هیدورسل communicating نیز زمانی رخ می دهد که راه ارتباطی بین بیضه و شکم باز مانده باشد. در این حالت سیالات به سادگی می توانند به درون آن جریان داشته باشند.

علائم تجمع مایع در اطراف بیضه

هیدروسل معمولا هیچ دردی ندارد و شایع ترین علامت آن تورم کیسه بیضه است. در مردان بزرگسال مبتلا، ممکن است یک احساس سنگینی در کیسه بیضه وجود داشته باشد. در برخی موارد، تورم ممکن است در صبح بدتر از شب شود.

اگر شما یا کودکتان درد ناگهانی و شدید در کیسه بیضه داشتید سریعا به پزشک مراجعه کنید. زیرا این می تواند نشانه ای از بیماری دیگری به نام پیچش بیضه باشد. پیچش بیضه زمانی رخ می دهد که بیضه پیچ خورده شود. این عارضه معمولا به دلیل جراحت یا تصادف ایجاد می شود. پیچش بیضه شایع نیست، اما یک مورد اورژانسی است زیرا می تواند به انسداد جریان خون در بیضه ها منجر شود.

تجمع مایع در اطراف بیضه یا همان هیدروسل چیست؟
تجمع مایع در اطراف بیضه یا همان هیدروسل چیست؟

تشخیص هیدروسل

برای تشخیص تجمع مایع در اطراف بیضه معمولا معاینه فیزیکی پزشک کافی است. اما گاهی اوقات برای اطمینان بیشتر پزشکان از روشی به نام transillumination نیز استفاده می کنند. در این روش نور به محل تجمع مایع در اطراف بیضه تابیده می شود. در صوتی که تورم ناشی از مایع باشد نور از آن محل عبور می کند اما اگر تجمع حاصل توده ای جامد مثل توده های سرطانی باشد نور از آن عبور نخواهد کرد.

پزشک همچنین ممکن است برای بررسی بیماری های دیگر مانند فتق، شکم را فشار دهد. فتق در واقع حالتی است که به دلیل تضعیف دیواره شکم، بخشی از اندام های داخلی از روده کوچک بیرون زده و به شکل برآمدگی خود را اطراف کشاله ران نشان می دهد. فتق معمولا خطرناک نیست اما در صورت شدید بودن ممکن است پزشک عمل جراحی اصلاحی را تجویز کند.

علاوه بر این روش ها، برای تشخیص عفونت ممکن است آزمایش ادرار تجویز شود و برای بررسی سایر علل تورم اسکروتوم مانند فتق و تومور سونوگرافی نیز نیاز باشد.

درمان هیدروسل چیست؟

اگر نوزاد تازه متولد شد دچار تجمع مایع در اطراف بیضه شده است باید تا یک سالگی او صبر کنید. ممکن است این مایع تا آن زمان جذب بدن شود. در بزرگسالانی که به هیدروسل مبتلا می شود این زمان حدود ۶ ماه است. اما اگر شرایط حاد باشد نیاز به عمل جراحی است. هیدروسل شدید می تواند باعث ایجاد فتق و دیگر بیماری ها شود.

عمل جراحی

جراحی برای برداشتن هیدروسل تحت بیهوشی انجام می شود. در اغلب موارد، بیمار قادر خواهد بود در عرض چند ساعت پس از عمل جراحی به خانه باز گردد. در این روش یک برش کوچک در شکم یا کیسه بیضه (بسته به محل هیدروسل) ایجاد شده و کیسه مایع برداشته می شود.

خطرات مرتبط با بیهوشی عبارتند از:

  • عکس العمل های آلرژیتیک
  • مشکلات تنفسی
  • اختلالات ریتم قلب

خطرات مرتبط با این روش عبارتند از:

  • لخته شدن خون و خونریزی بیش از حد
  • آسیب به کیسه بیضه، مانند آسیب های عصبی
  • عفونت

استفاده از کیسه یخ می تواند درد ناشی از عمل را کاهش دهد. علاوه بر این فرد بیمار پس از عمل باید برای معاینات دوره ای به پزشک مراجعه کند. زیرا ممکن است هیدروسل مجددا عود کند.

آسپیراسیون با سوزن

یکی دیگر از گزینه های درمان هیدروسل، تخلیه آن با سوزن مخصوص است. برای این کار پزشک یک سوزن بزرگ و مخصوص را به کیسه فرو کرده و مایع را می کشد. در برخی موارد، ممکن است برای جلوگیری از تجمع مجدد مایع، دارو نیز تجویز شود. روش آسپیراسیون با سوزن معمولا برای مردانی که در معرض خطر بالای عوارض عمل جراحی قرار دارند، انجام می شود. شایع ترین عوارض جانبی آسپیراسیون با سوزن درد موقت در کیسه بیضه و خطر ابتلا به عفونت است.

پس از جراحی

اگر شما تحت عمل جراحی هیدروسل قرار گرفته باشید، حدود یک هفته بعد دردتان از بین می رود. اگر پزشک تشخیص بدهد، در این بازه زمانی نیاز به مصرف داروهای مسکن نیز دارید. تا حداقل ۳ هفته پس از عمل باید از انجام فعالیت هایی نظیر دوچرخه سواری اجتناب کنید.

معمولا بخیه هایی که برای این عمل استفاده می شود به خودی خود جذب می شود. اما اگر پزشک نیاز بداند تا قبل از جذب بخیه نیز معاینات دوره ای را تجویز می کند. برای جلوگیری از عفونت بخیه، محل زخم را تمیز نگه دارید.