تورم گونه و یک طرف صورت می تواند نتیجه آبسه دندان، واکنش های آلرژیک یا عفونت باشد. تورم در یک طرف صورت می تواند گونه ها، گردن و حتی چشم ها را پف دار کند. معمولا، تورم یک گونه جای نگرانی ندارد. در این شرایط وقتی که مقدار زیادی استراحت می کنید، تورم کم می شود. با این حال، تورم مزمن گونه در یک طرف یا هر دو طرف صورت می تواند بیماری جدی ایجاد کند.
درمان تورم گونه و یک طرف صورت معمولا شامل استفاده از یخ برای کاهش تورم است. اگر عفونت دندان باعث درد و تورم شده است، ممکن است نیاز به درمان دندانپزشکی داشته باشید. تورم در یک طرف صورت همراه با قرمزی و تب، ممکن است برای درمان عفونت باکتریایی نیاز به توجه پزشکی داشته باشد.
در این مقاله مجله پیام سلامت، ادبیات پزشکی را در مورد دلایل تورم گونه و یک طرف صورت بررسی می کنیم. همچنین می توانید روش های درمان این عارضه را نیز فرا بگیرید.
علائم همراه با تورم گونه و یک طرف صورت
تورم و پف کردگی گونه بدون هیچ علامت دیگری، غیر معمول است. حتی اگر چیز ساده ای مانند واکنش آلرژیک باعث ایجاد این عارضه شده باشد باید تورم، زخم، خارش یا سوزش نیز داشته باشد.
برخی از علائمی که ممکن است همراه با تورم در یک طرف صورت ایجاد شوند عبارتند از:
- درد استخوان گونه اگر سینوس ها ملتهب شده اند یا دندان درد دارید
- تحریک شدن لثه
- قرمز شدن پوست در موارد عفونت باکتریایی
- احتقان بینی یا خس خس سینه در موارد واکنش آلرژیک
- تورم گردن همراه با تورم گونه که ناشی از عفونت ویروسی است
- خارش صورت یا کهیر
- باد کردن گردن که به دلیل بزرگ شدن غدد لنفاوی ایجاد می شود
علل پیدایش تورم گونه و یک طرف صورت
نیش حشره
نیش حشرات می توانند موجب بروز تورم گونه شوند. بعضی از افراد واکنش بدتری نسبت به نیش حشرات دارند و تورم شدید صورت را تجربه می کنند.
دکتر چارلز پاتریک دیویس در eMedicineHealth می گوید که تورم در ناحیه آسیب دیده پس از نیش زنبور عسل معمول است. تورم در گونه به این دلیل رخ می دهد که بدن در واکنش به نیش هیستامین آزاد می کند و این ماده موجب التهاب در ناحیه آسیب دیده می شود. علائم دیگر ناشی از نیش حشرات می توانند شامل موارد زیر باشند:
- درد در اطراف ناحیه گزیده شده
- قرمزی پوست
- خارش
- تاول پوست
واکنش شدید به نیش زنبور عسل یا دیگر حشرات ممکن است پیامدهای شدیدی مانند موارد زیر داشته باشد:
- تورم گلو
- تنگی نفس
- غش
دکتر پاتریک دیویس می گوید، اگر نیش فقط باعث ایجاد تورم و قرمزی شود، مصرف آنتی هیستامین باید بتواند ناراحتی شما را کاهش دهد.
واکنش آلرژیک
گونه های پف کرده، تورم صورت یا پف کردگی اطراف چشم ممکن است به این معنی باشد که یک واکنش آلرژیک در بدن رخ داده است. عوامل مؤثر بر واکنش های آلرژیک که بر روی صورت تاثیر می گذارند عبارتند از:
- مواد غذایی
- لوازم آرایشی
- صابون ها
- داروها
به عنوان مثال، پزشکان کلینیک مایو می گویند که واکنش های آلرژیک به مواد غذایی باعث ایجاد تورم روی صورت، لب ها یا زبان می شود. آلرژی غذایی همچنین می تواند باعث علائم زیر شود:
- خارش یا سوزش دهان
- احساس گیر کردن چیزی در گلو
- خستگی
- آبریزش بینی
- ناراحتی گوارشی مانند اسهال یا استفراغ
- سرگیجه
به همین ترتیب، دکتر ملیسا کنراد استپپلر در eMedicineHealth می گوید که واکنش های آلرژیک به مواد شوینده، مواد غذایی و یا آرایشی می توانند منجر به آنژیوئیدم شوند. این عارضه باعث می شود تاول بزرگی زیر پوست ایجاد شده و تورم صورت رخ دهد.
سایر علائم واکنش آلرژیک عبارتند از:
- بر افروختگی صورت، لب ها، زبان یا گردن
- قرمزی چشم ها و تورم پلک ها
- تکه های قرمز و خارش دار پوست
همانند درمان علائم نیش حشرات، مصرف آنتی هیستامین می تواند برای درمان آلرژی نیز مفید باشد. اگر متوجه تنگ شدن گلو و تنگی نفس شدید (آنافیلاکسی)، بلافاصله باید به پزشک مراجعه کنید.
کیست
ایجاد یک توده ی آشکار روی گونه می تواند نشانه کیست باشد.
دکتر جری بالنتین در MedicineNet می گوید که کیست ها می توانند بر روی هر قسمتی از بدن تأثیر بگذارند. البته شایع نیست که کیست روی صورت تاثیر بگذارد و موجب تورم پوست شود. پزشکان ممکن است بسته به اندازه کیست روی گونه و خوش خیم یا بد خیم بودن، آن ها را بردارند.
پزشکان کلینیک مایو می گویند برخی از انواع کیست های ایجاد شده روی گونه ها می توانند با یک ماده غلیظ و زرد پر شوند. در برخی موارد، کیست ها می توانند آلوده و دردناک شوند و باعث ایجاد تورم و حساسیت در ناحیه آسیب دیده شوند.
اکثر پزشکان توصیه نمی کنند که خودتان کیست را خالی کنید. اما استفاده از کمپرس گرم ۳ الی ۴ بار در روز می تواند به تخلیه شدن کیست کمک کند.
عفونت پوستی
عفونت باکتریایی پوست می تواند یک طرف صورت شما را تحریک کرده و ملتهب کند.
سلولیت عفونت پوستی است که می تواند بر روی هر قسمت از بدن تأثیر بگذارد. دکتر E. Herchline، که متخصص بیماری های عفونی است، می گوید که سلولیت می تواند بر ناحیه ای از صورت، به خصوص در اطراف چشم ها تاثیر بگذارد.
پزشکان کلینیک مایو می گویند که مناطقی از بدن که تحت تاثیر سلولیت قرار می گیرند ممکن است دچار تورم و قرمز با علائم واضح التهاب شوند. منطقه آلوده صورت می تواند حساسیت به لمس نیز داشته باشد.
طبق گزارش مجله Mayo Clinic Proceeds، اگر سلولیت بر روی صورت تاثیر بگذارد، می تواند باعث تورم یک طرفه صورت شود. عفونت های باکتریایی پوست معمولا برای جلوگیری از گسترش، نیاز به درمان های پزشکی دارند.
عفونت ویروسی
تورم گونه و یک طرف صورت ممکن است به این معنی باشد که عفونت ویروسی مانند آنفلوآنزا یا اوریون در بدن رخ داده است.
دکتر مایکل فریدمن می گوید که برخی از انواع عفونت های ویروسی بر غدد بزاق واقع در گونه ها تاثیر می گذارند. این عفونت ها باعث ایجاد تورم در یک طرف صورت یا هر دو طرف می شوند. معمولا عفونت های ویروسی که موجب تورم صورت می شوند با تب و سردرد شروع می شود.
سایر علائم عفونت ویروسی عبارتند از:
- سرفه و عطسه
- حالت تهوع
- ناراحتی گوارشی
- گرفتگی شکم
- تورم غدد لنفاوی
با تقویت سیستم ایمنی بدن می توانید از ابتلا به عفونت جلوگیری کنید. اگر آنفولانزا موجب التهاب مسیرهای تنفسی یا سیستم تنفسی شما شده است، می توانید از یکی از راه های درمان آنفولانزا استفاده کنید.
تورم غدد لنفاوی
سیستم لنفاوی با کمک مایعاتی که در آن وجود دارد از بدن در برابر عفونت محافظت می کند. بزرگ شدن غدد لنفاوی معمولا علامت عفونت ویروسی، بیماری یا آسیب دیدگی این سیستم است. در برخی موارد، تورم غدد لنفاوی ممکن است موجب تورم گونه شود.
مجله Archives of Ophthalmology در مورد یک مرد که گونه راست آن به تدریج بیشتر و بیشتر متورم شده است گزارشی منتشر کرده است. یافته ها نشان دادند التهاب در یک طرف صورت این مرد، نتیجه بیماری در سیستم لنفاوی او بود.
علل دیگر تورم گونه و یک طرف صورت
تورم گونه و یک طرف صورت ممکن است توسط برخی از دیگر شرایط پزشکی کمتر رایج نیز ایجاد شود.
مجله National Journal of Maxillofacial Surgery، گزارش می دهد که برخی از علل تورم در یک طرف صورت عبارتند از:
- آبسه لثه ها باعث ایجاد تورم لثه، درد صورت و افتادگی دهان می شود
- لیپوم یک توده بی ضرر چربی است که می تواند یک توده متورم در گونه ایجاد کند.
- بیماری سیستم لنفاوی
- تومور در غدد بزاقی یا عضلات صورت
علل درد استخوان گونه
علاوه بر تورم گونه و یک طرف صورت ممکن است درد استخوان گونه نیز داشته باشید. برخی از علل درد استخوان گونه را نیز در زیر بررسی می کنیم.
سینوزیت
سینوس ها در هر طرف بینی، پیشانی و اطراف چشم قرار دارند. التهاب سینوسی می تواند باعث تورم صورت، درد اطراف حدقه چشم و درد استخوان گونه شود.
پزشکان دانشکده پزشکی هاروارد گزارش می دهند که اگر سینوس های تحت تاثیر قرار بگیرند، درد و تورم گونه ممکن است رخ دهد. این عارضه می تواند درد را زیر گونه ها، در نزدیکی گوش و در استخوان فک ایجاد کند.
اگر از مسدود شدن سینوس ها رنج می برید، می توانید روغن اوکالیپتوس یا سایر روغن های گیاهی را بخور دهید تا راه بینیتان باز شود. برخی از بهترین راه های درمان عفونت های سینوسی عبارتند از:
- شستشوی سینوس ها
- نوشیدن ترکیب سرکه، سیر و عسل
اختلالات تمپوروماندیبولار (TMD)
اختلال عملکردی در استخوان فک ممکن است باعث درد و تورم استخوان گونه شود. جایی که فک به جمجمه متصل می شود، در پشت گونه ها قرار گرفته و تورم و آسیب دیدگی آن تمپوروماندیبولار نامیده می شود.
با توجه به گفته دکتر مایکل فریدمن، وجود مشکل در مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) می تواند موجب تورم در یک طرف صورت شود. این التهاب معمولا با حساسیت به لمس در ناحیه ای که مفصل واقع شده همراه است. سایر نشانه های TMD می تواند شامل موارد زیر باشد:
- هنگام غذا خوردن یا باز کردن دهان، صدای کلیک شنیده می شود
- خارج شدن فک از محور اصلی خود
- درد شانه ها، گردن و یک طرف صورت
- گوش درد
- درد دندانی که باعث درد گونه می شود
- درد پیشانی
تورم گونه به علت درد دندان
پوسیدگی یا عفونت دندان و لثه می تواند درد دندانی شدید ایجاد کند و موجب تورم گونه و یک طرف صورت شود.
به گفته دکتر استیون ب. هورن، پوسیدگی دندان، آبسه های دندانی یا بیماری پریودنتال می تواند درجات مختلفی از درد دندان را ایجاد کند. التهاب شدید لثه می تواند باعث تورم گونه یا فک شود. گاهی دندان درد شدید می تواند مشابه درد ناشی از سینوزیت یا اختلال مفصل فکی گیجگاهی باشد.
درمان های خانگی برای تورم گونه و یک طرف صورت ناشی از عفونت دندان
اگر چه دندانپزشک بهترین فرد برای درمان عفونت دندان است، اما می توانید با استفاده از روش زیر این درد را کاهش دهید.
کمپرس یخ
یکی از راه های کاهش تورم گونه و یک طرف صورت استفاده از کمپرس یخ است.
دکتر مایکل فریدمن می گوید که کمپرس یخ به کاهش تورم و درد کمک می کند. آب سرد باعث کاهش جریان خون در ناحیه آسیب دیده می شود و می تواند به جلوگیری از ایجاد آبسه کمک کند.
روش درمان تورم گونه ناشی از عفونت دندان:
- یخ را خرد کنید و آن را در دورن کیسه پلاستیکی قابل انعطاف بریزید.
- یک حوله نازک را دور کیسه یخ بپیچید.
- کمپرس سرد را روی گونه قرار دهید و ۱۵ دقیقه نگه دارید.
- ۳ الی ۴ بار در روز این کار را انجام دهید.
بهترین راه برای جلوگیری از تورم گونه و یک طرف صورت ناشی از عفونت دندان، مراقبت از سلامت دندان است. با استفاده از روش مناسب مسواک زدن می توانید باکتری ها را از لثه های حذف کرده و به طور طبیعی از عفونت لثه جلوگیری کنید.
درمان های خانگی تورم گونه و یک طرف صورت ناشی از آبسه دندان
اگر آبسه دندان باعث تورم گونه شده است، باید به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک ابتدا عفونت را درمان می کند و سپس برای رفع عفونت رفع دندان را می کشد.
- ۱/۲ قاشق چای خوری نمک را در یک فنجان آب گرم مخلوط کنید.
- این محلول را در دهان طوری بچرخانید که صدای فش فش بدهد.
- ۳ تا ۴ بار در روز از این درمان استفاده کنید.
روی های دیگر درمان تورم گونه و یک طرف صورت ناشی از آبسه عبارتند از:
- گذاشتن خمیر سیر روی دندان
- استفاده از آلوئه ورا
- ریختن چند قطره روغن گل میخک روی دندان
سایر درمان های خانگی برای تورم گونه و یک طرف صورت
- مقاومت در برابر خارش پوست. خاراندن پوست می تواند تحریک را بیشتر کند.
- مصرف آنتی هیستامین. اگر چه این روش درمان کاملی برای تورم گونه و یک طرف صورت نیست، اما آنتی هیستامین می تواند به سرعت موجب کاهش تورم، خارش و قرمزی ناشی از واکنش آلرژیک شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
پزشکان دانشگاه فلوریدا توصیه می کنند که در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
- یک طرف صورتتان متورم شده است و مشکل تنفسی دارید
- تورم صورت در یک طرف صورت بسیار شدید است
- همراه با تورم گونه، تب، قرمزی یا حساسیت به لمس دارید
- توده ای که در داخل بافت گونه قرار دارد و پس از یک هفته از بین نمی رود
- در بلع و باز کردن دهان مشکل دارید