سیب، میوه ایست خوشبو و خوش طعم، لطیف و مغذی، که به رنگ های گوناگون یافت می شود. در جنس سیب بیش از ۳۰ گونه و ۶۰ زیرگونه وجود دارد، که در سراسر نیمکرۀ شمالی پراکنده هستند، در دامنه های غربی کوه های هیمالیا، جنگلهای وسیعی از گونه های وحشی سیب وجود دارد، درخت سیب می تواند گسترۀ دمائی وسیعی را تحمل کند، طول عمر اقتصادی درختان سیب حداکثر حدود ۱۰۰ و به طور متوسط ۵۰ سال است که طی این مدت هر درخت می تواند تا ۱۵ متر ارتفاع پیدا کند، سن باروری در ارقام مختلف متفاوت است. و به طور طبیعی از ۴ تا ۱۵ سال تغییر می کند، از یک هکتار باغ سیب معمولی، می توان تا ۵۰ تن محصول برداشت کرد که این مقدار در باغ های پاکوتاه می تواند به ۱۰۰ تن بالغ شود.

در ایران، تاکنون حدود ۲۰۰ رقم مختلف سیب داخلی و خارجی شناسائی شده است. مهمترین ارقام بومی سیب ایران عبارتند از:

  • گلاب مشهد
  • گلاب شمیران
  • گلاب اصفهان
  • گلاب شفیع آبادی
  • سیب زنوز مرند
  • سیب موروی طالقان
  • سیب قندک
  • نارسیب مشهد
  • سیب آزایش اصفهان
  • سیب شیخ احمد تبریز
  • سیب سلطانی اصفهان
  • سیب گلاب کهنز

در دهۀ اخیر با ورود و مورد توجه قرار گرفتن دو رقم سیب لبنانی زرد و لبنانی قرمز، چندین هزار هکتار از آنها در نواحی مختلف به خصوص اطراف ارومیه کشت شده و باعث شده که در هر حال حاضر، این دو رقم از نظر سطح زیرکشت مهمترین ارقام سیب ایران به شمار آیند.

نام عربی سیب « تُفّاح » است.

میوۀ سیب به صورت های ذیل مصرف می شود:

خام، پخته، پوره (فالوده)، کمپوت، مربا، رب (سیستم)، شربت، دم کرده (جوشانده).

قسمت هایی که در غذا و درمان از درخت سیب مورد استفاده قرار می گیرد به قرار ذیل است:

میوه، پوست درخت، برگ، شکوفه، پوست، ریشۀ درخت.

خواص سیب درختی

۱- سیب، معده را دباغی (پاکیزه) می کند. امام علی (ع)

۲- برای بیماران تب دار، سیب بهترین درمان است. امام صادق (ع)

۳- خوردن سیب، خون آمدن از بینی را معالجه می کند . امام موسی کاظم (ع)

۴- سیب بسیاری از بیماریها را درمان می کند. امام صادق (ع)

۵- خوردن سیب انسان را از بیماری وبا نجات می دهد. امام موسی کاظم (ع)

۶- خوردن سیب سبز، تب را برطرف می کند و حرارت را فرومی نشاند.

۷- سیب میوه ایست که فکر را تقویت می کند.

۸- سیب کال، قابض است و اسهال را معالجه می کند.

۹- ترشی سیب ترشح غدد و مخصوصاً بزاق را زیاد می کند.

۱۰- پوست سیب دارای ویتامین های زیادی است و ۵ برابر سیب ویتامین دارد.

۱۱- جوشاندۀ پوست سیب بهترین درمان روماتیسم و نقرس است.

۱۲- سیب قلب را تقویت می کند و معده را پاکیزه می گرداند.

۱۳- خوردن آب سیب اطفال و شیرخواران را صبور می کند.

۱۴- آب سیب معدۀ اطفال و شیرخواران را از سموم و میکرب ها پاک می سازد.

۱۵- سیب به علت داشتن ید برای تقویت غدد بدن به ویژه سیب آدم مفید است.

۱۶- سیب از همۀ میوه ها کمتر نمک طعام دارد لذا برای مبتلایان به اوره مفید است.

۱۷- سیب میوه ای ضدعفونی کننده می باشد و در تمام امراض مفید است. (اثر ضدعفونی کنندۀ سیب کال از رسیدۀ آن بیشتر است)، از این رو امام صادق (ع) سیب سبز را به عنوان درمان تب و فرونشانندۀ حرارت بدن معرفی کرده اند.

۱۸- سیب یکی از میوه های معجزه آسا است که به فرمودۀ امام صادق (ع): اگر مردم می دانستند در سیب چه خواصی نهفته است بیماران خود را با هیچ دوایی دیگر معالجه نمی کردند.

۱۹- خوردن سیب در صبح ناشتا، در معالجۀ اسهال و وبای کودکان بسیار مؤثر است.

۲۰- سیب، مسواک طبیعی و بهترین چیزی است که دندان را سالم و دهان را ضدعفونی می کند.

۲۱- خوردن و بوییدن سیب فرح بخش و تقویت کنندۀ قلب و حافظه و کبد است.

۲۲- سیب میوه ای اشتهاآور است.

۲۳- سیب به هر شکل که خورده شود برای شفای بیماریهای دستگاه ادراری، ورم حاد (کولیت، اسهال)، بیماری های پوست، سرماخوردگی، تصلب شرائین، مؤثر است.

۲۴- سیب به علت دارا بودن ویتامین های C، B و A برای تقویت چشم، مخاطها، پوست، مو، ناخن مفید است.

۲۵- سیب برای تقویت عمومی بدن، رفع ناراحتی های عصبی (ترس، وحشت، اضطراب، بی خوابی) مؤثر است.

۲۶- خوردن سیب برای درمان گرفتگی صدا، سرفه، ترشح برنش ها، بواسیر، پرخونی مغز، ناراحتی عصبی و مبتلایان به چاقی سودمند است.

۲۷- سیب، سنگ کیسۀ صفرا و کلیه ها را حل می کند.

۲۸- سیب، بهترین داروی تصفیه کنندۀ خون است لذا خوردن یک سیب در صبح ناشتا خوب است.

۲۹- سیب در درمان سوء هضم مؤثر است و به این ترتیب معده را منظم می کند.

۳۰- سیب ادرارآور است از این رو مجاری ادرار را باز و پاک می کند.

۳۱- سیب برای نرم کردن سینه و مجاری تنفسی بدن مفید است.

۳۲- سیب خام رنده شده نتایج خوبی در معالجه دل بهم خوردگی، پیچش دل، استفراغ، کوه گرفتگی، دریازدگی و هوازدگی و ویار زنان آبستن اثر بسیار خوبی دارد.

۳۳- اگرسیب را به هنگام خواب با پوست آن بخورند و خوب بجوند برای یبوست های مزمن و سخت فوق العاده مفید است.

۳۴- سیب چون از لحاظ مواد قندی فقیر است، مصرف آن برای اشخاصی که بیماری قند دارند تجویز شده است.

۳۵- خوردن سیب رنده شده برای کسانی که به بیماری اولسر معده مبتلا هستند تجویز شده است.

۳۶- جوشاندۀ سیب با شیرین بیان برای معالجۀ تورم ریه ها و روده ها و دردهایی که منشأ آن روماتیسم است مؤثر است به این منظور باید ۲ یا ۳ سیب را با پوست چهار قطعه کنید و به مدت یک ربع  ساعت در یک لیتر آب بجوشانید و مقداری نیز شیرین بیان به آن اضافه کنید.

۳۷- جوشانده ای که روش تهیه آن بیان شد برای معالجۀ دردهای قولنج کلیه مفید است.

۳۸- سیب، بیماری گریپ مزمن و سخت را درمان می کند، لذا باید به مدت ۲ یا ۳ روز رژیم سیب بگیرید و در این مدت فقط سیب رنده شده را بخورید.

۳۹- سیب به علت داشتن فسفر، سلسله اعصاب را تقویت می کند و کار فکری را تحریک می نماید.

۴۰- برای رفع بدبویی نفس، می توانید یک سیب را در دهان خوب جویده و بخورید.

۴۱- پوست سیب دارای مقدار زیادی سیلیس است که اگر آن را خورد کنند و با انواع مرباهای دیگر مخلوط نمایند خیلی سودمند خواهند گردید.

۴۲- شربت سیب برای معالجۀ زکام و سیاه سرفه مصرف می شود.

۴۳- برای تسکین دردهای روی چشم که بر اثر ضربه به وجود آمده است، می توان سیبی را رنده نمود  و به صورت مرهم روی چشم قرار داد.

۴۴- دم کردۀ شکوفۀ سیب (خشک یا تازۀ آن) به مقدار ۳۰ گرم در یک لیتر آب،انواع سرفه را تسکین می بخشد.

۴۵- شیرۀ سیب در درمان آنژین، به صورت غرغره، روزی ۳ تا ۴ مرتبه مؤثر است.

۴۶- برگ درخت سیب ماده ای به نام «ایزوفلوریدزین» دارد. این ماده خاصیت: تبر بر، ضد روماتیسم، ضد التهاب کلیه و مثانه دارد. لذا دم کردۀ برگ درخت سیب اثر مشابه جوشاندۀ پوست سیب خشک است.

۴۷- پوست درخت سیب، تب بر، مقوی، قابض و ادرارآور است. لذا دم کرده و جوشاندۀ پوست درخت سیب یا پوست ریشۀ درخت سیب، در موارد فوق برای معالجۀ بیماران به کار می رود.

۴۸- شربت سیب معده را تقویت می کند و نشاط آور و ضد استفراغ و اسهال صفرایی می باشد.

۴۹- مربای سیب برای معده و دل سودمند است. روش تهیۀ مربای سیب آن است که سیب را به قطعات کوچک خرد می کنند و می پزند و با افزودن مقدار بیشتری شکر، آن را به صورت مربا درمی آورند.

۵۰- برای معالجۀ سنگ کلیه و مثانه می توانید ۱۰۰ گرم برگ درخت گلابی و پوست سیب درختی را که خشک شده است به اندازۀ مساوی با هم مخلوط کنید و پس از دم کردن آن را مصرف نمایید تا نتایج مفیدی را به دست آورید.

Apple-tree

۵۱- سیب سنگ کیسه صفرا و کلیه ها را حل می کند و به اشخاصی که مبتلا هستند تجویز می شود.

۵۲- سیب برای معالجۀ درد مفاصل، تجویز می شود.

۵۳- اگر سیب را هنگام خواب با پوست آن خوب بجوند و بخورند، برای طبیعی ساختن عمل روده ها و رفع یبوست فوق العاده است.

۵۴- سیب به علت دارا بودن منیزیم، مقاومت بدن را در برابر بیماریهای عفونی و سرطانی، زیاد می کند و حرکات معده و روده ها را به فعالیت می اندازد و عمل هضم را آسان می کند.

۵۵- جوشاندۀ سیب قرمز به مقدار ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم در یک لیتر آب، در مورد ورم روده های تجویز گردیده است و خاصیت آن مغذی، ملین (نرم کننده) و مسهل و ادرارآور است.

۵۶- سیب در درمان امراض حصبه، اسهال خونی و ورم روده ها بسیار مفید است.

۵۷- سیب به علت فسفری که دارد، در تقویت بدن و کسانی که کار فکری دارند یا دچار خستگی جسمی و روحی هستند، و یا مبتلا به بی خوابی های پی در پی گردیده اند، بسیار مفید است.

۵۸- شکوفۀ سیب درختی داروی سینه است و در موارد گریپ هایی که منجر به برونشیت می شود، و برای مجاری تنفسی، بسیار مفید است.

۵۹- برای درمان، دل درد می تواند به مقدار ۳۰ گرم شکوفۀ سیب را در یک لیتر آب جوشانده و پس از دم کشیدن آن را مصرف نمود.

۶۰- جوشاندۀ سیب، دردهای بحرانی انواع روماتیسم را تسکین می دهد، به این منظور باید ۲ یا ۳ سیب را با پوست تکه تکه کنید و در یک لیتر تا ۱۵ دقیقه بجوشانید و سپس بگذارید ۱۰ دقیقه دم بکشد و هر روز دو بار بعد از غذا هر بار یک فنجان از این جوشانده را بنوشید.

۶۱- جوشاندۀ سیب داروی مؤثری برای معالجۀ سرفه، زکام و عوارض سرماخوردگی است. (روش تهیه این جوشانده قبلاً بیان شد.)

۶۲- سیب به علت داشتن مواد قلیایی، اسید اوریک را حل می کند و ترشحات بزاق و معده را مساعد و متعادل می سازد.

۶۳- سیب برای بیماران کبدی، معدی، مجاری ادرار و سینه درد سودمند است.

۶۴- سیب اسهال را به خوبی معالجه می کند و از طرفی مانع سوءهضم شده و به این ترتیب معده را منظم می نماید.

۶۵- سیب خام رنده شده، نتایجی خوبی در معالجۀ اسهال کودکان دارد.

۶۶- سیب برای مباریه با دل بهم خوردگی، پیچش دل و استفراغ، کوه گرفتگی، دریازدگی، هوازدگی و ویار زنهای آبستن بسیار مفید است.

۶۷- از پختن سیب خودداری کنید و همیشه با پوست بخورید و یا رنده کرده و با عسل شیرین کنید و به صورت فالوده بخورید. زیرا پوست سیب دارای دیاستاز و منگنز است و به هضم غذا کمک می کند.

۶۸- سیب پخته سرفه را سبک و مداوا می نماید.

۶۹- سیب پخته، امراض جلدی را تخفیف می دهد.

۷۰- برای درمان تب خال با سیب می توانید ۲ تا ۳ عدد سیب را با پوستش قطعه قطعه کنید و در یک لیتر آب سرد بخیسانید و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بجوشانید سپس ۱۰ دقیقه آن را کنار بگذارید، سپس از آن می توانید بعد از هر وعده غذا ۲ فنجان از آن را بنوشید و پس از چند روز تب خال شما برطرف خواهد شد.

نکاتی در مصرف سیب درختی

  • از پوست کندن سیب باید خودداری نمود، زیرا پوست سیب چند برابر، بیشتر از خود سیب دارای مواد غذایی است که به هضم سیب نیز کمک می کند.
  • برای هضم آسان سیب باید آن را خوب جوید و به صورت خمیر نرمی درآورد و سپس آن را فرو داد.
  • خوردن زیاد سیب ترش، شجاعت را از بین می برد و در انسان ترس می آفریند. و حافظه را ضعیف می کند و فراموشی به بار می آورد.

از تجزیۀ شیمیایی سیب مواد زیر بدست می آید:

  • هورمونهای رشد (مخصوصاً در دانه های سیب)
  • آنزیمهایی مانند: آمیلاز، پروتئاز و…
  • اسانس ها و الک متیلیک، پروپیلیک و بوتیلیک.
  • اسید آمینه آزاد
  • ویتامین های A، B، C به مقدار متغیر
  • رنگدانه ها
  • مواد قندی
  • چربیها
  • مواد پروتئینی
  • تانن
  • کلسیم، گوگرد، منگنز، آهن، مس، روی، پتاسیم، منیزیم
  • فسفر
  • سلولوز