تنگی دریچه میترال ؛ علل، علائم، روش های تشخیص و درمان این بیماری

دریچه میترال در سمت چپ قلب شما و بین دو محفظه، دهلیز (در بالا) و بطن (در پایین) قرار دارد. خون از طرف دهلیز چپ، از طریق دریچه میترال به بطن چپ وارد شده و از طریق آئورت پمپ می شود. دریچه میترال سالم، خون را وارد بطن می کند اما مانع از برگشت خون به دهلیز می شود. تنگی دریچه میترال زمانی رخ می دهد که دریچه میترال تنگ شده است. این بدان معنی است که خون کافی از طریق این درچه وارد بطن چپ نمی شود. این عارضه می تواند منجر به مسائل مختلفی از قبیل خستگی، مشکلات تنفسی، لخته شدن خون و نارسایی قلبی شود.

اسکار ناشی از تب روماتیسمی علت اصلی تنگ شدن دریچه میترال است. گرچه تب روماتیسمی در بعضی از کشورها رایج است، اما به دلیل تشخیص زودهنگام و درمان عفونت های استرپتوکوک، وقوع این بیماری در ایالات متحده نادر است.

ما ادامه این مقاله مجله پیام سلامت را به معرفی مهمترین علل، علائم، روش های تشخیص و روش های درمان تنگی دریچه میترال خواهیم پرداخت.

چه عواملی باعث تنگی دریچه میترال می شود؟

تنگی دریچه میترال معمولا به علت تب روماتیسمی رخ می دهد. این بیماری معمولا در دوران کودکی رخ می دهد و از پاسخ ایمنی بدن به  عفونت با باکتری استرپتوکوک ناشی می شود. تب روماتیسمی، یکی از عوارض جدی گلودرد استرپتوکوکی یا تب مخملک است.

مهمترین اندام های بدن که اغلب تحت تاثیر تب های حاد روماتیسمی قرار دارند، مفاصل و قلب هستند. در این بیماری مفاصل بسیار ملتهب شده و ناتوانی موقتی و گاهی اوقات مزمن پیدا می کنند. پوشش قلب (اندوکاردیت)، عضله قلب (میوکاردیت) و غشای اطراف قلب (پریکاردیت) نیز با وجود تب روماتیسمی در معرض التهاب هستند.

هنگامی که دریچه میترال (یا هر دریچه دیگری در قلب) درگیر این بیماری می شود، بیماری قلبی مزمنی رخ می دهد که به آن بیماری روماتیسمی قلبی گفته می شود. علائم بالینی و نشانه های این بیماری ممکن است حتی تا ۵ الی ۱۰ سال پس از پایان دوره تب روماتیسمی نیز رخ ندهند.

به گفته متخصصان انجمن قلب آمریکا (AHA)، بیشتر موارد تنگی میترال در ایالات متحده، در بزرگسالان مسنی که تب روماتیسمی را قبل از استفاده گسترده از آنتی بیوتیک ها تجربه کرده اند مشاهده می شود. در کشورهایی که تب روماتیسمی رایج است نیز تنگی دریچه میترال قلب شیوع دارد.

به گفته متخصصان این انجمن، عواملی وجود دارد که برخی افراد را نسبت به سایر بیماران، به تنگی دریچه میترال حساس تر می کنند. بر طبق همین نظریه برآورد شده است که زنان نسبت به مردان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به تنگی دریچه میترال هستند.

نقص مادرزادی قلب نیز ممکن است سبب ایجاد تنگی دریچه میترال در کودک شود. طبق نظر متخصصان که در مجله Research in Cardiovascular Medicine منتشر شده، نوزادان متولد شده با این بیماری معمولا به جراحی نیاز دارند.

در موارد نادر، رسوب کلسیم ممکن است منجر به تنگ شدن دریچه میترال شود. دیگر علل نادر تر ایجاد تنگی این دریچه در قلب عبارتند از:

  • تومور
  • لخته شدن خون
  • درمان های تابشی
  • تجمع کلسیم در دریچه
  • نقص مادرزادی قلب

علائم تنگی دریچه میترال چیست؟

تنگ شدن دریچه میترال معمولا منجر به تنگی نفس، به ویژه در هنگام ورزش کردن یا هنگام دراز کشیدن می شود. سایر علائم رایج عبارتند از:

  • سرفه حاوی خون یا بدون آن
  • درد قفسه سینه یا احساس ناراحتی در قفسه سینه
  • خستگی
  • تورم مچ پا یا ساق پا
  • عفونت های تنفسی
  • قرمز شدن گونه ها

اگر تنگی دریچه میترال شدید باشد، ممکن است احساس تپش قلب و یا سریع شدن ضربان را نیز داشته باشید.

به ندرت، ممکن است در سینه احساس درد کنید. به جای آن احساس تنگی یا سستی در این ناحیه معمول است. دردی که معمولا در این ناحیه احساس می شود درد تابشی است. بعنی بیمار تصور می کند دردی که در جای دیگر بدن احساس می شود به دلیل درد تابشی قفسه سینه می باشد.

در بعضی موارد، تنگی دریچه میترال ممکن است باعث ایجاد هیچ گونه نشانه یا علائمی نشود یا علائم ممکن است فقط در طی ورزش کردن ظاهر شوند. نشانه های این بیماری معمولا زمانی که بدن تحت فشار است مانند زمانی که در بدن عفونت دارید یا حامله هستید، بیشتر آشکار می شود.

علاوه بر نشانه های رایج، کودکان مبتلا به این بیماری ممکن است رشد کندتری را نسبت به کودکان عادی تجربه کنند.

تنگی دریچه میترال چگونه تشخیص داده می شود؟

چندین آزمایش وجود دارد که پزشک می تواند از آن ها برای تشخیص تنگی دریچه میترال استفاده کند. این آزمایشات عبارتند از:

معاینه بدنی

دکتر ابتدا با استتوسکوپ به صدای قلب گوش می دهد. در افراد مبتلا به این بیماری، قلب اغلب صداهای غیرعادی مانند غرش ایجاد می کند. با توجه به گزارش متخصصان کلینیک مایو، سوفل، آریتمی و تجمع مایع در ریه ها همگی شاخص های تنگی دریچه میترال هستند.

تست تصویربرداری

پزشک ممکن است از انواع آزمایش های تصویربرداری برای تایید تشخیص خود استفاده کند و همچنین علت اصلی مشکل را بیابد. این تست ها به شرح زیر هستند:

  • اکوکاردیوگرام، تصویری از ساختار و عملکرد قلب نشان می دهد و توسط امواج اولتراسوند انجام می شود. این روش به مراتب رایج ترین تست تشخیصی است.
  • اشعه ایکس قفسه سینه، تصاویری از قلب و ریه ها تولید می کند.
  • اکوکاردیوگرام مری (TEE)، تصویری از قلب است که توسط دستگاهی که امواج فراصوتی را در مری منتشر می کند تولید می شود. این روش، تصویر دقیق تری از اکو سنتی ارائه می دهد زیرا مری درست پشت قلب واقع شده است.
  • کاتتریزاسیون قلب یک لوله طولانی و نازک است که از بازو، بالای ران یا گردن وارد بدن می شود و به قلب می رسد. این ابزار اجازه می دهد تا پزشک بتواند انواع آزمون ها، از جمله عکس برداری از عروق خونی قلب را انجام دهد. این روش تهاجمی و خطرناک است، اما دقیق ترین روش تشخیص می باشد.

تست های بی نظمی ریتم قلب

تست هایی که می توانند نامنظم بودن ریتم قلب را تشخیص دهند عبارتند از:

  • الکتروکاردیوگرام: فعالیت الکتریکی قلب را بررسی می کند.
  • نظارت هولتر: در این روش فعالیت الکتریکی قلب شما با استفاده از یک دستگاه مانیتورینگ قابل حمل در طول ۲۴ تا ۴۸ ساعت ضبط و سپس بررسی می شود.

تست استرس (تست ورزش)

در این روش از بیمار خواسته می شود تا فعالیت هوازی متوسطی ​​را انجام دهد و سپس در هنگام ورزش بر روی قلب او که در معرض استرس فیزیکی است نظارت می شود.

تنگی دریچه میترال چگونه درمان می شود؟

درمان تنگی دریچه میترال می تواند با توجه به شدت بیماری و علائم و نشانه های بیمار متفاوت باشد. اگر هیچ نشانه ای نداشته باشید و فقط تنگی دریچه میترال از نوع خفیف باشد، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید.

دارو

اگر تنگی دریچه میترال باعث ایجاد علائم شود، پزشک ممکن است دارو تجویز کند. اگر چه این داروها در حقیقت مشکل دریچه میترال را حل نمی کنند، اما می توانند به درمان علائم شما کمک کنند. انواع داروهایی که ممکن است پزشک در این شرایط تجویز کند عبارتند از:

  • ضد انعقادها (رقیق کننده های خون)
  • دیورتیک ها (برای کاهش تجمع مایعات از طریق افزایش تولید ادرار)
  • آنتی آریتمیک ها (داروهایی که برای درمان ریتم های غیر طبیعی قلب استفاده می شوند)
  • مسدود کننده های بتا (داروهایی که برای کاهش سرعت ضربان قلب استفاده می شوند)

بالون

پزشک ممکن است برای بیمار والووپلاستی بالون میترال را انجام دهد. اگر بیمار نیاز به درمان های بیشتری به غیر از دارو داشته باشد، دریچه میترالش زیاد آسیب ندیده باشد و امکان انجام جراحی وجود نداشته باشد، از این روش درمان استفاده می کنند. در این روش یک لوله (کاتتر) که به یک بالون متصل شده است از طریق یکی از وریدهای بدن وارد قلب می شود. هنگامی که کاتتر به دریچه میترال می رسد، پزشک بالون را باد می کند تا درچه باز شود. در بعضی موارد، ممکن است لازم باشد که بیش از یک بار این روش را انجام دهید.

عمل جراحی

در برخی از موارد برای ترمیم درچه میترال انجام جراحی ضروری است. ممکن است طی این عمل نیاز باشد که درچه قلب جایگزین شود. جایگزینی می تواند بیولوژیکی (به عنوان مثال دریچه سالمی از بدن گاو و یا انسان به بدن بیمار پیوند زده شود)، یا مکانیکی باشد.

تنگی دریچه میترال چه عوارضی برای بدن دارد؟

تنگی دریچه میترال اگر ناشناخته و یا درمان نشده باقی بماند می تواند منجر به عوارض جدی شود. اغلب این عارضه، آریتمی (نامنظم شدن ضربان قلب) را ایجاد می کند. فیبریلاسیون دهلیزی، که در آن محفظه های بالایی قلب لرزش دارند، در بسیاری موارد ایجاد می شود.

اندوکاردیت (عفونت قلب) و نارسایی قلبی نیز می تواند رخ دهد. تنگی دریچه میترال بر ریه ها نیز تاثیر می گذارد. در نتیجه این بیماری مایعات در ریه تجمع می یابد (ادم ریوی) و فشار خون ریوی ممکن است ایجاد شود.

بهترین روش برای بهبود نتایج

اگرچه تغییر در شیوه زندگی نمی تواند تنگی دریچه میترال را اصلاح کند، اما ممکن است علائم شما را تسکین دهند یا از بدتر شدن مشکل جلوگیری کند. در همین راستا پزشک ممکن است پیشنهاد کند که تغییراتی را در رژیم غذایی خود اعمال کنید. در این تغییرات معمولا توصیه می شود که کمتر از مواد زیر مصرف می کنند:

  • الکل
  • کافئین
  • محرک های دیگر (مانند داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی)
  • نمک

ضمن این که باید وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. برای همین گاهی برای بیماران ورزش های سبک تجویز می شود. البته دقت داشته باشید که این فعالیت حتما باید تحت نظر پزشک انجام شود. زیرا در صورتی که شدید و غیر تخصصی ورزش کنید ممکن است علائمتان بدتر شود.