بی خوابی یک مشکل مهم است که بین عمومی مردم رواج دارد. این اختلال نیاز به تشخیص دقیق و درمان موثر دارد. نشانه های بی خوابی در حدود ۳۳٪ تا ۵۰٪ و اختلال بی خوابی کلی در ۱۰٪ تا ۱۵٪ از جمعیت بالغ آمریکا رخ می دهد. این درصد، آمار بالایی است. بنابراین تصمیم گرفته ایم تا در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علائم و داروهای درمان بی خوابی صحبت کنیم.
عوامل خطر بی خوابی عبارتند از:
- افزایش سن
- جنسیت (این اختلال در زنان بیشتر از مردان رواج دارد)
- برخی از بیماری ها
- تغییر شغل
- بیکاری
- وضعیت اقتصادی ضعیف
بی خوابی می تواند موجب ناراحتی های زیادی شود. زیرا ترس از عدم توانایی در خوابیدن و کمبود خواب قادر است بر توانایی کامل فعالیت های عادی روزانه فرد تاثیر بگذارد. بی خوابی به دلیل خستگی که ایجاد می کند، بهره وری کاری را نیز کاهش می دهد.
شکایت های مربوط بی خوابی شامل یک یا چند مورد از موارد زیر است:
- مشکل شروع فرایند خواب یا حفظ این فرایند
- خواب بی کیفیت
- بیداری های مکرر
- مشکل خوابیدن در شرایط نامناسب
بی خوابی می تواند مشکل مزمن (بلند مدت) یا حاد (کوتاه مدت) باشد. بی خوابی مزمن به معنای داشتن علائم، حداقل ۳ شب در هفته به مدت بیش از یک ماه است. بیخوابی حاد می تواند یک تا دو بار در هفته و تا ۲ هفته ادامه داشته باشد.
داروهایی که می توانند در خواب دخالت کنند عبارتند از:
- داروهای آلرژی و سرماخوردگی (مانند Zyrtec، Allegra)
- بتا بلوکرها (مانند آتنولول، کاردیدولول، متروپولول)
- استروئیدها (مانند کورتیزون، متیل پردنیزولون، تریامسینولون)
- داروهای آسم (مانند تئوفیلین)
علیرغم شایع بودن نسبی بیخوابی، ۵٪ افراد برای کنترل بیخوابی خود به مراقبت های پزشکی نیاز دارند. تقریبا ۱۰ تا ۲۰ درصد افرادی که بیخوابی را گزارش می دهند از داروهای غیر تجویزی یا الکل برای خود درمانی استفاده می کنند.
داروهای درمان بی خوابی
اهداف داروهای درمان بی خوابی عبارتند از:
- بهبود کیفیت و کمیت خواب
- بهبود اختلالات روزانه ناشی از بی خوابی
روش های مختلف درمان
درمان های مختلف بی خوابی بر اساس رابطه بین مکانیزم های نوروفیزیولوژیک است که موجب خواب آلودگی و خواب می شوند. چرخه خواب و بیداری توسط فعالیت های هماهنگ بین سیستم ترویج خواب و سیستم ارتقاء بیدار در مغز تعیین می شود. هر سیستم، پیامرسانی شیمیایی (انتقال دهنده های عصبی) دارد.
انتقال دهنده های عصبی خواب عبارتند از:
- گاما آمینو اسید بوتیریک (GABA)
- گالانین
انتقال دهنده های عصبی بیداری عبارتند از:
- هیستامین
- اکسین
- نوراپی نفرین
- سروتونین
هر دو گروه انتقال دهنده های عصبی بر حالت خواب تاثیر می گذارند و اختلال عملکرد در هر دو سیستم می تواند به بی خوابی کمک کند.
داروهای بی خوابی بنزودیازپین
داروهای رایج درمان بیخوابی، آگونیست های گیرنده بنزودیازپین هستند. این داروها با افزایش فعالیت GABA (انتقال دهنده عصبی مهار کننده در بدن) بر سیستم تشخیص خواب تاثیر می گذارد. این داروها با اتصال به GABA، نورون های مغزی که بیداری را حفظ می کنند را مهار می کند.
این گروه از داروهای درمان بی خوابی شامل بنزودیازپین های سنتی و آگونیست های غیر بنزودیازپین می باشند. بنزودیازپین های سنتی شامل موارد زیر هستند:
- آرامبخش ها
- ضد اضطراب ها
- شل کننده های عضلانی
- ضد تشنج ها
آگونیست های غیر بنزودیازپین دارای خواص آرام بخش هستند. بنزودیازپین ها با کاهش تاخیر خواب و افزایش زمان خواب، بی خوابی را درمان می کنند.
عوامل بنزودیازپین که برای بی خوابی استفاده می شوند عبارتند از:
- تمازپام ۷٫۵ تا ۳۰ میلی گرم
- استازولام (پروستام) ۱ تا ۲ میلی گرم
عوارض جانبی آن ها نیز عبارتند از:
- خواب شبانه روزی
- فراموشی
- بی خوابی در صبح
- اضطراب و سردرگمی روزانه
- آتاکسی و زمین خوردن در سالمندان
داروهای بی خوابی غیر بنزودیازپین
این داروها کمک می کنند که بیمار در کوتاه مدت بخوابد. این داروها عبارتند از:
- زولپیدم ۵ تا ۱۰ میلی گرم
- زالپلون ۵ تا ۱۰ میلی گرم
زولپیدم به بیمارانی که در طول شب بیدار می شوند کمک می کند. ایمنی و کارآیی زولپیدم شبیه بنزودیازپین ها است. عوارض جانبی زولپیدم نیز وابسته به دوز دارو است و شامل موارد زیر می شود:
- خواب آلودگی
- فراموشی
- سرگیجه
- سردرد
- ناراحتی معده
عوارض جانبی مرتبط با زالپلون نیز عبارتند از:
- سرگیجه
- سر درد
- خواب آلودگی
فرمولاسیون طولانی مدت داروهای غیر بنزودیازپین برای کمک به نگهداری بهتر خواب استفاده می شود. داروهایی مانند زولپیدم CR بین ۶٫۲۵ میلی گرم و ۱۲٫۵ میلی گرم می توانند برای شروع و حفظ خواب مفید باشند. FDA خواستار کاهش دوز زولپیدم برای زنان شده است. بدن زنان آهسته تر از بدن مردان از دارو استفاده می کنند. دوز پایین زولپیدم باعث کاهش سطح این دارو در خون در صبح می شود. FDA به تولید کنندگان اطلاع داده است که دوز توصیه شده زولپیدم با عملکرد سریع برای زنان باید بین ۱۰ تا ۵ میلی گرم باشد.
یک دارو نسبتا جدیدتر به نام Intermezzo نیز در نوامبر سال ۲۰۱۱ معرفی شد. این دارو باید با دوز کمتری از زولپیدم استفاده شود و برای درمان بیداری های نیمه شب نیز تایید شده است.
اسزوپیکلون ۱ میلی گرم، ۲ میلی گرم، ۳ میلی گرم یک غیر بنزودیازپین طولانی مدت است. این دارو نباید با یا بعد از وعده غذایی مصرف شود، زیرا نیمه عمر آن ۶ ساعت است. دوز اولیه این دارو قبل از خواب باید از ۱ میلی گرم شروع شود. زیرا دوزهای بالاتر ممکن است باعث اختلال در فعالیت های روزمره شوند.
بلسومرا یک داروهای درمان بی خوابی نسبتا جدید است که دارای یک مکانیسم منحصر به فرد می باشد. غیر بنزودیازپین ها در مقایسه با بنزودیازپین ها با بیخوابی کمتری همراه هستند.
داروهای ضد افسردگی با دوز کم
داروهای ضد افسردگی داروهای تجویزی هستند که می توانند برای درمان بی خوابی نیز استفاده شوند. داروهای ضد افسردگی برای بی خوابی هایی که با بیماری های همودیالتی مثل افسردگی یا بیش فعالی همراه است کاربرد دارد. داروهای ضد افسردگی برای بیمارانی که بی خوابی دارند اما نمی توانند بنزودیازپین ها را دریافت کنند استفاده می شود. عوارض جانبی که در هنگام مصرف داروهای ضد افسردگی برای درمان بی خوابی ایجاد می شود می تواند اثرات آنتی کولینرژیک مانند موارد زیر داشته باشند:
- خشکی دهان
- یبوست
- احساس خستگی صبحگاهی
- خواب آلودگی
- سردرد
- احتباس ادراری
داروهای ضد افسردگی که برای درمان بی خوابی استفاده می شوند عبارتند از:
- دوزپین (آداپین، سینوکوان، سینورور) در قالب قرص های ۳ میلی گرمی و ۶ میلی گرمی
- آمی تریپتیلین ۲۵ تا ۱۰۰ میلی گرم قبل از خواب
- ترازودون ۵۰ الی ۱۵۰ میلی گرم قبل از خواب
- میرتازاپین روزانه ۱۵ الی ۴۵ میلی گرم
عوامل مختلفی مانند سابقه درمان، عوارض جانبی و هزینه در انتخاب نوع داروهای درمان بی خوابی دخیل هستند. ترازودون روی مواد شیمیایی (انتقال دهنده های عصبی) در مغز که برای برقراری ارتباط از آن ها استفاده می شود تاثیر می گذارد. ترازودون با مهار جذب سروتونین در اعصاب، سروتونین را تحت تاثیر قرار می دهد. این دارو را می توان برای بیماران مبتلا به سوء مصرف مواد استفاده کرد. زیرا وابستگی ایجاد نمی کند.
ترکیب بنزودیازپین ها و داروهای ضد افسردگی
ترکیبی از داروها از دو کلاس مختلف می تواند اثر بخشی را، با هدف قرار دادن مکانیسم های مختلف خواب و بیداری، بهبود بخشد. این ترکیب همچنین می تواند از مسمومیتی که ممکن است در اثر مصرف جداگانه هر کدام از این داروها ایجاد شود جلوگیری می کند. عوارض جانبی این ترکیب خواب آلودگی روزانه است که می توان آن را با کاهش دوز داروهای ضد افسردگی به حداقل رساند.
آنتی هیستامین ها
آنتی هیستامین ها در درمان بی خوابی خفیف موثر هستند و به طور کلی ایمن می باشند. آنتی هیستامین ها به وسیله مسدود کردن هیستامین بر روی بی خوابی تاثیر می گذارند. این انسداد باعث کاهش فعالیت هیستامین می شود. آنتی هیستامین ها به دلیل عوارض جانبی آرامبخششان برای بی خوابی استفاده می شوند. آنتی هیستامنی های آرامبخش که به عنوان داروهای درمان بی خوابی استفاده می شوند عبارتند از:
- دیفن هیدرامین (بنادریل) ۲۵ تا ۵۰ میلی گرم در زمان خواب
- دوزیلامین (Unisom) از ۱۲ تا ۲۵ میلی گرم قبل از خواب
- هیدروکسی زین (ویستاریل) ۲۵ تا ۱۰۰ میلی گرم در زمان خواب
آنتی هیستامین ها کمتر از بنزودیازپین ها موثر هستند و باعث عوارض جانبی آنتی کولینرژیک (مانند خشکی دهان، یبوست) می شوند. مصرف آنها برای افراد مسن توصیه نمی شود.
داروهای ضد سایکوتیک یا ضد صرع
آرامبخشی اثر مشترک داروهای ضد سایکوتیک و داروهای ضد صرع است. هنگامی که داروهای دیگر نتوانند برای درمان بی خوابی بیمار کاری را انجام دهند، داروهای ضد سایکوتیک گزینه خوبی هستند. این عامل ها گیرنده های هیستامین را مسدود می کنند و باعث آرامش می شوند. کواتیاپین اغلب برای درمان بی خوابی تجویز می شود.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
تاثیر رژیم غذایی بر بی خوابی چگونه است؟
دلایل بی خوابی شبانه و نکاتی برای بهبود فرایند خواب
بی خوابی ؛ علل، عوامل خطر، نشانه ها و روش های درمان
[/quote]
نتیجه
اختلالات خواب تقریبا یک سوم از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار داده است. خواب ناکافی می تواند عواقب بدی را برای بدن شخص و توانایی انجام فعالیت های روزانه او داشته باشد. این عواقب می توانند سلامت و روابط فرد را تحت تاثیر قرار دهند. برای جلوگیری از بدتر شدن بی خوابی و بهبود کیفیت زندگی باید به دنبال درمان باشید. همان طور که می بینید انواع مختلفی از داروهای درمان بی خوابی وجود دارد که مورد تایید مراجع معتبر می باشند.