درد نوروپاتیک یا درد عصبی به عنوان دردی شناخته می شود که آغاز شده یا ناشی از ضایعه یا اختلال اولیه در سیستم عصبی می باشد. به طور معمول این نوع ضایعات در مسیرهای سیستم عصبی محیطی و مرکزی ایجاد می شوند. عملکردهای اصلی اعصاب در سیستم عصبی، آموزش دادن عضلات برای حرکت و کشف احساسات جسمانی مانند درد، درجه حرارت و لمس است. هنگامی که اعصاب آسیب دیده یا بیمار می شوند، ضعف عضلانی و یا اختلالات حسی ایجاد می شود. اعصاب دست ها، بازوها و پاها بیشتر تحت تأثیر این آسیب ها قرار می گیرند و موجب درد عصبی در این مناطق می شوند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به معرفی داروهای درمان نوروپاتی (درد عصب) خواهیم پرداخت. ما را تا انتها همراهی کنید.
داروهای درمان نوروپاتی
خط اول درمان
داروهای ضد افسردگی (دزیپرامین، نورتریپتیلین)
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCA) با مهار جذب نوراپی نفرین و سروتونین در بدن فعالیت می کنند. این دارو ها خط اول درمان برای تسکین درد عصب هستند. TCA هایی نیز وجود دارند که به عنوان خط دوم و سوم درمان نوروپاتی استفاده می شوند. TCAs هایی که خط سوم درمان هستند، مانند آمیتریپتیلین و ایمی پرامین، قبل از توسعه TCAs های ثانویه مورد تایید قرار گرفته اند. TCAs های ثانویه مانند نورتریپتیلین و دزپپرامین برای درمان درد عصبی ارجع تر هستند.
اثربخشی داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
آزمایشات تصادفی کنترل شده زیادی وجود دارد که در آن ها این نوع از داروهای درمان نوروپاتی با پلاسبو (RCTs) یا همان دارو نما مقایسه شده است. این تحقیقات نشان می دهد که TCA برای درمان درد نوروپاتیک موثرتر از دارونما است. برای دیدن اثرات کامل داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، ۶ تا ۸ هفته زمان نیاز می باشد. از هر ۲ الی ۳ بیمار مبتلا به درد نوروپاتیک محیطی، بدن ۱ نفر به یکی از داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای برای درمان پاسخ خواهد داد. TCA ها ارزان هستند و معمولا برای درمان درد عصب استفاده می شوند. اما استفاده از آن ها با عوارض جانبی بسیاری همراه است.
عوارض جانبی رایج داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای
عوارض معمولی و غیر جدی که ممکن است بعد از مصرف این نوع از داروهای درمان نوروپاتی تجربه کنید عبارتند از:
- یبوست
- خشکی دهان
- احتباس ادرار
- افت فشار خون وضعیتی
عوارض جانبی جدی ضد افسردگی های سه حلقه ای
گاهی با مصرف این داروها عوارض جدی زیر ایجاد می شود:
- مشکلات قلبی و عروقی از جمله اختلالات قلبی، بلوک قلبی، حمله قلبی، سندرم QT طولانی و مرگ ناگهانی قلبی
- سندرم ترشح نامناسب هورمون ضد ادرار (SIADH)
- ایلئوس فلجی
- مشکلات مغز استخوان
- نارسایی کبدی حاد و زردی (نادر)
- تشنج
- بدتر شدن افسردگی، مانیا، افکار خودکشی
- آنژیوادما
جلوگیری از این عوارض جانبی امکان پذیر است. در صورتی که از دوزهای پایین در ابتدا زمان خواب استفاده شود و در صورت نیاز دوز به آرامی افزایش یابد، جلوی بسیاری از این عوارض گرفته خواهد شد. TCA های ثانویه مانند نورریپتیلین و دزپیرامین، عوارض جانبی شدیدتری نسبت به TCA منتسب به خط سوم درمان مانند آمی تریپتییلین و ایمی پرامین دارند.
مهار کننده های باز جذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRI ها) (دولوکستین، ونلافاکسین)
مهارکننده های بازدارنده سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs) به عنوان خط اول درمان برای درمان درد نوروپاتیک توصیه می شود. FDA دولوکستین (سیمبالتا) را برای درمان درد عصبی تایید کرده است. ونلافاکسین (افکسور) نیز برای درمان درد عصب استفاده می شود.
اثربخشی مهارکننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین
از هر ۴ الی ۵ بیمار مبتلا به درد عصبی یک نفر با استفاده از SSNRI ها بهبود پیدا می کند. این داروها به دلیل این که اثرات جانبی کمتری دارند نسبت به TCA ترجیح داده می شوند. در مطالعات بالینی، دولوکستین اثر سازگاری را در درد نوروپاتیک نشان داده است. ونلافاکسین نیز در کاهش درد عصب اثر دارد. به طور معمول، برای اثر گذاری این داروها به ۴ تا ۶ هفته زمان نیاز می باشد.
عوارض جانبی مهار کننده های باز جذب سروتونین و نوراپی نفرین
شایعترین عوارض جانبی دولوکسیتین تهوع است. به نظر می رسد این حالت زمانی که دارو با دوز ۳۰ میلی گرم یک بار در روز شروع شده و سپس به ۶۰ میلی گرم یک بار در روز افزایش می یابد، کمتر می شود. ونلافاکسین، در صورتی که درمان قطع شود، ممکن است باعث ایجاد سندرم قطع دارو شده و کم کم اثرش کاهش می یابد.
عوارض جانبی رایج SNRI ها
عوارض معمولی و غیر جدی که ممکن است بعد از مصرف این نوع از داروهای درمان نوروپاتی تجربه کنید عبارتند از:
- فشار خون بالا
- تعریق
- یبوست یا اسهال
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- سرگیجه
- بی خوابی
- خستگی
- خشکی دهان
عوارض جانبی جدی SNRI ها
- افت فشار خون وضعیتی
- حمله قلبی
- بحران فشار خون بالا
- خونریزی دستگاه گوارش
- خونریزی غیرطبیعی
- نارسایی کبد
- افکار خودکشی
- سندرم سروتونین
لیگاند های کانال کلسیم (گاباپنتین و پرگابالین)
لیگاند های کانال کلسیم شامل داروی گاباپنتین (Neurontin) و پرگابالین (Lyrica) است. هر دو این دارو ها توسط FDA برای درمان درد عصبی تایید شده است. این داروها با اتصال به کانال های کلسیم و مهار انتشار انتقال دهنده عصبی به کاهش درد در بدن کمک می کنند.
اثربخشی گاباپنتین و پرگابالین برای درد عصبی
گاباپنتین و پرگابالین در مقایسه با دارونما برای درمان درد عصبی اثر بخشی یکسانی را نشان داده اند. داده های موجود نشان می دهد که TCA ها در کاهش درد عصب موثرتر از گاباپنتین هستند.
عوارض جانبی رایج گاباپنتین و پرگابالین
عوارض معمولی و غیر جدی که ممکن است بعد از مصرف این نوع از داروهای درمان نوروپاتی تجربه کنید عبارتند از:
- تورم محیطی
- حالت تهوع
- استفراغ
- آتاکسی (عدم انطباق عضله)
- نیستاگموس (حرکت غیر ارادی چشم)
- خستگی
- تب
اثرات جانبی جدی گاباپنتین و پرگابالین
- سندرم استیونس-جانسون
- هیپوگلیسمی
- آنافیلاکسی
- افکار خودکشی
- آنژیوادما
لیدوکائین موضعی ۵٪
لیدوکائین موضعی ضد درد است. این ماده با تغییر هدایت سیگنال در نورون ها درد را کاهش می دهد. این ماده به کانال های سدیم که در غشای سلولی سلول های عصبی قرار دارند متصل شده و منجر به مهار سیگنال می شود. با انسداد سیگنال، سیگنال به محل انتقال خود نمی رسد، و در نهایت درد عصب کاهش پیدا می کند.
اثربخشی لیدوکائین
پد موضعی لیدوکائین ۵٪ اثربخشی و تحمل بسیار خوبی را در آزمایشات بالینی در افراد مبتلا به درد عصبی از خود نشان داده است. تحقیقات ثابت کرده است که این پد باعث کاهش شدت درد عصب می شود و در اثر جذب سیستمیک کم، عوارض جانبی کمی نیز دارد. ژل لیدوکائین (۵٪)، که ارزان تر از پد لیدوکائین است، همین اثربخشی را دارد. تا حداکثر ۱۲ ساعت در یک دوره ۲۴ ساعته و حداکثر از ۳ تکه پد موضعی برای کنترل درد استفاده کنید. ظرف حداکثر ۳ هفته بهبودی را شاهد خواهید بود.
عوارض جانبی رایج پد لیدوکائین
عوارض معمولی و غیر جدی که ممکن است بعد از مصرف این نوع از داروهای درمان نوروپاتی تجربه کنید عبارتند از:
- تورم
- اریتم (برجستگی زیر پوست)
- سوزش موضعی
- احساسات غیرعادی
- خارش
- واکنش های آلرژیک
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
آشنایی با مکمل های مفید برای درمان نوروپاتی
نوروپاتی فمورال چیست؟ علل؛ نشانه ها و روش های درمان آن کدامند؟
آشنایی با انواع و علل نوروپاتی محیطی
درمان نوروپاتی دیابتی به کمک روش های خانگی و طبیعی
[/quote]
خط دوم درمان
ترامادول و سایر داروهای ضد افسردگی مانند متادون، اکسی کدون و مورفین اثربخشی خود را در بیماران مبتلا به درد عصبی نشان داده اند، اما به علت اعتیادآور بودنشان و سایر عوارض جانبی جدی پس از استفاده از آن ها در گروه خط دوم داروهای درمان نوروپاتی جای می گیرند.
ترامادول (Ultram)
ترامادول یک آگونیست ضعیف گیرنده μ-opioid است که جذب سرتونین و نوراپی نفرین را مهار می کند. این کار باعث تسکین سریع درد می شود.
اثربخشی ترامادول
این دارو نسبت به مورفین و اکسی کدون ضعیف تر است. ترامادول دارویی است که باید با کنترل مصرف شود. زیرا خطر ابتلا به سوءهاضمه و وابستگی به دارو را دارد. اثرات شدید ترک دارو با استفاده از ترامادول ایجاد می شود. بدن به ترامادول وابسته شده و وقتی مصرف آن متوقف می شود، علائم ترک مانند موارد زیر بروز پیدا می کند:
- اضطراب
- نوسانات خلقی
- تعریق یا لرزش
- سردرد
- بی خوابی
- افسردگی
- پرخاشگری
- توهمات
- حالت تهوع
- کاهش اشتها
عوارض جانبی رایج ترامادول
عوارض معمولی و غیر جدی که ممکن است بعد از مصرف این نوع از داروهای درمان نوروپاتی تجربه کنید عبارتند از:
- گرگرفتگی
- خارش
- یبوست
- تهوع یا استفراغ
- خشکی دهان
- سرگیجه یا سردرد
- بی خوابی
- حالت خواب و بیداری
عوارض جانبی جدی ترامادول
- تشنج
- اشکال در تنفس
- دپرسیون تنفسی
- سندرم سروتونین