انجیر میوه ای است شیرین و گوشتدار، که درون آن پر از دانه های بسیار ریز است و پس از رسیدن شیرین و زرد رنگ می شود. درخت انجیر در اکثر نقاط دنیا و ایران می روید و سالیانه سه مرتبه (بهار، تابستان، پاییز) میوه می دهد، نام عربی انجیر، «تین» است. میوۀ انجیر بیشتر به رنگهای زرد و قرمز دیده می شود.

اهمیت این میوه به اندازه ای است که در قرآن کریم از آن سخن به میان آمده است و به آن قسم یاد شده «قیم به تین و زیتون، که ما انسان را به نیکوترین صورت بیافریدیم.»

و دانش پزشکی و تجربیات دانشمندان، تا حدودی ارزش این میوه را به اثبات می رساند. و از انجیر به عنوان میوه ای که ضرری برای آن متصور نیست یاد می کنند.

درخت انجیر می تواند، تحت شرائط مساعد، تا ۱۰۰ سال عمر و تا ۱۵ متر ارتفاع پیدا کند.

انجیر معمولاً به وسیله قلمه زدن زیاد می شود، ولی می توان با خوابانیدن و پیوند زدن نیز آن را تکثیر نمود.

از یک هکتار باغ انجیر می توان انتظار ۱۴-۱۰ تن محصول تازه و یا ۵-۴ تن محصول خشک را داشت.

در ایران، انجیر تقریباً در تمام نقاط کشور کشت می شود که: ساوه، فارس و دزفول از این نظر اهمیت بیشتری دارند.

تنها در استان فارس حدود ۱۷ رقم انجیر وجود دارد. که از مهمترین آنها می توان انجیر سبز (که به صورت خشک مصرف می شود) و انجیر سیاه (که به صورت تازه مصرف می شود) را نام برد.

۱- انجیر ادرارآور است و کسانی که به خروج ادرار احتیاج دارند باید انجیر مصرف کنند.

۲- انجیر سینه را نرم می کند.

۳- برگهای درخت انجیر، ظروف آشپزخانه را کاملاً پاک می کند.

۴- جوشاندۀ ۴۰ تا ۱۲۰ گرم انجیر در یک لیتر آب برای معالجۀ برونشیت مزمن، زکام و گرفتگی صدا مفید است.

۵- مربا و کمپوت انجیر برای درمان یبوست مؤثر است لذا می توان ۳ یا ۴ انجیر تازه را چهار قطعه کرد و در نیم لیتر شیر جوشانید تا پخته شود و آن را با ۱۲ عدد کشمش صبح ناشتا بخورند.

۶- جوشاندۀ ۲۵ تا ۳۰ گرم برگ انجیر در یک لیتر آب برای معالجۀ سرفه و اختلالات جریان خون مفید و مؤثر است.

۷- مصرف جوشاندۀ برگ انجیر در منظم نمودن عادات ماهانۀ خانمهایی که مبتلا به بی نظمی عادت ماهانه شده اند مؤثر است که باید این جوشانده را چند روز قبل از عادت ماهانه مصرف نمایند.

۸- شیر سفیدی که از دم برگها یا میوۀ انجیر خارج می شود بهترین درمان میخچه و زگیل است، و باید آن را صبح و شب روی میخچه پا گذاشت تا آن را زایل کند.

۹- میوۀ انجیر، نیروبخش، خوش طعم، مولد انرژی و فربه کننده است و مواد لازم برای سوخت و ساز بدن را در خود جمع نموده است.

۱۰- انجیر برای نرم کردن سینه و روده ها دارای خاصیت معروفی است.

۱۱- اگر ۴۰ تا ۱۲۰ گرم انجیر خشک را در یک لیتر آب بجوشانند جوشانده ای به دست می آید که برای معالجۀ زکامهای شدید و تورم حنجره مفید است.

۱۲- دم کردۀ برگهای درخت انجیر به مقدار ۲۶ گرم تا ۳۰ گرم در یک لیتر آب، مسکن است و برای معالجۀ سرفه تجویز می شود.

۱۳- جوشانده انجیر خشک در التهاب دستگاه تنفس تجویز می گردد.

۱۴- غرغره کردن جوشاندۀ انجیر خشک برای درمان گلودرد و سرماخوردگی بسیار مؤثر است.

۱۵- اگر ۵ تا ۷ انجیر خشک را در مقداری آب ریخته و با آتشی ملایم بپزید تا به صورت شربتی درآید، این شربت درد گلو را آرام می کند و سرفه را تسکین می دهد.

۱۶- از جوشاندۀ انجیر خشک در شیر، شربتی به دست می آید که برای رفع تحریکات گلو و مخاط دهان مصرف می شود.

۱۷- انجیر خشک را می کوبند و می سایند و بجای قهوه مصرف می کنند، مصرف گرد انجیر به جای قهوه در بیماریهای برونشیت، سینه پهلو و سیاه سرفه مفید است.

۱۸- جوشاندۀ شاخه نازک درخت انجیر، آبی را که در بافته های بدن جمع شده خارج می کند، از این جهت در مورد مرض استسقاء نیز مصرف آن مفید است.

۱۹- انجیر بیش از هر میوه ای قند طبیعی دارد و به مقدار قابل توجه ای دارای ویتامینهای (A) و (B) می باشد.

۲۰- اگر انجیر را بپزند و به شکل کمپوت و یا مربا درآورند، برای اشخاصی که سوء هاضمه یا یبوست دارند مفید است.

۲۱- در سخنان گوهربار رسول گرامی اسلام (ص) خواص ذیل برای انجیر بیان شده و مسلمانان به خوردن آن ترغیب شده اند:

الف- انجیر میوه ای بهشتی است که بواسیر را قطع می کند.

ب- انجیر نقرس را معالجه میکند.

ج- انجیر، قوای جنسی را زیاد می کند و رطوبت و سردی را که موجب ضعف نیروی آمیزش است برطرف می نماید.

۲۲- انجیر سده ها را نرم می کند و برای باد قولنج مفید است در روز از آن زیاد بخورید ولی در شب کم بخورید. (حضرت علی (ع)).

۲۳- در حدیثی از امام محمد باقر (ع) آمده است که فرمود: بر کبد «حزقیل» پیامبر زخمی ظاهر شد که او را آزار می داد، خداوند به او وحی کرد که شیر انجیر را بگیر و بر سینۀ خود بمال. وی نیز این کار را انجام داد و بهبود یافت.

۲۴- در حدیثی از امام رضا (ع) چنین آمده است:

انجیر بوی بد دهان را از بین می برد، استخوان را محکم می سازد مو را می رویاند و درد را برطرف می کند و با بودن انجیر دیگر به دارو احتیاج نیست.

۲۵- انجیر میوه ای است بسیار مغذی که هضم آن آسان است و مصرف آن برای بچه ها و اشخاصی که از بستر بیماری برخاسته اند و دورۀ نقاهت را می گذرانند، بسیار مفید است.

۲۶- انجیر، بدن را تقویت می کند و محرک نیروی جنسی نیز می باشد.

۲۷- انجیر به علت دارا بودن دانه های ریز، باعث تقویت معده و روده می شود ولی برای کبدهای ضعیف زیان آور است.

۲۸- انجیر در دفع بواسیر و صرع و جنون و وسواس، اثرات بسیار نیکویی دارد.

۲۹- خوردن انجیر تازه و خشک، موجب لینت مزاج می شود، از این جهت یبوست های کهنه و مقاوم را درمان می کند.

۳۰- خوردن جوشاندۀ انجیر خشک، در تمام التهابات دستگاه تنفس مانند: ذات الریه، ذات الجنب، آسم، تنگی نفس، سرماخوردگی های مکرر مفید است.

۳۱- غرغره کردن و دهان شویه با جوشانده انجیر خشک، ورم لثه، ورم دهان و ورم گلو را درمان میکند.

۳۲- اگر خمیر انجیر با آرد جو و گندم را به صورت مرهم، روزی ۲ مرتبه در محل ورم گوش و دملها قرار دهند، اثر شفابخش دارد.

۳۳- اگر خمیر انجیر با آرد جو را به صورت مرهم در محل سوختگی ها و غده های ملتهب قرار دهند، مؤثر است.

۳۴- مسواک کردن با سوختۀ انجیر، برای جرم گیری دندان (سفید کردن دندان) و تقویت لثه، فوق العاده مفید است.

۳۵- برگ تازۀ انجیر برای التیام جراحات و زخمها و جوش خوردن سریع زخمهای سطحی مؤثر است. می توان بزگ تازه را به مدت کمی روی زخمهای سطحی گذارد.

۳۶- اگر برگ خشک کردۀ درخت انجیر را بکوبید و در سرکه بخیسانید و به پوست بدن که پوسته پوسته می شود بمالید، اثر شفابخش دارد.

۳۷- اگر برگ خشک کردۀ درخت انجیر را بکوبید و در آب خیس نموده و بر سر یا ابرو بمالید، ریزش موی را برطرف می کند.

۳۸- اگر یک قطره از شیرآبۀ سفید رنگ انجیر را در داخل دندانی که پوسیده و کرم خوردگی دارد بمالند، درد را تسکین می کند.

۳۹- وجود مقدار زیاد فسفر این حقیقت را نشان می دهد که انجیر در پرورش هوش و حافظه بسیار مؤثر است.

۴۰- سرشار بودن انجیر از پتاسیم، تأمین کننده سلامتی کودکان ضعیف و کم خون و بی اشتها است.

۴۱- اگر انجیر و عسل را به طور مساوی با هم مخلوط نمایید، جهت زخم معده بسیار مفید است.

۴۲- انجیر به علت داشتن پتاسیم، درجۀ قلیائیت بدن را بالا برده و در دفع اوره و جربی خون بسیار مؤثر است.

۴۳- انجیر می تواند در بیماران مبتلا به عدم کفایت کبد و رماتیسم مزمن مؤثر باشد.

۴۴- انجیر هر قدر تازه تر باشد قدرت تبرید و پاک کنندگی و خواص غذایی آن بیشتر است.

۴۵- انجیر بهترین غذا برای بیماران عصبی است.

۴۶- انجیر پخته مرهم خوبی برای سوختگی زخمهای گرم و دمال و (مخصوصاً دمل دندان) است.سا

۴۷- شربت انجیر، تسکین دهندۀ دردهای گلو و سرفه است.

۴۸- انجیر خیسانده شده در شیر بسیار خوشمزه و برای درمان یبوست شدید بسیار مفید است.

۴۹- انجیر خیسانده شده در روغن زیتون برای معالجۀ یبوست بسیار مفید است و باید صبح ناشتا خورده شود.

۵۰- شیرۀ سفید انجیر اثری نظیر مایۀ پنیر دارد، لذا می توان از آن در تهیۀ پنیر استفاده نمود.

۵۱- برای معالجۀ آبسه دندان و ناراحتی لوزه و گلو، انجیر پخته بسیار مفید است.

۵۲- مرهم انجیر پخته شده در سرکه، برای درمان سوزش، خشکی و خشونت زخم ها بسیار مؤثر است.

۵۳- جوشاندۀ شاخه های تازه و جوان درخت انجیر در استسقاء اثر نیکو دارد.

۵۴- جوشاندۀ انجیر در التهاب دستگاه تنفس تجویز می گردد.

۵۵- جوشاندۀ پوست تازه انجیر در موارد شکم روشها و اسهال خونی توصیه شده است.

نکاتی درباره انجیر

  • انجیر برای مبتلایان به بیماری قند مضر است.
  • انجیر برای اشخاص چاق، زیان آور است.
  • انجیر برای مبتلایان به اختلال معده و روده مضر است.
  • زیاده روی در خوردن انجیر، برای معده و چشم زیان آور است و خنثی کنندۀ زیان آن، کرفس است.