اخیرا سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به پزشکان و داروسازان در مورد مصرف قرص های خوراکی Nizoral (کتوکونازول) اخطار داده و آن ها را به محدود کردن داروهایی که باعث مسمومیت کبد می شوند ترغیب کرده است. آیا واقعا دارو می تواند موجب مسمومیت کبد شود؟ چه داروهایی باعث مسمومیت کبد می شوند و چگونه می توان آن ها را شناسایی کرد؟
راهنمایی که توسط FDA ارائه شده است به وضوح بیان می کند که مشکلات کبدی (مسمومیت کبدی) ممکن است در کسانی که کتوکونازول خوراکی مصرف می کنند، رخ دهد. این دارو تنها دارویی نیست که مشکلات کبدی به وجود می آورد. برای آشنایی بیشتر با داروهایی که باعث مسمومیت کبد می شوند ما را تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراهی کنید.
داروهایی که باعث مسمومیت کبد می شوند
آسیب های کبدی ناشی از مصرف داروها (DILI) یک مشکل شناخته شده است و احتمالا با استفاده طولانی مدت از بسیاری از داروهای ضد رتروویروسی ایجاد می شود. این داروها مولفه های بسیار موثر و مهمی در مدیریت درمانی اچ آی وی هستند. متاسفانه، بسیاری از بیماران HIV مثبت مجبور به قطع برخی از این درمان ها به علت عوارض جانبی، از جمله افزایش آنزیم های کبدی هستند.
اکثر داروسازان در آمریکا به بیماران خود در مورد اجتناب از مصرف همزمان الکل و داروی مترونیدازول هشدار می دهند. اکثر کارخانه های داروسازی در جهان به علت وجود احتمال واکنش “دی سولفیرام” با مصرف این دارو، بر چسب هشدار دهنده “DRINK ALCOHOL” را بر روی بطری های این دارو نصب می کنند. در کنار این دارو، داروهای دیگری نیز وجود دارد که به دلیل قابلیت ایجاد مسومیت کبدی، باید این برچسب بر روی آن ها نصب شود.
شناسایی بیماران پر خطر برای جلوگیری از عوارض کشنده این داروها حیاتی است. پزشکان و داروسازان باید در مورد احتمال بیماری های نامطلوب کبدی ناشی از اعتیاد به الکل، هپاتیت و استفاده از استامینوفن برای کنترل درد به بیماران خود مشورت بدهند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت یک لیست از داروهایی که باعث مسمومیت کبد می شوند را ارائه کرده ایم.
لیست داروها و گروه داروهایی که باعث مسمومیت کبد می شوند (سمیت کبدی)
عامل آنتی نئوپلاستیک: متوترکسات
عامل ضد افسردگی: نفازودون
داروهای آلزایمر: تاکرین
ضد درد و ضد تب: استامینوفن (در اروپا آن را به نام پاراستامول می شناسند)
داروهای گیاهی: کاوا کاوا. آسیب کبدی بعد از مصرف این داروی گیاهی گزارش شده است، اما بیماری کبدی واضح به علت مصرف کاوا کاوا به ندرت دیده می شود. اعتقاد بر این است که در کمتر از ۱٪ موارد عوارض شدید ناشی از استفاده از مکمل های رژیم غذایی ایجاد می شود.
داروی انتی توبرکلوز (داروهای ضد سل): ایسونیزید موجب آسیب کبدی خاص می شود. درمان با این دارو با افزایش ترشح آمینوترانسفراز سرم در ۱۰ تا ۲۰ درصد بیماران همراه است.
عوامل ضد رماتیسمی: لوفلونومید. تا ۱۵٪ از افرادی که تحت درمان با لوفلونومید قرار گرفته اند، سطح سرمی آمینوترانسفراز سرم (آنزیم های کبدی) خونشان افزایش پیدا کرده است.
عوامل آنتی تیروئید: گزارش شده است که پروپیل تایورواستیل باعث آسیب شدید کبدی به میزان ۱٪ در هر هزار نفر می شود. مسومیت کبدی می تواند به سرعت پس از شروع درمان شروع شود. اما علائم این مسمومیت اغلب در عرض ۲ تا ۱۲ هفته بروز می کنند.
آنتی بیوتیک ها: تلی ترومایسین (Ketek)، اریترومایسین، آزیترومایسین (Zithromax)، کلریترومایسین (بیگزین)، دیریترومایسین (Dynabac)
عوامل ضد قارچی: آمفوتریسین B، آنیدولافونژین، کاسپوفونگین، فلوکونازول، فلوسیتوزین، گریزوفولین، ایتراکونازول، کتوکونازول، ووریکونازول
NSAID ها: دیکلوفناک. افزایش سطح آمینوترانسفراز سرم در ۱۵ درصد از بیماران مصرف کننده دائمی دیکلوفناک خوراکی گزارش شده است.
ایندومتاسین: افزایش خفیف و گذرا سطح آمینوترانسفراز سرم در ۱۵٪ از بیماران مصرف کننده مداوم ایندومتاسین گزارش شده است.
اگزاپروزین: مطالعات آینده نگر نشان می دهد که ۱۵٪ از بیماران مصرف کننده اگزاپروزین، به طور متوسط حداقل افزایش آمینوترانسفراز سرم را تجربه می کنند.
پیروکسیکام: افزایش سطح آمینوترانسفراز سرم در ۳ تا ۱۸ درصد از بیماران مصرف کننده پیروکسیکام گزارش شده است.
عوامل ضد ویروسی
مهارکننده های ترانسپورتر معکوس غشای نوکلئوتیدی: دلاویردین. موجب افزایش میزان آمینوترانسفراز سرم در ۲۵٪ بیماران مبتلا که از دلاویردین درمانی استفاده می کنند می شود.
افاویرنز: افزایش سطح سرمی آمینو ترانسفراز به بیش از ۵ برابر بیشتر از حد طبیعی خود، در ۱ تا ۸ درصد از بیماران در اثر مصرف افاویرنز رخ می دهد.
اتراویرین: افزایش میزان آمینوترانسفراز سرم در درصد بالایی از بیماران رخ می دهد.
نویراپین: گزارشات نشان می دهد که ارتباطی بین افزایش قابل توجهی سطح ALT (بیش از ۵ برابر حد بیشتر از حد طبیعی) و این دارو در ۴٪ تا ۲۰٪ بیماران مصرف کننده آن وجود دارد.
ریلپیویرین: افزایش میزان آمینوترانسفراز سرم در ۲۵٪ بیماران درمان شده با ریلپیویرین رخ می دهد.
نوکلئوزیدی آنالوگ: آباکاویر. گزارش شده است که افزایش سطح آمینوترانسفراز سرم در حد ۵ برابر بالاتر از حد طبیعی در ۶٪ از بیماران مصرف کننده اباکویور گزارش شده است.
آدفوویر: افزایش آمینوترانسفراز سرم در طول یا بعد از درمان با این دارو رایج است. قطع ناگهانی درمان آدفوویر ممکن است موجب بروز هپاتیت حاد شود زیرا سطح ویروسی به طور ناگهانی افزایش می یابد.
دیانوسین: افزایش آنزیم های کبدی در ۹٪ از بیماران درمان شده با دیانوسین گزارش شده است.
زیدوودین: نمونه های نادری از هپاتیت کلستاز ویژه با مصرف این دارو وجود دارد.
اینتاکویر: افزایش سطح ALT سرم در ۲ تا ۱۰ درصد بیماران مصرف کننده از اینتاکویر رخ می دهد.
استاوودین: استاوودین یک علت مهم بالینی آسیب کبدی است و علت شناخته شده بیماری کبدی ناشی از دارو و نارسایی حاد کبدی است.
مهار کننده های پروتئاز
آمپرناویر: افزایش متوسط تا شدید در سطوح آمینوترانسفراز سرم پس از مصرف این دارو گزارش شده است.
برخی از موارد افزایش میزان آمینوترانسفراز سرم در بیمارانی که از داروهای زیر استفاده می کنند مشاهده شده:
- آتازاناویر
- داروناویر
- فوسامپرناویر
- ایندیناویر
- لوپیناویر
- نلفیناویر
- تیپراناویر
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
انواع، علل، نشانه ها و درمان نارسایی کبدی
[/quote]
داروهای ضد تشنج
کاربامازپین: مطالعات آینده نگر نشان می دهد که میزان قابل توجهی از بیماران مصرف کننده داروی کربامازپین دارای افزایش طولانی مدت آمینوترانسفراز سرم (بین ۱ تا ۲۲ درصد) می باشند. فلبامات و اکسکاربازپین نیز ممکن است باعث مسمومیت کبدی شوند.
عوامل درمان سوء مصرف مواد
دی سولفیرام: مسمومیت کبدی با مصرف این دارو گزارش شده است. با این حال، تشخیص آسیب های ناشی از دارو بر روی کبد و آسیب های ناشی از الکل دشوار است.
نالترکسون: درمان با نالترکسون که برای درمان بیماران معتاد به الکل و مواد مخدر استفاده می شود با نرخ بالای بیماری های کبدی ارتباط دارد. گزارش شده است که این دارو باعث افزایش سطح آنزیم سرم (۰٪ تا ۵۰٪) می شود.