علل، درمان و پیشگیری از خارش ریش

خارش پوست منطقه ریش به ویژه برای مردانی که ریش هایشان بلند است چیز غیر طبیعی نیست. دلایل بسیاری برای ایجاد خارش ریش وجود دارد. گاهی اوقات این خارش می تواند بی ضرر بوده و از عواملی مانند عرق کردن ناشی شود. اما گاهی نیز، خارش ریش به دلیل برخی بیماری های زمینه ای مانند عفونت قارچی پوست و یا حتی عفونت باکتریایی فولیکول های مو رخ می دهد. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علل، درمان ها و روش های پیشگیری از خارش ریش صحبت می کنیم.

علل خارش ریش

برخی از علل شایع خارش منطقه ریش را در ادامه مطرح می کنیم. دقت کنید که ما فقط علل شایع را می گوییم. گاهی نیز علل نادری موجب ایجاد خارش پوست ریش می شود. پس برای تشخیص و درمان درست بهتر است پزشک متخصص پوست و مو شما را ویزیت کند.

بهداشت نامناسب

شستشو و حمام کردن به صورت منظم موجب حذف سلول های مرده پوست، عرق، چربی پوست و گرد و غبار که روی سطح پوست است می شود. تمام این عوامل محرک هایی هستند که می توانند مشکلات پوستی ایجاد کنند. این عوامل ممکن است موجب خارش در تمام نقاط بدن شوند. اما به دلیل این که صورت بیشتر عرق می کند و بیشتر در معرض آلودگی های محیطی است، بیشتر نیز هدف این نوع خارش قرار دارد. عرق و آلودگی های محیطی موجب می شوند که سلول های مرده پوست و چربی طبیعی آن در منافذ پوست باقی مانده و موجب مسدود شدن آن ها بشود. به این ترتیب یکی از واکنش های طبیعی بدن به این اتفاق ایجاد احساس خارش است. هر چقدر که ریش ها یلندتر باشد این احساس شدیدتر می شود.

خاراندن

هر چقدر ریشتان ار بیشتر بخارانید، خارشش شدیدتر می شود. خاراندن شدید موجب ایجاد آسیب پوستی می شود و این چرخه را مجدد تکرار می کند. یعنی تروما ایجاد شده توسط خاراندن خود عاملی برای خارش مجدد پوست در سیکل بعدی است. ضمن این که با خاراندن زیاد پوست خطر ابتلا به عفونت های باکتریایی و قارچی افزایش می یابد. این عفونت ها نیز به نوبه خود عاملی برای خارش ریش محسوب می شوند.

شستشو بیش از حد

همان قدر که عدم رعایت نظافت فردی می تواند موجب خارش ریش ها شود، شستشوی بیش از حد پوست این ناحیه به دلیل استفاده از مواد شوینده و شیمیایی نیز می تواند مشکل ساز باشد. صابون، شامپو و حتی محصولات مراقبت از پوست و مو ممکن است به عنوان محرک و آلرژن عمل کرده و گاهی اوقات منجر به تحریک و خارش پوست شود. به این حالت درماتیت تماسی گفته می شود. به طور مشابه نظافت بیش از حد ممکن است به پوست آسیب برساند و در نتیجه به خارش منجر شود. رنگ مو نیز یکی از عوامل اصلی ایجاد کننده واکنش های آلرژیک روی بدن است.

رشد مو به سمت داخل پوست

از آن جا که ریش مردان اکثرا موهای فرفری دارد، رویش مو به سمت داخل پوست یا همان موی زیر پوستی در بین مردان شایع است. یکی از دلایل رشد این موها مسدود شدن فولیکول ها است. زمانی که فولیکول مو مسدود باشد، مو به جای این که از فولیکول خودش بیرون بزند به اطراف و پهلو ها حرکت می کند. این عارضه می تواند به التهاب فولیکول یا pseudofolliculitis (جوش بعد از اصلاح) منجر شود. مردانی که موهای ضخیم و کلف دارند و یا ریششان پر پشت است بیشتر در معرض خطر رشد موهای زیر پوستی، به خصوص بعد از اصلاح هستند.

آکنه ولگاریس

مردانی که مبتلا به آکنه هستند، ممکن است گاهی اوقات با رشد ریش ها، خارش را تجربه می کنند. اگر چه آکنه معمولا در نوجوانان و جوانان ایجاد می شود، اما گاهی نیز مردان آن را در بزرگسالی تجربه می کنند. آکنه و جوش به طور عمده به دلیل ترشح بیش از حد چربی پوست و انسداد فولیکول های و متعاقب آن عفونت ایجاد می شود. به طور معمول خارش ریش می تواند با جوش های قرمز بر روی پوست خود را نشان دهد. این جوش ها معمولا دردناک هستند.

فولیکولیت

فولیکولیت بیماری است که در آن فولیکول های مو ملتهب می شوند. بیشتر مواقع این بیماری به دلیل عفونت باکتریایی فولیکول مو ایجاد می شود. باکتری به نام استافیلوکوکوس اورئوس شایع تر عامل عفونی برای فولیکولیت است که می تواند هم در مردان ریش دار و هم در مردانی که ریش هایشان را می زنند، رخ دهد. گاهی اوقات عفونت فولیکول مو شدید تر و عمیق تر شده و موجب ریزش دائمی ریش و حتی زخم می شود. این نوع از فولیکولیت به نام barbae sycosis شناخته می شود.

عفونت قارچی

عفونت قارچی پوست و مو در یک منطقه از ریش یک بیماری نسبتا شایع است. این بیماری به نام عفونت قارچی barbae و یا خارش آرایشگر شناخته می شود. گاهی اوقات پوست روی صورت و مو در قسمت ریش به طور جداگانه توسط قارچ های مختلف آلوده می شوند. این قارچ قادر است به ریزش مو منتهی شود. این قارچ ها به نام درماتوفیت شناخته می شود و موجب هضم کراتین پروتئینی می شود که برای پوست مو تولید می شوند. تمام این بیماری ها به طور کلی عفونت قارچی نامیده می شوند.

درمان خارش ریش

انتخاب نوع درمان برای خارش تا حد زیادی به علت زمینه ای بستگی دارد. در این اختلال، خارش تنها نشانه شما است. به همین دلیل گاهی اوقات ممکن است تمرکز اصلی درمان تنها بر روی کاهش یا از بین بردن خارش باشد. بنابراین رویکرد اصلی بر روی درمان علت است. هر نوع خارشی باید توسط متخصص پوست مو بررسی شده و بهترین گزینه برای درمان آن انتخاب شود.

برخی از گزینه های درمان عبارتند از:

  • درمان های موضعی که موجب خشک شدن پوست و کاهش چربی پوست می شوند.
  • درمان های ضد قارچ (خوراکی یا موضعی) برای از بین بردن عفونت های قارچی
  • آنتی بیوتیک برای عفونت های باکتریایی مانند فولیکولیت
  • پماد ضد میکروبی برای عفونت های باکتریایی سطحی پوست و یا فولیکول
  • ایزوترتینوئین برای بیماری های دیگر مانند آکنه ولگاریس

پیشگیری از خارش ریش

اقدامات ساده زیادی وجود دارد که به کمک آن می توانید به تسکین خارش ریش و حتی جلوگیری از آن بپردازید. این اقدامات فقط در صورتی باید استفاده شوند که هیچ ضایعات پوستی مانند جوش، بثورات جلدی یا ریزش مو وجود نداشته باشد. ضمن این که بهتر از این اقدامات پس از مشاوره با یک متخصص پوست استفاده کنید. این اقدامات عبارتند از:

  • به طور منظم و ترجیحا روزانه منطقه ریش را بشویید. برای این کار بهتر است از یک صابون ملایم بدون عطر استفاده کنید.
  • ریش ها را به موقع اصلاح کنید. به خصوص اگر پوست چربی دارید و زیاد عرق می کنید. کوتاه نگه داشتن ریش ها نیز می تواند در کنترل میزان چربی پوست به شما کمک کند.
  • از نظافت بیش از حد ریش و استفاده از شامپو های قوی برای شستشوی ریش اجتناب کنید. ضمن این که رنگ مو نیز دارای مواد شیمیایی است و ممکن است آغاز گر یک واکنش آلرژیک باشد. به خصوص اگر حاوی ماده ای به نام پارا-فنیلین دی‌ آمین (PPD) باشد.
  • از خاراندن بیش از حد اجتناب کنید. چون خاراندن پوست، خارش را بدتر می کند. اگر خارش شدید دارید می توانید به جای استفاده از ناخن، برای از بین بردن خارش، منطقه را مالش دهید. همچنین ناخن ها را کوتاه و تمیز نگه دارید تا در صورت خاراندن ریش ها موجب ایجاد زخم و در پی آن عفونت نشوند.
  • هرگز اقدام به خارج کردن چرک و ترکاندن جوش نکنید. به خصوص اگر جوش در قسمت ریش باشد. این کار در ظاهر و در ابتدا ممکن است موجب شود که ضایعات بهتر شود اما در باطن موجب تشدید و یا عفونت می شود.
  • بعد از اصطلاح با تیغ، دستگاه ریش تراش خود را با الکل تمیز کنید. هرگز تیغ ریش تراش خود را با دیگران به اشتراک نگذارید.