خواص ترشک

اگر تا کنون نام گیاه ترشک را نشنیده اید، جای تعجب ندارد چرا که این گیاه مانند سایر سبزیجات پرمصرف و رایج نیست. اگر در قرون وسطا در اروپا زندگی می کردید؛ احتمالاً از این گیاه سبز برای ایجاد طعم ترش در غذاهای خود استفاده می کردید. متاسفانه بعد از ورود مرکبات ترش مانند لیمو به اروپا استفاده از این گیاه پر از خاصیت به دست فراموشی سپرده شد. اما جدیدا با کشف تاثیر این گیاه بر روی سلامت بدن؛ استفاده از آن نیز شدت گرفت.

در حال حاضر از این گیاه نه تنها در سالادها، سوپ ها و سس ها استفاده می شود؛ بلکه به عنوان یک ماده ضد سرطان نیز کاربرد دارد. این گیاه یک گیاه دارویی مفید برای درمان طبیعی عفونت ها و التهاب سینوس ها و مجاری تنفسی است.

ترشک گیاهی چند ساله و خوراکی از همان خانواده گندم سیاه و ریواس است. این گیاه دارای طعم ترش ملایمی است که به عنوان یک چاشنی جالب و فوق العاده سالم در غذاهای مختلف استفاده می شود. این گیاه به صورت مکمل و تنتور نیز در بازار وجود دارد و از آن برای درمان انواع بیماری ها استفاده می شود.

ترشک در واقع نام یک نوع گیاه است که متعلق به خانواده Polygonaceae یا گندم سیاه بوده و به طور گسترده در مناطق معتدل جهان رشد می کند. برگ های این گیاه که معمولا به صورت خام یا پخته مصرف می شوند از نظر ظاهری شباهت زیادی به برگ های اسفناج دارند. برگ های خام ترشک طعمی شبیه به لیمو، کیوی یا توت فرنگی وحشی دارند و ترش هستند.

در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم این گیاه پر از خاصیت را بیشتر به شما معرفی کنیم. با ما همراه باشید.

ارزش غذایی ترشک

برگ های این گیاه پر از مواد مغذی سالم هستند. فقط یک فنجان (۱۳۳ گرم) برگ ترشک حاوی ارزش غذایی زیر است:

  • ۲۹ کالری
  • ۰٫۹ گرم چربی
  • ۴٫۳ گرم کربوهیدرات
  • ۲٫۷ گرم پروتئین
  • ۳٫۹ گرم فیبر
  • ۶۳٫۸ گرم ویتامین C (حدود ۷۱ درصد از نیاز روزانه بدن)
  • ۱۳۷ میلی گرم منیزیم (حدود ۳۳ درصد از نیاز روزانه بدن)
  • ۲۶۶ میکروگرم ویتامین A (حدود ۳۰ درصد از نیاز روزانه بدن)
  • ۰٫۵ میلی گرم منگنز (حدود ۲۰ درصد از نیاز روزانه بدن)
  • ۰٫۲ میلی گرم مس (حدود ۱۹ درصد از نیاز روزانه بدن)
  • ۳٫۲ میلی گرم آهن (حدود ۱۸ درصد از نیاز روزانه بدن)
  • ۵۱۹ میلی گرم پتاسیم (حدود ۱۱ درصد از نیاز روزانه بدن)
  • ۰٫۲ میلی گرم ویتامین B6 (حدود ۱۰ درصد از نیاز روزانه بدن)
  • ۰٫۱ میلی گرم ریبوفلاوین (حدود ۱۰ درصد از نیاز روزانه بدن)
  • ۸۴ میلی گرم فسفر (حدود ۷ درصد از نیاز روزانه بدن)
  • ۵۹ میلی گرم کلسیم (حدود ۵ درصد از نیاز روزانه بدن)

فواید گیاه ترشک

خلط را کاهش می دهد

ترشک اثر خشک کنندگی در بدن دارد و همین امر باعث می شود مصرف آن به یک روش طبیعی عالی برای کاهش تولید مخاط تبدیل شود. دلیل اینکه این ماده برای کاهش مخاط بسیار مفید است این است که حاوی تانن می باشد.

تانن ها ترکیبات پلی فنولیکی هستند که در بعضی از گیاهان یافت می شوند. اگر مشکلی مانند سرماخوردگی در بدن دارید که منجر به تولید بیش از حد مخاط شده است، ترشک می تواند به کاهش آن کمک کند و حتی سرعت بهبودی بدن را تسریع بخشد.

به مبارزه با سرطان کمک می کند

میزان ویتامین A و C زیاد در ترشک باعث می شود که سیستم ایمنی بدن کارکرد بهتری پیدا کند. این بدان معناست که برای جلوگیری از سرطان و دیگر بیماری هایی که بر روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می گذارند؛ مفید است.

عفونت های سینوسی را بهبود می بخشد

از ترشک معمولاً برای کاهش التهاب و درد همراه با سینوزیت استفاده می شود. به این بیماری بیشتر عفونت سینوس گفته می شود. ترشک به عنوان یکی از گیاهانی که دارای آنتی اکسیدان های زیادی به ویژه ویتامین C است، در کاهش تورم و تسکین درد بسیار مفید بوده و برای عفونت های سینوسی کاربرد فراوانی دارد.

زخم برفک را تسکین می دهد

از برگ های تازه این گیاه می توان به عنوان یک درمان طبیعی برای تسکین زخم های ناشی از برفک دهان استفاده کرد. کافیست که یک برگ تازه این گیاه را برداشته و حدود یک دقیقه آن را روی زخم دهانی خود نگه دارید. می توانید در صورت لزوم این کار را تکرار کنید. این روش سریع، آسان و طبیعی برای تسکین زخم های برفکی است.

فشار خون را متعادل می کند

 پتاسیم بسیار زیادی که در این گیاه وجود دارد؛ برای همه بخش های بدن به خصوص فاکتور فشار خون مفید است. پتاسیم یک ماده معدنی مهم محسوب می شود که باید روزانه آن را مصرف کنیم. این ماده نه تنها یک نوع گشادکننده عروق است بلکه در حفظ تعادل مایعات در کل بدن نیز نقش مهمی دارد.

با مصرف غذاهای سرشار از پتاسیم مانند این گیاه مفید می توانید با استراحت دادن به شریان ها و رگ های خونی، فشار خون و فشار وارده بر قلب و کل سیستم قلبی و عروقی خود را کاهش دهید. این روند باعث کاهش فشار خون می شود. همانطور که می دانید بالا بودن فشار خون احتمال بروز عوارض خطرناکی مانند لخته شدن خون و بیماری های قلبی را افزایش می دهد.

خواص ترشک
خواص ترشک

گیاه ترشک در مقایسه با شبدر قرمز

گاهی برخی از افراد این گیاه را با شبدر قرمز اشتباه می گیرند. درست است که این دو گیاه ویژگی های مشترکی دارند؛ اما تفاوتی هایی نیز بین آنها وجود دارد که در ادامه به تشریحشان خواهیم پرداخت.

ترشک

  • به طور طبیعی به درمان سرطان کمک می کند.
  • جریان ادرار را تقویت می کند.
  • تب و التهاب را درمان می کند.
  • بیماری های کلیوی و مجاری ادراری را درمان می کند.
  • انگل روده را درمان می کند.
  • به انواع مشکلات گوارشی کمک می کند.
  • دارای اثر خنک کننده بر روی کبد است.
  • حاوی تانن بوده و باعث کاهش تولید مخاط می شود.

شبدر قرمز

  • به جلوگیری از سرطان کمک می کند.
  • سوء هاضمه را تسکین می دهد.
  • کلسترول بالا را کاهش می دهد.
  • سرفه را درمان می کند.
  • آسم و برونشیت را از بین می برد.
  • علائم بیماری های مقاربتی را درمان می کند.
  • حاوی ایزوفلاون هایی است که در بدن به فیتواستروژن ها تغییر شکل داده و مشابه هورمون استروژن عمل می کنند.

حقایقی جالب در مورد این گیاه

در گذشته از گیاه ترشک به عنوان سالاد سبز، تونیک بهاری، داروی ضد اسهال، داروی ادرار آور و تسکین دهنده معابر بینی استفاده می شد. از دهه ۱۹۳۰ به بعد این گیاه را با سایر گیاهان دارویی برای درمان برونشیت و سینوس در آلمان استفاده می کردند.

در قرون وسطی و قبل از ورود مرکبات به اروپا، از این گیاه برای ایجاد طعم ترش در غذاهای مختلف استفاده می شد. در هر نقطه ای از جهان از ترشک به شیوه ای خاص استفاده می شود:

  • در رومانی از ترشک وحشی یا باغی برای تهیه سوپ ترش، انواع ساندویچ و همراه با اسفناج و کاهو برای تهیه سالاد استفاده می شود.
  • در روسیه و اوکراین سوپی به نام سوپ سبز از ترشک درست می کنند.
  • در کرواسی و بلغارستان از آن برای سوپ یا سیب زمینی پوره شده یا به عنوان بخشی از یک غذای سنتی حاوی مارماهی و سایر گیاهان سبز استفاده می شود.
  • در یونان روستایی وجود دارد که از این گیاه همراه با اسفناج، تره فرنگی و برگ چغندر سالاد درست می کنند.
  • در بخشی از بلژیک پوره سیب زمینی مخلوط شده با سوسیس یا بیکن سرخ شده را با ترشک ترکیب کرده و به عنوان یک غذای سنتی زمستانی میل می کنند.
  • در ویتنام از این گیاه به همراه کاهو در سالاد مخصوص Bánh Xēo استفاده می شود.
  • در برزیل و پرتغال معمولاً ترشک را در سالاد و به صورت خام می خورند و یا برای تهیه سوپ از آن استفاده می کنند.
  • در هندوستان از برگ ها ترشک در سوپ ها و خوراک کاری استفاده می شود.
  • در آلبانی برگ ها این گیاه را می پزند و با روغن زیتون پوره می کنند.

عوارض جانبی ناشی از مصرف این گیاه

بیش از حد از ترشک استفاده نکنید زیرا این گیاه حاوی اسید اگزالیک است. اسید اگزالیک در بسیاری از میوه ها و سبزیجات مانند اسفناج و ریواس وجود دارد و اگر به مقدار زیاد مصرف شود برای بدن سمی است.

اسید اگزالیک زیاد در بدن می تواند باعث ایجاد سنگ کلیه شود. بنابراین مصرف مقدار زیادی ترشک به صورت خوراکی ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. اگر تا به حال دچار سنگ کلیه یا هرگونه مشکل کلیوی دیگری شده اید، قبل از مصرف این گیاه با پزشک خود مشورت کنید.

مصرف زیاد این گیاه برای کودکان، زنان باردار و مادران شیرده توصیه نمی شود. گزارشی وجود دارد که نشان دهنده مرگ پس از مصرف مقدار زیادی (به طور خاص ۵۰۰ گرم) از این گیاه است.

در مورد مکمل این گیاه نیز باید احتیاط کنید و آن را به میزان درج شده روی بسته بندی مصرف کرده و در صورت عدم اطمینان، با یک متخصص داخلی مشورت کنید.

منابع:

  1. Phytoneering: a new way of therapy for rhinosinusitis
  2. Essiac tea: scavenging of reactive oxygen species and effects on DNA damage
  3. Sheep sorrel
  4. Hibiscus sabdariffa L. in the treatment of hypertension and hyperlipidemia: a comprehensive review of animal and human studies