وقتی سردرد یا دردهای مزمن داریم، اولین درمانی که به ذهنمان می رسد استفاده از مسکن است. استامینوفن که ماده فعال ضد درد در داروهای مسکن است معمولا برای کاهش درد در دوران بارداری نیز استفاده می شود. اما یک مطالعه جدید نشان می دهد که این ماده می تواند برای برخی از مادران باردار خطرناک باشد. تحقیقات جدید نشان می دهد که استفاده از استامینوفن برای کاهش درد در دوران بارداری ایده خوبی نیست. به خصوص برای مادرانی که جنینشان پسر است. در واقع در این تحقیقات صحبت از خطر مصرف استامینوفن در بارداری برای جنین پسر می باشد.
خطر مصرف استامینوفن در بارداری برای جنین پسر چیست؟
این مطالعه که در مجله Reproduction منتشر شده است، به بررسی اثرات استامینوفن در جنین های موش و بررسی اثرات جانبی آن بر مردن شدن مغز آن ها و گسترش آن به بزرگسالی پرداخته است. برخی از تحقیقات قبلا نشان داده بودند که استامینوفن می تواند رشد تستوسترون را در جنین های مرد منهدم کند. این موضوع به طور بالقوه منجر به تغییرات رشد در سیستم تولید مثل و مغز می شود.
تستوسترون یک هورمون جنسی مردانه است که باعث رشد و توسعه بدن مرد و همچنین “افکار مردانه” مغز می شود. در مردان، تستوسترون وظیفه کنترل موارد زیر را به عهده دارد:
- کنترل میل جنسی
- توده استخوانی و عضلانی
- توزیع چربی در بدن
- تولید اسپرم و گلبول های قرمز خون
در مطالعات قبلی که بر روی جوندگان انجام شده بود، سطح تستوسترون مهار شده در جنین ها خطر ابتلا به ناهنجاری های بیضه را در نوزادان افزایش داد. اما تحقیقات جدید نشان می دهد که خطرات دیگری نیز وجود دارد که ناشی از سطح مهار شده تستوسترون بوده و بر روی رفتار مردان بالغ ظاهر می شوند.
نویسنده اصلی این تحقیق، پروفسور آندرس ها-اشمیت، که در زمان مطالعه، بخشی از گروه تخصصی علوم اعصاب و فارماکولوژی در دانشگاه کپنهاگ دانمارک بود، می باشد.
برای بررسی خطر مصرف استامینوفن در بارداری برای جنین پسر پروفسور هیس اشمیت و همکارانش معادل دوزی از استامینوفن که معمولا برای مصرف در دوران بارداری توصیه می شود را به موش ها دادند. سپس محققان رفتار جوندگان نر را از نظر موضوعات زیر مورد بررسی قرار دادند:
- پرخاشگری نسبت به دیگر مردان
- توانایی تعیین قلمرو
- توانایی جفت گیری
با بزرگ شدن این جوندگان، موش هایی که مادران شان استامینوفن دریافت کرده اند به طور معنی داری در همه این سه معیار ضعیف تر از موش هایی بودند که مادرانشان استامینوفن استفاده نکرده بودند.
قرار گرفتن در معرض استامینوفن در دوران بارداری منجر به تغییر در رفتار آن ها در علامت گذاری با ادرار در بزرگسالان برای تعیین قلمرو خود شد. این جوندگان همچنین نسبت به جوندگان نری که به قلمرو آن ها حمله می کردند کمتر تهاجمی بودند. این موش ها همچنین در طی جفتگیری خود با “کاهش میل جنسی و اختلالات انزال” مواجه بودند.
تغییرات رفتاری که توسط محققان با مشاهده رفتار این حیوانات کشف شده بود، توسط تحقیقات مغز موشها نیز تأیید شد. محققان دریافتند که تعداد نورون ها در ناحیه ای از مغز که کنترل میل جنسی را به عهده دارد، در موش هایی که در معرض این دارو بودند، به طور قابل توجهی کاهش یافته است.
به طور خاص، در موش های مذکر تحت تاثیر استامینوفن، نورن های ناحیه ای از مغز به نام “هسته دیسورفیک جنسی” در هیپوتالاموس قدامی، نسبت به موش های گروه کنترل که در معرض این دارو نبودند، حدود ۵۰ درصد کمتر بود.
نویسنده مسئول این مطالعه، دکتر David Møbjerg Kristensen محقق گروه علوم زیست پزشکی در مرکز Protein Research at the Faculty of Health and Medical Sciences در مورد یافته های این تحقیق توضیح می دهد. او می گوید: “ما ثابت کرده ایم که خطر مصرف استامینوفن در بارداری برای جنین پسر کاهش سطح تستوسترون است. این به این معنی است که ویژگی های مردانه در آن ها به خوبی رشد نمی کنند. به همین دلیل این موضوع بر روی میل جنسی آن ها نیز تاثیر می گذارد.”
“از طرفی در این کارآزمایی مشخص شد که، موش هایی که در مرحله جنینی در معرض پاراستامول بودند، مانند سایر موش های گروه کنترل، قادر به برقراری رابطه جنسی نبودند. این موش ها در طول مراحل رشد جنینی خود، با مشکل در شکل گیری برنامه مغزی مردانه مواجه بوده و این موضوع تا بزرگسالی آن ها ادامه یافته بود. “
بنابراین توصیه می شود که قبل از استفاده از هر دارویی در بارداری حتما در مورد آن با پزشک مشورت کنید. درست است که استامینوفن امروزه یک دارو متداول است. اما این موضوع را فراموش نکنید که هر دارویی دارای عوارض جانبی می باشد.