ترخون یا Artemisia dracunculus L. یک گیاه از خانواده آفتابگردان می باشد. این گیاه به طور گسترده ای برای افزایش طعم و عطر غذا و اهداف دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. ترخون برای طبخ انواع مواد غذایی مانند ماهی، گوشت گاو و مرغ مناسب است. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به خواص ترخون برای بدن و ارزش غذایی این گیاه خوش طعم اشاره خواهیم کرد.

خواص ترخون

حاوی مواد مغذی مفیدی است اما کالری و کربوهیدرات کمی دارد

ترخون کم کالری و کم کربوهیدرات است و حاوی مواد مغذی است که ممکن است برای سلامتی شما مفید باشند. فقط یک قاشق غذاخوری (۲ گرم) ترخون خشک شده ارزش غذایی زیر را دارد:

  • کالری: ۵
  • کربوهیدرات: ۱ گرم
  • منگنز: ۷٪ از نیاز روزانه بدن
  • آهن: ۳٪ از نیاز روزانه بدن
  • پتاسیم: ۲٪ از نیاز روزانه بدن

هر کدام از این مواد مغذی نیز حاوی خواص زیر برای بدن هستند:

  • منگنز ماده مغذی ضروری است که در سلامت مغز، رشد، متابولیسم و ​​کاهش استرس اکسیداتیو در بدن نقش دارد.
  • آهن ماده کلیدی برای عملکرد سلولی و تولید خون است. کمبود آهن ممکن است منجر به کم خونی شود و خستگی و ضعف به وجود آورد.
  • پتاسیم ماده معدنی است که برای عملکرد قلب، عضلات و عصب مناسب است. تحقیقات نشان می دهند که این ماده می تواند فشار خون را کاهش دهد.

اگر چه مقادیر این مواد مغذی در ترخون زیاد و قابل توجه نیست، اما این گیاه هنوز هم برای سلامت کلی بدن مفید است.

خواص ترخون می تواند به کاهش قند خون با بهبود حساسیت به انسولین کمک کند

انسولین هورمونی است که به سلول های شما کمک می کند تا گلوکز را از خون دریافت کنند. سلول ها پس از دریافت گلوکز از خون آن را به عنوان انرژی استفاده می کنند. عواملی مانند رژیم غذایی و التهاب می تواند منجر به مقاومت به انسولین شود و سطح گلوکز خون را بالا ببرد.

ترخون برای بهبود حساسیت به انسولین و نحوه استفاده بدن از گلوکز نیز کاربرد دارد.

یک مطالعه هفت روزه بر روی حیوانات مبتلا به دیابت نشان داد که عصاره ترخون، در مقایسه با دارونما، میزان غلظت گلوکز خون را ۲۰٪ کاهش می دهد.

علاوه بر این، یک مطالعه ۹۰ روزه که به صورت تصادفی انجام شد، اثرات ترخون بر روی حساسیت به انسولین، ترشح انسولین و کنترل گلیکوزمی را در ۲۴ فرد مبتلا به اختلال تحمل گلوکز بررسی کرد.

افرادی که ۱۰۰۰ میلی گرم ترخون را قبل از صبحانه و شام مصرف کردند، میزان کل ترشح انسولین در بدنشان کم شد. این ویژگی می تواند در طول روز، میزان قند خون را متعادل نگه دارد.

خواص ترخون ممکن است خواب و الگوی آن را بهبود بخشد

خواب ناکافی، تاثیرات بدنی بدی دارد و می تواند خطر ابتلا به بیماری هایی مثل دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی را افزایش دهد. ایجاد تغییر در برنامه های کاری، افزایش سطح استرس و سبک زندگی پر مشغله ممکن است به کمبود خواب کمک کند.

داروهای خواب آور اغلب به عنوان روش های کمکی استفاده می شوند اما ممکن است به عوارض ناشی از افسردگی یا سوء مصرف دارو منجر شوند. گروه Artemisia از گیاهان که شامل ترخون است، به عنوان یک درمان برای بیماری های مختلف، از جمله کمبود خواب استفاده می شود.

در یک مطالعه انجام شده بر روی موش ها، گیاهان موجود در گروه Artemisia توانستند اثر آرامبخش بر روی بدن داشته و به تنظیم الگوهای خواب کمک کنند.

با این حال، با توجه به اندازه کوچک این مطالعه، به تحقیقات بیشتری برای تایید تاثیر ترخون بر روی خواب؛ به ویژه در انسان ها، نیاز است.

خواص ترخون می تواند باعث افزایش اشتها و کاهش سطح لپتین شود

کاهش اشتها می تواند به دلایل مختلفی نظیر افزایش سن، افسردگی و شیمی درمانی رخ دهد. اگر این عارضه درمان نشود، می تواند منجر به سوء تغذیه و کاهش کیفیت زندگی شود. عدم تعادل در هورمون های گرلین و لپتین نیز ممکن است سبب کاهش اشتها شود. این هورمون ها برای ایجاد تعادل در انرژی مهم هستند.

گرلین هورمون گرسنگی محسوب می شود، در حالی که لپتین به عنوان هورمون سیری شناخته می شود. هنگامی که سطح گرلین افزایش می یابد، گرسنگی ایجاد می شود. برعکس، افزایش سطح لپتین موجب احساس سیری خواهد شد.

یک مطالعه که بر روی موش ها انجام شد، نقش عصاره ترخون در تحریک اشتها را در این حیوانات مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان دهنده کاهش ترشح انسولین و لپتین و افزایش وزن بدن بودند.

این یافته ها نشان می دهد عصاره ترخون ممکن است باعث افزایش احساس گرسنگی شود. با این حال، این نتایج تنها در ترکیب با رژیم غذایی حاوی چربی زیاد به دست آمد. برای تأیید این اثرات، انجام تحقیقات بیشتری بر روی انسان ضروری است.

خواص ترخون برای بدن و ارزش غذایی این ماده غذایی
خواص ترخون برای بدن و ارزش غذایی این ماده غذایی

خواص ترخون می تواند به کاهش درد مرتبط با بیماری هایی مانند استئوآرتریت کمک کند

در طب سنتی، مدت هاست که از این گیاه برای درمان درد استفاده می شود. یک مطالعه ۱۲ هفته ای،  اثربخشی یک مکمل غذایی به نام Arthrem که حاوی عصاره ترخون است را بر روی درد و سفتی در ۴۲ فرد مبتلا به استئوآرتریت بررسی کرد.

افرادی که دو بار در روز ۱۵۰ میلی گرم ترخون مصرف کرده بودند، نسبت به افرادی که دو بار در روز ۳۰۰ میلی گرم دارونما دریافت کرده بودند، شاهد بهبودی بیشتری در علائم خود بودند. محققان معتقدند که دوز پایین این گیاه ممکن است اثربخشی بیشتری داشته باشد زیرا بهتر از دوز بالا تحمل می شود.

مطالعات دیگری گیاه Artemisia را در درمان درد در موش ها مفید دانست و پیشنهاد کرد که آن را به عنوان جایگزینی برای درمان درد استفاده کنید.

این گیاه دارای خواص ضد باکتری بوده و از ایجاد بیماری هایی که به وسیله غذا ایجاد می شوند جلوگیری می کند

تقاضای فزاینده شرکت های تولید کننده مواد غذایی برای استفاده از مواد غذایی طبیعی به جای مواد شیمیایی مصنوعی برای کمک به ماندگاری مواد غذایی، محققان را مجاب کرده است که بر روی گیاهان مختلف تحقیقات گسترده ای انجام دهند. اسانس های گیاهی یک جایگزین محبوب برای افزایش ماندگاری مواد غذایی هستند.

مواد افزودنی معمولا برای افزایش قوام، جلوگیری از فاسد شدن و مهار باکتری هایی که موجب بیماری های غذایی مانند E.coli می شوند، به مواد غذایی مختلف اضافه می شوند.

یک مطالعه اثرات اسانس ترخون بر روی استافیلوکوک اورئوس و E. coli (دو باکتری که سبب مسمومیت غذایی می شوند) را بررسی کرد. برای این تحقیق، پنیر سفید ایرانی با ۱۵ و ۱۵۰۰ میکروگرم بر میلی لیتر اسانس ترخون ترکیب شد.

نتایج نشان داد که تمام نمونه هایی که با اسانس ترخون غنی شده بودند، اثر ضد باکتریایی بر روی این دو گونه باکتری داشتند. محققان نتیجه گرفتند که ترخون ممکن است نگهدارنده موثری برای مواد غذایی مانند پنیر باشد.

ترخون چند منظوره است و اضافه کردنش به رژیم غذایی بسیار ساده می باشد

از آنجا که ترخون دارای طعم لطیفی است، می توان آن را در انواع غذاها استفاده کرد. در اینجا چند روش ساده برای گنجاندن ترخون در رژیم غذایی را مطرح کرده ایم:

  • آن را به تخم مرغ پخته یا تخم مرغ نیمرو اضافه کنید.
  • آن را برای خوشبو کردن مرغ بریان روی مرغ بپاشید.
  • برای تهیه سس هایی مانند سس پستو از ترخون استفاده کنید.
  • آن را به ماهی هایی مانند ماهی آزاد یا ماهی تن اضافه کنید.
  • ترخون را با روغن زیتون مخلوط کرده و روی سبزیجات گریل شده بریزید.

ترخون در سه نوع مختلف؛ فرانسوی، روسی و اسپانیایی در دسترس شماست:

  • ترخون فرانسوی بیشتر شناخته شده و برای استفاده در آشپزی بهتر است.
  • ترخون روسی در مقایسه با ترخون فرانسوی، ضعیف تر است. عطر و طعم آن به سرعت با افزایش سن گیاه از بین می رود، بنابراین بهتر است از آن به صورت تازه استفاده کنید. این گیاه برگ های بیشتری تولید می کند بنابراین برای استفاده در سالاد نیز عالی است.
  • ترخون اسپانیایی دارای عطر بیشتری نسبت به ترخون روسی است اما کمتر از ترخون فرانسوی معطر است. این نوع ترخون را می توان برای اهداف دارویی مورد استفاده قرار داد و به صورت دمنوش میل کرد.

ترخون تازه به طور معمول فقط در فصل بهار و تابستان در دسترس است و در آب و هوای سرد رشد می کند.

سایر خواص ترخون

برخی از متخصصان طب سنتی خواص دیگری نیز برای این گیاه مطرح کرده اند که توسط تحقیقات علمی پشتیبانی نمی شوند. این خواص ترخون عبارتند از:

  • ممکن است برای سلامت قلب مفید باشد. ترخون اغلب در رژیم غذایی مدیترانه ای استفاده می شود. مزایایی این رژیم نه تنها مربوط به مواد غذایی بلکه گیاهان و ادویه هایی است که در آن مورد استفاده قرار می گیرند.
  • می تواند التهاب را کاهش دهد. سیتوکین ها پروتئین هایی هستند که می توانند در ایجاد التهاب نقش داشته باشند. یک مطالعه بر روی موش ها کاهش قابل توجهی در سیتوکین ها پس از مصرف عصاره ترخون به مدت ۲۱ روز را نشان می دهد.

نحوه نگهداری از ترخون

ترخون تازه را باید در یخچال نگهداری کرد. ابتدا باید گیاه را شسته و در یک حوله کاغذی مرطوب یا در کیسه پلاستیکی بگذارید. این روش سبب حفظ رطوبت گیاه می شود. ترخون تازه ۴ تا ۵ روز در یخچال قابل نگهداری است. هنگامی که برگ ها شروع به قهوه ای شدن می کنند، وقت آن است که گیاه را دور بیاندازید.

نگهداری ترخون خشک شده راحت تر است. می تواند آن را در یک ظرف در دار در محیط سرد و تاریک؛ چهار تا شش ماه نگه دارید.