مثانه یک کیسه عضلانی توخالی است که برای ذخیره ادرار قادر است اتساع یابد. ورود ادرار به مثانه آن را پر می کند و این پری مثانه است که باعث می شود ما احساس کنیم ادرار داریم. در بیشتر مواقع تا زمانی که محل مناسب مانند توالت پیدا کنیم، قادر هستیم ادرار خود را نگه داریم. بسیاری از افراد قادرند در شرایطی که احساسشان قوی نیست خود را نگه دارند. این در حالی است که برخی از افراد حتی با وجود احساس و نیاز شدید به ادرار کردن، از این کار امتناع می کنند. این افراد قطعا نمی دانند که با این اقدام عجیب و غریب خود چه بلایی بر سر سلامتی و اندام های دستگاه ادراریشان می آورند. به یاد داشته باشید که عوارض ناشی از نگه داشتن ادرار کم کم و به مرور زمان به سراغتان خواهد آمد.

دفع ادرار در مقابل نگه داشتن ادرار

ادرار به طور مداوم توسط کلیه ها تولید و از طریق حالب به مثانه منتقل می شود. همان طور که گفته شد، با وارد شدن ادرار به مثانه، دیوار عضلانی مثانه کشیده شده و مثانه پر می شود. این رشد بادکنکی مثانه تا جایی است که قادر است ۵۰۰ میلی لیتر مایع را در خود جای دهد. اما احساس نیاز به ادرار کردن تنها با پر شدن ۳۵۰ میلی لیتر از حجم مثانه به ما دست خواهد داد. در این زمان گیرنده های تحت فشار در دیواره مثانه، سیگنال هایی به سیستم عصبی مرکزی ارسال می کنند و در این زمان است که ما احساس نیاز به ادرار کردن پیدا می کنیم. به طور متوسط هر فرد به ۵ الی ۸ بار ادرار در طول روز نیاز دارد. البته این میزان می تواند در شرایط مختلف متفاوت باشد.

نیاز به ادرار کردن به این معنا نیست که یک فرد باید فورا ادرار کند. در واقع ادرار کردن در هر فردی که توانایی کنترل خود را دارد، یک عمل داوطلبانه است. ماهیچه باسطه، ماهیچه ای است که موجب می شود ادرار به بیرون از مثانه نشت پیدا نکند. این ماهیچه همان عاملی است که از بازگشت ادرار به حالب جلوگیری می کند. همه ما قادر هستیم تا یک زمان مشخص ادرار خود را نگه داریم اما از یک مدتی به بعد دیگر نمی توان ادرار را نگه داشت. در این زمان است که با وجود عدم تمایل خودمان بی اختیاری ادرار ایجاد می شود.

گاهی نیز بی اختیاری ادرار بر اثر نگه داشتن ادرار ایجاد نمی شود بلکه این عارضه به دلیل این که مثانه فرد با حداکثر گنجایش خود پر شده، رخ می دهد. علاوه بر این، گاهی وجود اختلال در بدنمان به بی اختیاری ادرار دامن می زند. نگه داشتن ادرار به مدت طولانی هرگز خوب نیست اما یک راهکار عملی برای زمانی است که محل مناسب برای ادرار کردن در اختیار نداریم. این اقدام عجیب و غریب ما انسان ها ممکن است در نگاه اول بی ضرر باشد اما به مرور زمان و در اثر تکرار، عوارض جدی به همراه دارد.

دلایل نگه داشتن ادرار

نگه داشتن ادرار یک عمل داوطلبانه است و نباید آن را با بیماری هایی که موجب مسدود شدن مجاری ادراری و منع اجباری خروج ادرار می شوند، اشتباه گرفت. نگه داشتن ادرار به صورت ارادی ممکن است به دلایل زیر انجام شود:

  • عدم دسترسی به توالت تمیز و مناسب
  • عدم تمایل به استفاده از توالت های عمومی به دلیل وضعیت بد بهداشت در این مکان ها.
  • ترس از توالت های عمومی به دلیل مسائل امنیتی و آسیب های روانی.
  • اجتناب از ایجاد علائم ادراری مانند سوزش و درد در هنگام ادرار کردن
  • بوی قوی ادرار و احساس خجالت از انتشار این بو در توالت های عمومی

این علل تنها بخشی از عللی است که بر طبق تحقیقات و پژوهش های مختلف، مردم برای نگه داشتن ادرار خود اعلام کرده اند. ممکن است تنبلی و عدم توجه به فرکانس های مغزی و یا علل دیگر، دلیلی برای نگه داشتن ادرار باشد.

خطرات و عوارض نگه داشتن ادرار
خطرات و عوارض نگه داشتن ادرار

خطرات و آسیب های ناشی از نگه داشتن ادرار

عواقب زیادی در کمین افرادی است که از ادرار کردن به موقع اجتناب می کنند. این عوارض در طولانی مدت و با تکرار این عمل ایجاد شده و با عوامل دیگر مانند سن، سابقه بیماری و مدت زمانی که فرد ادرار خود را نگه می دارد در ارتباط است. اما به طور کلی نگه داشتن ادرار در نهایت می تواند منجر به عوارض زیر شود:

  • به عضله دترسور در جدار مثانه آسیب وارد می شود.
  • به اسفنکتری به نام ماهیچه باسطه که مانع از خروج غیر ارداری ادرار از مثانه و بازگشت مجدد آن به حالب می شود، آسیب وارد می شود.
  • توانایی درک احساس فوریت ادرار در آینده دچار اختلال می شود.
  • کلیه به دلیل تجمع ادرار و بازگشت آن به کلیه دچار تورم و گاها عفونت شده و کارکردش دچار اختلال می شود.
  • خطر ابتلا به عفونت مثانه یا بدتر شدن عفونت موجود افزایش می یابد.
  • در فشار خون تغییر ایجاد شده و سموم در جریان خون تجمع می یابند.

بسیاری از این عوارض هرگز در یک مثانه سالم رخ نمی دهد. اما با نگه داشتن ادرار خطر تمام این عوارض و در پی آن بی اختیاری ادرار افزایش می یابد. بسیاری از افراد تصور می کنند که تجمع ادرار در مثانه نهایتا منجر به پارگی آن خواهد شد در حالی که پارکی مثانه بسیار نادر است. در این شرایط معمولا ماهیچه های نگه دارنده شل شده و ادرار بی اختیار خارج می شود. اما پارگی مثانه اکثرا بر اثر ایجاد زخم و صدمه به لگن و پایین شکم در تصادفات شایع است.

راهنمایی های لازم برای جلوگیری از نگه داشتن ادرار

نگه داشتن ادرار یک بیماری جسمی نیست بلکه گاها از حالات روحی و روانی فرد ناشی می شود. از این رو اکثرا نیاز به درمان پزشکی ندارد و تنها با تغییر در شیوه زندگی و غذاهایی که می خوریم قابل کنترل و درمان است. در ادامه برای افرادی که ادرار خود را بیش از حد نگه می دارند راهنمایی هایی را ارائه کرده ایم.

  • دلیل نگه داشتن ادرار خود را شناسایی کنید. ببینید چه زمان هایی بیشتر این عمل را انجام می دهید. از طرفی در مورد خطراتی که در این مطلب در مورد نگه داشتن ادرار ذکر کرده ایم کمی فکر کنید. با تطبیق دلیل و عوارض نگه داشتن ادرار، حتما می توانید راهکار مناسب برای خود پیدا کنید. اگر به این نتیجه رسیدید که ترس نا موجه یا پارانویا موجب این اقدام شما می شود حتما با روانشانس و مشاور صحبت کنید.
  • قبل از این که از خانه خارج شوید، بدون این که فکر کنید در مکانی که می روید توالت وجود دراد یا خیر، به دستشویی بروید و مثانه خود را خالی کنید. حتی اگر احساس نیاز به ادرار کردن نداشتید باز هم این کار را انجام دهید. گاهی حتی ورود مقدار کمی ادرار به مثانه احساس نیاز در شما ایجاد کند. با خالی کردن کامل مثانه زمان بیشتری در اختیار شما قرار می گیرد.
  • مصرف آب خود را محدود کنید. گرچه استفاده از آب زیاد برای سلامتی مفید است اما برای شما که عادت به نگه داشتن ادرار خود دارید می تواند به یک معضل تبدیل شود. سعی کنید زمانی آب استفاده کنید که دسترسی به توالت دارید. عصر و شب بهترین زمان برای شماست.
  • از مصرف الکل، کافئین و مواد دیگری که موجب افزایش دفع ادرار (دیورتیک ها) می شوند، اجتناب کنید. با مصرف این مواد مثانه شما به سرعت پر می شود.
  • اگر شرایط حاد است بهتر است از پوشک بزرگسالان استفاده کنید. استفاده از این پوشک به مراتب بهتر از نگه داشتن ادرار است. به عنوان مثال اگر تصور می کنید که جایی که می روید توالت مناسب ندارد، می توانید از پوشک استفاده کنید نه این که خود را نگه دارید.