با دانه کولا یا مغز قهوه سودانی ؛ این دانه کوچک و پر از خاصیت آشنا شوید

دانه کولا میوه درخت کولا (Cola acuminata و Cola nitida) است که بومی آفریقای غربی است. ارتفاع این درخت معمولا به ۴۰ تا ۶۰ فوت می رسد و میوه آن که همان غلاف کولا است؛ ستاره ای شکل می باشد. در هر میوه این درخت بین دو تا پنج دانه کلا وجود دارد. اندازه این میوه به اندازه یک شاه بلوط کوچک است. دانه کولا پر از کافئین است و به همین دلیل در تهیه برخی از نوشیدنی ها از کافئین این دانه کوچک استفاده می شود.

هنگام جویدن دانه تازه کولا، طعم تلخی در دهان ایجاد می شود. اما وقتی این دانه خشک می شوند، طعم ملایم تری به خود می گیرد و طبق گزارش ها، بوی جوز هندی می دهد.

خواص دانه کولا

این دانه سرشار از کافئین، تئوبرومین و آنتی اکسیدان های مقابله کننده با بیماری های مختلف است. به همین دلیل مصرف آن می تواند فواید زیادی برای بدن داشته باشد. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به چند خاصیت این دانه اشاره می کنیم.

دانه کولا سطح انرژی را افزایش می دهد

دانه کولا از نظر کافئین سرشار است. همانطور که می دانید کافئین ترکیبی است که بیشتر در قهوه و چای یافت می شود و به عنوان یک محرک سیستم عصبی مرکزی عمل می کند. کافئین فعالیت برخی از انتقال دهنده های عصبی در مغز را تغییر می دهد و منجر به افزایش سطح انرژی، تمرکز و هوشیاری می شود.

از این گذشته مطالعات حتی نشان داده اند که مصرف مقدار متوسطی کافئین می تواند ضمن کاهش خستگی، استقامت، عملکرد مغز و خلق و خو را تقویت کند.

ممکن است میزان کاهش وزن را افزایش دهد

برخی از تحقیقات نشان داده اند که این ماده در درجه اول به دلیل داشتن کافئین، می تواند به طور بالقوه به کاهش وزن کمک کند. دلیل این امر نیز این است که کافئین با افزایش مقدار کالری سوزی در بدن در طول روز، سوخت و ساز را افزایش می دهد.

همچنین ممکن است به افزایش مصرف انرژی نیز کمک کرده و به این ترتیب برای کاهش وزن مفید باشد.

یک مطالعه حیوانی در نیجریه حتی دریافت که استفاده از دانه کولا توسط موش ها منجر به کاهش قابل توجهی در وزن بدن و مصرف مواد غذایی در مقایسه با گروه کنترل می شود. این موضوع نشان می دهد که این دانه مغذی به طور بالقوه می تواند به کاهش وزن در انسان نیز کمک کند.

می تواند به درمان میگرن کمک کند

کافئین از دیرباز تا کنون به عنوان داروی طبیعی برای درمان سر درد و میگرن مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده با محدود کردن رگ های خونی در مغز این عمل را انجام می دهد و می تواند باعث کاهش جریان خون و کاهش درد شود.

طبق بررسی که در مجله Headache and Pain منتشر شده، ترکیب کافئین با داروهای خارج از نسخه مانند آسپرین یا ایبوپروفن علائم میگرن و سردردهای تنشی را به طور قابل توجهی در مقایسه با مصرف دارو به تنهایی بهبود می بخشد.

در گذشته از دانه کولا برای درمان میگرن و سردرد استفاده می شد. برای بسیاری از بیماری های دیگر از تهوع صبحگاهی گرفته تا سوء هاضمه نیز این ماده مفید است. با این حال به مطالعات علمی بیشتری برای ارزیابی تاثیر دانه کولا بر روی بدن و اینکه آیا این دانه می تواند سردرد را درمان یا از آن جلوگیری کند یا خیر؟ نیاز داریم.

دانه کولا قند خون را تثبیت می کند

چندین مطالعه اخیر بر روی رابطه بالقوه بین دانه کولا و دیابت متمرکز شده اند. طبق نتایج مطالعه حیوانی که در سال ۲۰۱۹ در ژورنال Ethnopharmaology منتشر شده است؛ عصاره دانه کولا دارای خواص ضد دیابتی قدرتمندی است و هنگام تجویز برای موش ها می تواند قند خون را کاهش دهد. نتایج نشان می دهد که درمان با عصاره کولا قادر به بهبود عملکرد سلول های بتا در لوزالمعده نیز می باشد. این سلول ها وظیفه تولید انسولین را در بدن بر عهده دارند.

دانه کولا همچنین سرشار از کافئین است که ممکن است برای ایجاد تعادل در قند خون مفید باشد. یک بررسی گسترده که در Archives of Internal Medicine منتشر شده حتی نشان داد که هر فنجان قهوه ای که در روز مصرف می کنید؛ ۷ درصد خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش می دهد.

رشد باکتری ها را مسدود می کند

برخی تحقیقات نشان داده اند که دانه کولا می تواند دارای خواص ضد باکتری قوی باشد. بنابراین ممکن است برای جلوگیری از رشد عوامل بیماری زا و مضر مفید باشد. به عنوان مثال در یک مطالعه آزمایشگاهی که در نیجریه انجام شده ذکر شده است که عصاره کولا قرمز و سفید در برابر چندین گونه باکتری از جمله Streptococcus anginosus و Proteus vulgans مؤثر هستند. این دو باکتری هر دو می توانند باعث عفونت های خطرناکی در انسان شوند.

سایر خواص این دانه کوچک

داستان هایی بشر درباره فواید بسیاری از خواص دانه کولا به هزاران سال بر می گردد. افراد زیادی در طول تاریخ ادعا کرده اند که دانه کولا آب را شیرین می کند؛ خستگی را درمان می کند و رنج گرسنگی را کاهش می دهد. بیشتر این ادعاها پشتوانه علمی ندارند.

درست است که این دانه ممکن است دارای مزایای زیادی برای بدن باشد؛ اما برای تایید آنها باید تحقیقات علمی زیادی انجام شود. بیشتر خواص این دانه به مقدار کافئین موجود در آن باز می گردد. همانطور که می دانید کافئین باعث افزایش انرژی و کاهش گرسنگی می شود.

همچنین ادعاهایی مبنی بر خواص این ماده برای درمان مشکلات زیر وجود دارد:

عفونت
بیماری های پوستی
زخم ها
دندان درد
تهوع صبحگاهی
بیماری های روده
سردردها
افسردگی
کمبود میل جنسی
سرفه و آسم
مشکلات روانی
یبوست
مشکلات مختلف چشم

ارزش غذایی کولا

دانه کولا از نظر کافئین سرشار است. کافئین ترکیبی است که به عنوان یک محرک عصبی عمل می کند و با لیست طولانی از فواید مرتبط است. از افزایش سطح انرژی گرفته تا کاهش گرسنگی و اشتها همگی از خواص کافئین است.

دانه کولا علاوه بر این که حاوی کافئین زیادی است؛ دارای توابرومین نیز می باشد. این ماده یک ترکیب شیمیایی است که در منابع غذایی مانند شکلات و برگ چای یافت می شود. تئوبرومین می تواند رگ های خونی را گشاد کند؛ قلب را تحریک کند و به عنوان یک ادرارآور طبیعی موجب افزایش تولید ادرار شود.

کولا همچنین طیف وسیعی از آنتی اکسیدان ها و پلی فنول ها از جمله کاتچین، اپیکاتچین، آپیژنین و نارینژنین را به بدن ارائه می دهد.

اثرات جانبی ناشی از مصرف زیاد این ماده

دانه کولا در واقع دانه ای است که از درون یک میوه گرفته می شود. بنابراین با حساسیت به آجیل های درختی ارتباطی ندارد. اثرات جانبی ناشی از مصرف زیاد عصاره کولا بیشتر به کافئین زیاد موجود در این ماده باز می گردد.

کافئین تأثیرات زیادی روی بدن دارد که برخی از آنها عبارتند از:

سیستم عصبی مرکزی را تحریک می کند و باعث می شود هوشیار و پرانرژی باشید.
به عنوان یک ادرارآور عمل می کند و به بدن کمک می کند نمک و آب اضافی را از طریق افزایش تولید ادرار دفع کند.
میزان انتشار اسید را در معده افزایش می دهد و می تواند منجر به سوزش سر دل و ناراحتی معده شود.
در توانایی بدن در جذب کلسیم تداخل ایجاد می کند.
فشار خون را افزایش می دهد.

البته بیشتر افراد می توانند با اطمینان حدود ۴۰۰ میلی گرم کافئین در روز مصرف کنند. اما کافئین می تواند در بدن برخی از افراد متفاوت از دیگران عمل کند.

تولید کنندگان نوشیدنی های انرژی زا ملزم نیستند تا میزان کافئین موجود در ترکیبات گیاهی محصول خود را ذکر کنند. بنابراین نوشیدنی های انرژی زا حاوی عصاره دانه کولا ممکن است کافئین زیادی را در خود جای دهند. کافئین زیاد می تواند عوارض جانبی ناخواسته ای ایجاد کند که برخی از آنها عبارتند از:

بی قراری
بیخوابی
لرزش دست
سردرد
سرگیجه
سریع یا غیر طبیعی شدن ضربان قلب
کمبود آب بدن
اضطراب
وابستگی و علائم ترک

مصرف زیاد کافئین می تواند باعث ایجاد مشکلات دیگری نیز شود. به ویژه اگر در ترکیب با الکل مصرف شود. ترکیب کافئین با الکل باعث می شود که در کارکرد مغز اختلال ایجاد شده و منجر به مسمومیت با الکل و رانندگی در مستی شود.

نکته آخر

کولا از اواخر دهه ۱۸۰۰ تا کنون به عنوان یک افزودنی غذایی در ایالات متحده استفاده می شود و مشکلات کمی را ایجاد کرده است. اما مراقب محتوای کافئین موجود در مکمل های کولا و نوشیدنی های انرژی زا حاوی کولا باشید. کافئین زیاد می تواند خطرناک باشد و منجر به عوارض جانبی ناخوشایند شود.