حساسیت به غذاهای دریایی چیست و چه علائمی دارد؟

حساسیت به غذاهای دریایی در میان شایع ترین آلرژی های غذایی جای دارد. بین ۲٪ تا ۳٪ از جمعیت آمریکا هر از چند گاهی با علائم خفیف آلرژی و حساسیت به غذاهای دریایی مواجه هستند. همه موارد ابتلا به این آلرژی خفیف نیستند و گاهی ممکن است شدت آن به حدی شود که جان فرد را تهدید کند. در صورتی که نوع شدیدی از واکنش آلرژیک به نام واکنش آلرژیک آنافیلاکسی رخ دهند و اقدام پزشکی نیز دیر انجام شود، ممکن است فرد بمیرد. در موارد خفیف حساسیت به غذاهای دریایی علائمی مانند خارش پوست، خارش چشم، تنگی نفس و کمی سنگینی مشاهده می شود.

زمانی که بدن با غذاهای دریایی به ویژه ماهی های خاص و سخت پوستان مواجه می شود ممکن است واکنش ایمنی از خود نشان دهد که ما آن را به نام حساسیت به غذاهای دریایی می شناسیم. گاهی اوقات علائم ایجاد شده با این آلرژی به خودی خود از بین می روند اما گاهی این علائم شدید بوده و نیاز به معاینه و مراقبت های پزشکی است. حساسیت به غذاهای دریایی و به طور کلی آلرژی به سخت پوستان در میان بزرگسالان نسبت به کودکان شایع تر است.

بر خلاف دیگر آلرژی های غذایی مانند آلرژی به گندم، لبنیات، زرده تخم مرغ، بادام زمینی و سویا، آلرژی به غذاهای دریایی همیشه در دوران کودکی شروع نمی شود. دلیل این که چرا این آلرژی در کودکی وجود ندارد ولی ممکن است در بزرگسالی فرد را دچار مشکل کند، هنوز مشخص نیست. بیشتر مواقع این حساسیت با خوردن غذاهای دریایی رخ می دهد اما در موارد حاد گاهی با لمس کردن بدن این موجودات و حتی بوییدن غذاهای دریایی فرد دچار علائم می شود. ماهی قزل آلا، ماهی تن و گربه ماهی گونه هایی هستند که اکثر آلرژی ها با مصرف آن ها ایجاد می شوند. میگو، خرچنگ، حلزون، اسکالوپ و صدف نیز از جمله سخت پوستانی هستند که موجب ایجاد واکنش های آلرژیک می شوند. هشت پا و ماهی مرکب نیز از نرم تتان آغاز گر حساسیت هستند.

علت حساسیت به غذاهای دریایی

مانند سایر آلرژی ها، علت دقیق این نوع آلرژی نیز هنوز کشف نشده است. اگر چه برخی معتقدند که عوامل ژنتیکی دلیل اصلی این حساسیت می باشند. مواد حساسیت زا که به آلرژن معروفند با ورود به بدن این واکنش های سیستم ایمنی بدن را شروع می کنند. به طور معمول سیستم ایمنی بدن باید این واکنش را در برابر ترکیبات سمی و عوامل پاتوژن مانند باکتری ها و ویروس ها از خود نشان دهد اما علاوه بر این مواد، آلرژن ها نیز عاملی برای این واکنش هستند. در واقع بدن سعی دارد با این واکنش، خود را در برابر آسیب ها محافظت کند. پس بدن آلرژن را یک تهدید به حساب می آورد.

گرچه ماهی های و سخت پوستان آسیبی به بدن نمی رسانند اما وقتی توسط بدن به عنوان یک عامل تهدید کننده شناخته شده و به آن ها حمله می شود علائم ایجاد شده می تواند برای بدن خطرناک باشد. در واقع بدن با اشتباه گرفتن این مواد به نوعی خودکشی دست می زند. مهمترین اقدامی که بدن در برابر این مواد از خود نشان می دهد التهاب است. التهاب راه بدن برای جلوگیری از آسیب به بافت ها است که توسط واکنش سیستم ایمنی بدن در یک واکنش آلرژیک آغاز می شود.

هنگامی که این التهاب در یک منطقه خاصی از بدن مانند پوست و یا راه های هوایی ایجاد می شود، علائمی مانند خارش و خس خس سینه به ترتیب ایجاد می شود. اگر آلرژی ایجاد شده از نوع سیستمیک باشد علائم تنها محدود به یک عضو و یک منطقه خاص نیست بلکه در سراسر بدن گسترده می شود. پوست، سیستم تنفسی و دستگاه گوارش معمولا در یک حساسیت غذایی تحت تاثیر قرار می گیرند بنابراین علائم اغلب به این اندام ها و سیستم های مربوط می شود.

این مهم است که توجه داشته باشید که حساسیت به غذاهای دریایی می تواند به طور ناگهانی، حتی بدون سابقه آلرژی به ماهی یا صدف بوجود آیند. به همین خاطر گاهی اوقات فرد مبتلا ادعا می کند که قبلا نیز از این غذا استفاده می کرده اما استثنا این بار به این علائم دچار شده است.

حساسیت به غذاهای دریایی چیست و چه علائمی دارد؟
حساسیت به غذاهای دریایی چیست و چه علائمی دارد؟

علائم حساسیت به غذاهای دریایی

واکنش های آلرژیک خفیف و متوسط ممکن است با یک یا تعداد بیشتری از علائم زیر و در عرض چند دقیقه یا چند ساعت پس از خوردن غذاهای دریایی خود را نشان دهد. شدت علائم به مقدار غذاهایی که استفاده شده ارتباطی ندارد. حتی خوردن مقدار کمی از این غذاها می تواند واکنش را آغاز کند.

  • تورم لبها، زبان، گلو یا صورت. گاهی اوقات دیگر قسمت های بدن نیز ممکن است متورم شود.
  • سوزن سوزن شدن لبها، زبان یا کل دهان
  • قرمزی و خارش پوست
  • اختلال در نفس کشیدن
  • پر شدن بینی (کیپ شدن)
  • خس خس سینه
  • تهوع و گاهی استفراغ
  • درد شکم
  • اسهال
  • سبکی سر و سرگیجه
  • غش (غیر معمول)

واکنش های آلرژیک شدید که به عنوان آنافیلاکسی یا شوک آنافیلاکتیک شناخته می شود علائمی خطرناک تر دارد که حتی می تواند منجر به مرگ شود. علائم آنافیلاکسی ممکن است در ابتدا شبیه به واکنش های خفیف باشد اما به تدریج بدتر می شود. این واکنش ها معمولا در عرض چند ثانیه پس از قرار دادن غذا در بدن ایجاد می شوند. علائم و نشانه های آنافیلاکسی عبارتند از:

  • تورم شدید گلو که در آن فرد احساس می کند یک جسم توده مانند در گلو گیر کرده و به سختی می تواند نفس بکشد و حرف بزند.
  • اختلال در تنفس که معمولا با نفس نفس زدن برای ورود هوا خود را نشان می دهد.
  • ضربان قلب سریع و فشار خون پایین
  • سبکی سر و سرگیجه که اغلب منجر به بی هوشی می شود.

درمان و پیشگیری از حساسیت به غذاهای دریایی

درمان برای آلرژی به غذاهای دریایی تا حد زیادی به شدت واکنش آلرژیک بستگی دارد. واکنش های بسیار خفیف حتی ممکن است نیاز به درمان نداشته باشند و در عرض چند ساعت و چند روز علائم کاملا از بین برود. با این حال، بسیاری از افرادی که حتی به آلرژی خفیف مبتلا شده اند، علائم آزار دهنده ای دارند. آلرژی خفیف را می توان با آنتی هیستامین ها و داروهای ضد حساسیت درمان کرد. اما واکنش های شدید به تزریق اپی نفرین (آدرنالین) نیاز دارد. افرادی که در معرض خطر آنافیلاکسی هستند باید این دارو را همیشه به همراه داشته باشند.

افرادی که حساسیت به غذاهای دریایی دارند باید از خوردن نرم تتان و صدف ها اجتناب کنند. با این حال ممکن است فرد به نوعی از پروتئین ماهی، که در غذاهای دیگر نیز یافت می شود حساسیت داشته باشد. بنابراین اگر می دانید که به چه ماده ای در بدن جانوران دریایی حاسسیت دارید حتما قبل از خرید هر ماده غذایی، محتویات آن را که بر روی بسته بندی اش درج شده، بخوانید و اگر می خواهید در رستوران غذا بخورید حتما از گارسون در مورد مواد تشکیل دهنده غذا سوال کنید.

هشدار: هرگز مراجعه به پزشک را پس از یک واکنش خفیف به تاخیر نیاندازید زیرا مطمئن نیستید که مرتبه بعد با چه واکنسی از بدنتان مواجه می شوید. آنافیلاکسی می تواند در عرض چند دقیقه یک فرد سالم را بکشد. حتی افرادی که قبلا تنها با واکنش های خفیف مواجه بودند، گاهی به آنافیلاکسی مبتلا می شوند.