تری گلیسیریدها همان چربی های موجود در مواد غذایی هستند که ما می خوریم. این چربی ها در خون جریان دارند. اکثر چربی هایی که ما مصرف می کنیم، از جمله کره، مارگارین و روغن، در فرم تری گلیسیرید هستند. کالری اضافی، الکل یا قند نیز در بدن به این چربی تبدیل شده و در سلول های چربی سراسر بدن ذخیره می شوند.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت، به نکات مهمی در مورد این نوع چربی در بدن اشاره می کنیم.
تفاوت تری گلیسیرید و کلسترول چیست؟
تری گلیسیرید و کلسترول هر دو از جمله مواد چرب شناخته شده به نام لیپیدها هستند. تفاوت اصلی این دو ماده در این است که تری گلیسیریدها نوعی چربی هستند اما کلسترول یک ماده مومی ساخته شده توسط کبد است و بخشی ضروری از دیواره سلولی و اعصاب می باشد.
کلسترول نقش مهمی در عملکردهای بدن مانند هضم و تولید هورمون دارد. کلسترول علاوه بر تولید شدن توسط بدن، بر اثر مصرف منابع حیوانی نیز وارد بدن می شود.
کلسترول خالص نمی تواند در خون حل شود. بنابراین، کبد کلسترول را با کمک حاملینی مانند تری گلیسیرید و پروتئین (لیپوپروتئین) در خون حرکت می دهد. لیپوپروتئین ها این مخلوط چربی را به قسمت های مختلفی از بدن منتقل می کنند. افزایش سطح تری گلیسرید در خون خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد.
چه زمانی سطح تری گلیسیرید اندازه گیری می شود؟
سطح تری گلیسیرید معمولا هنگامی که آزمایش خونی به نام پروفایل لیپیدی برایتان تجویز می شود، اندازه گیری می شود. افرادی که بیش از ۲۰ سال سن دارند، باید کلسترول خون خود را حداقل هر ۵ سال یک بار بررسی کنند. میزان کلسترول و تری گلیسیرید، با آزمایش خون بررسی می شود. پروفایل لیپید سطح تری گلیسیرید، کلسترول تام، کلسترول HDL (لیپوپروتئین با چگالی بالا یا کلسترول خوب) و LDL (لیپوپروتئین با چگالی کم یا کلسترول بد) را نشان می دهد.
سطح تری گلیسرید خون پس از خوردن غذا به طور معمول بالا است. بنابراین برای اندازه گیری این ماده در خون، باید ۱۲ ساعت ناشتا باشید. بسیاری از عوامل دیگر مواد موارد زیر نیز بر روی سطح تری گلیسیرید خون، تاثیر می گذارند:
- الکل
- رژیم غذایی
- چرخه قاعدگی
- زمانی در روز که آزمایش در آن انجام می شود
- فعالیت های بدنی که اخیرا داشته اید
مقدار این ماده در خون چقدر باید باشد؟
سطح تری گلیسرید ناشتا در بزرگسالان سالم باید به شرح زیر باشد:
- طبیعی: زیر ۱۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر
- مرز بالا: ۱۵۱ الی ۲۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر
- بالا: ۲۰۱ الی ۴۹۹ میلی گرم در دسی لیتر
- خیلی زیاد: ۵۰۰ میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر
سطوح بالاتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر، خطر ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی و مرگ را افزایش می دهد.
چگونه می توان سطح تری گلیسیرید را کاهش داد؟
اگر سطح تری گلیسیرید بالا باشد، اولین گام، بررسی علل بالقوه آن است. بعضی از داروها، مسائل مربوط به عملکرد تیروئید، دیابت، بیماری کبد یا کلیوی می توانند باعث افزایش سطح تری گلیسیرید در خون شوند. اولین گام در درمان، رعایت رژیم غذایی سالم، متعادل نگه داشتن وزن و انجام ورزش های هوازی به صورت منظم است.
برای کاهش میزان تری گلیسیرید، رژیم غذایی شما باید شامل ویژگی های زیر باشد:
- چرب کم
- قند کم
- کربوهیدرات های ساده کم
- الکل کم
اگر دارای تری گلیسیرید و HDL یا LDL بالا هستید، ممکن است لازم باشد همراه با تغییر در شیوه زندگی، دارو نیز استفاده کنید. اگر سطح تری گلیسیرید در محدوده بسیار بالایی (بیش از ۵۰۰ میلی گرم در دسی لیتر) باشد، شما در معرض خطر سایر بیماری ها هستید، بنابراین به احتمال زیاد باید دارو مصرف کنید.
مواد غذایی چگونه بر روی سطح تری گلیسیرید تاثیر می گذارند؟
قندهای ساده
خوردن مواد غذایی دارای قند ساده باعث افزایش سطح تری گلیسیرید می شود. برای محدود کردن مصرف قندهای ساده در رژیم غذایی خود این دستورات را دنبال کنید:
- نوشیدنی هایی مانند کولا، آبمیوه های تجاری و لیموناد را با نوشیدنی های شیرین شده با مواد مصنوعی (بدون قند یا رژیمی) جایگزین کنید.
- مصرف آبنبات و شکلات شیرین را محدود کنید.
- از اضافه کردن قند و شکر قهوه ای به نوشیدنی ها یا غذاها اجتناب کنید. در عوض، از یک شیرین کننده مصنوعی یا گیاهی استفاده کنید.
- به جای آدامس معمولی، آدامس بدون قند را انتخاب کنید.
- از مصرف شیرینی ها و دسر هایی مانند کوکی ها، کیک، شیرینی، بستنی، ماست یخ زده، شربت و آب ها طعم دار خودداری کنید. تمام این غذاها حاوی قند زیادی هستند.
- لیست مواد موجود در محصولات را بخوانید و مصرف مواد غذایی را که حاوی موارد زیر هستند محدود کنید:
- ساکارز
- گلوکز
- فروکتوز
- شربت ذرت
- مالتوز
- عسل
- ملاس
- شربت ذرت با فروکتوز بالا
قندهای طبیعی
قندهای طبیعی، هنگامی که بیش از حد مصرف می شوند، می توانند میزان تری گلیسیرید خون را افزایش دهند. بنابراین برای محدود کردن مصرف قندهای طبیعی از دستورات زیر پیروی کنید:
- از عسل و ملاس کمتر استفاده کنید. قند آنها بسیار بالا است.
- ماست های تهیه شده با شیرین کننده های مصنوعی را به جای ماست میوه ای انتخاب کنید.
- به جای آب میوه، خود میوه را بخورید.
- مصرف میوه های خشک را به ¼ فنجان در روز تقلیل دهید. میوه های خشک نسبت به میوه های تازه حاوی منبع متمرکزتری از شکر هستند.
- مصرف کمپوت را تا حد ممکن کم کنید.
- مصرف سبزیجات نشاسته ای خود را به نیم فنجان در روز محدود کنید. این سبزیجات شامل سیب زمینی، لوبیا، ذرت و نخود است.
- مصرف دانه های تصفیه شده و محصولات ساخته شده با آرد سفید، که حاوی فیبر بسیار کمی هستند را کاهش دهید.
سایر مواد غذایی موثر بر روی سطح تری گلیسیرید خون
نوشیدنی های الکلی می توانند سطح تری گلیسیرید را به میزان قابل توجهی افزایش دهند. چربی های موجود در رژیم غذایی، به ویژه چربی اشباع و ترانس، می تواند سطح تری گلیسیرید را افزایش دهد. اگر تری گلیسیرید بالا دارید، این دستورالعمل های تغذیه ای را برای کاهش میزان چربی در رژیم غذایی خود دنبال کنید:
- مصرف کل چربی را به ۳۰٪ تا ۳۵٪ از کل کالری مصرفی در روز برسانید.
- مصرف چربی اشباع را به ۷٪ از کل کالری مصرفی در روز برسانید.
- از مصرف غذاهایی که حاوی ترانس چربی هستند، اجتناب کنید.
- مصرف کلسترول تان را به ۲۰۰ میلی گرم در روز محدود کنید.
- چربی های غیر اشباع (مانند روغن های گیاهی کانولا و روغن زیتون) را ببشتر از سایر چربی ها استفاده کنید.
سایر روش های کاهش سطح تری گلیسیرید
راه های بیشتری برای کاهش تری گلیسیرید در خون وجود دارد. این راه ها عبارتند از:
- کم کردن وزن. کاهش تعداد کالری که هر روز مصرف می کنید می تواند به شما کمک زیادی کند.
- وعده های غذایی خود را حذف نکنید.
- از مصرف میان وعده در انتهای شب اجتناب کنید.
- فعالیت بدنی منظم داشته باشید.
- اسیدهای چرب امگا ۳ را بیشتر استفاده کنید.
غذاهای حاوی اسید چرب امگا ۳ در کاهش تری گلیسیرید خون بسیار مفید هستند. برای ورود چربی های امگا ۳ بیشتر در رژیم غذایی، دو بار در هفته از ماهی های چرب استفاده کنید. نمونه هایی از ماهی های چرب عبارتند از:
- ماهی خال مخالی
- ماهی قزل آلا
- ماهی ساردین
- ماهی تن
- شاه ماهی
- ماهی سالمون
می توانید فرم های گیاهی امگا ۳ را نیز انتخاب کنید. این منابع عبارتند از:
- سویا
- روغن کلزا
- تخم کتان
- گردو
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
مهمترین نشانه ها و علائم تری گلیسیرید بسیار بالا
روش های طبیعی برای کاهش تری گلیسیرید خون
چند نکته مهم در رژیم غذایی برای کنترل تری گلیسیرید
[/quote]
درمان های دارویی
رژیم غذایی و ورزش کردن همیشه برای کاهش سطح تری گلیسرید کافی نیستند. اگر این چنین باشد، ممکن است لازم باشد دارو مصرف کنید.
استاتین ها خط اول درمان برای این بیماران هستند. درست است که این داروها خواص پایین آوردنده کلسترول دارند، اما در کاهش میزان تری گلیسرید نیز بسیار خوب عمل می کنند. آنها همچنین خطر ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی و سایر حوادث قلبی را کاهش می دهند.
بیمار ممکن است نیاز به مصرف بیش از یک دارو داشته باشد. چند دارو وجود دارد که به عنوان خط دوم درمان تجویز می شوند. یکی از آن ها اسید های چرب امگا ۳ است. پزشک ممکن است مصرف بین ۲۰۰۰ میلی گرم (۲ گرم) تا ۴۰۰۰ میلی گرم (۴ گرم) DHA + EPA را در روز برای شما تجویز کند. طبق نتایج تحقیقات، مکمل های امگا ۳ به کاهش خطر ابتلا به قلب کمک می کنند.
نیاسین نیز برای کمک به کاهش سطح تری گلیسرید استفاده می شود. وقتی نیاسین در مقدار زیادی مصرف می شود، مانند دارو عمل می کند. این ماده برای کاهش میزان تری گلیسیرید و LDL استفاده می شود. درمان با نیاسین همچنین می تواند سطح HDL (کلسترول خوب) را بالا ببرد. مطالعات نشان داده اند که نیاسین به کاهش خطر ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی و مرگ کمک می کند. با این حال، هنوز اطلاعات کافی نداریم که نشان دهد اضافه کردن نیاسین به درمان با استاتین ها تاثیر بیشتری بر روی خطر ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی و مرگ دارد. بعضی شواهد وجود دارد که نشان می دهد مصرف ترکیبی نیاسین با استاتین هاف مزایای بیشتری نسبت به نیاسین تنها دارد.
مطالعه انجام شده بر روی این روش های درمان
محققان در یک آزمایش که اخیرا با نام ACCORD انجام شد، بیماران مبتلا به دیابت که استاتین و داروهایی مانند اسید فینوفیبریک را برای کاهش سطح تری گلیسرید مصرف می کردند مطالعه کردند. اگر چه سطح تری گلیسیرید این بیماران کاهش پیدا کرد، اما مطالعه حاوی مزایای کلی برای کسانی که دارو مصرف می کردند نبود. این قانون خصوصا در بین زنان حکم فرما بود. به نظر می رسد دارو خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را در یک زیر مجموعه از مردان، به ویژه افرادی که سطح تری گلیسیرید بالاتر از ۲۲۰ و HDL بسیار پایین دارند، کاهش می دهد. بنابراین، دارو ممکن است برای مردان مبتلا به تری گلیسیرید بالا و HDL پایین مفید باشد.
این مطالعات به وضوح نشان می دهد که شیوه ای که فرد به کمک آن سطح تری گلیسیرید را پایین می آورد، همیشه موجب کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی نمی شود. در عوض، این کار یک تلاش کلی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی محسوب می شود.