درد دنده در سمت چپ یا سمت راست قفسه سینه یک عارضه رایج در بسیاری از افراد است. شایع ترین علت درد شدید یا خفیف در قفسه سینه کشیدگی عضله یا شکستگی دنده است. آسیب های وارده به بالای ماهیچه های قفسه سینه نیز می تواند باعث ایجاد درد دنده شود. این درد معمولا مبهم است و به صورت تیر کشنده احساس می شود. در بعضی موارد درد می تواند در کناره های دنده نیز ایجاد شود و سبب ایجاد کمر درد و درد شانه شود.
درست است که بیشتر موارد درد دنده نگران کننده نیستند، اما نباید درد با علت ناشناخته ای را نادیده بگیرید. حتی اگر این درد نتیجه التهاب مفاصل باشد، باید توسط پزشک معاینه شود.
برخی از دردهایی که زیر دنده ها احساس می شوند می توانند نشانه ای از یک بیماری جدی باشند. برای مثال، شکستگی یکی از دنده ها می تواند به هر یک از اعضای موجود در قفسه سینه آسیب برساند. این شکستگی می تواند موجب پارگی ریه ها، بزرگ شدن طحال یا آسیب کبدی یا کلیوی شود. برخی از دردها در این ناحیه نیز نشان دهنده حمله قلبی هستند.
در این مقاله مجله پیام سلامت، ما به دلایل مختلفی که ممکن است باعث درد دنده ها شود نگاهی انداخته ایم. در برخی موارد، روش های موثر خانگی نیز وجود دارد که می تواند به کاهش درد کمک کند. بنابراین علاوه بر علل، به این روش های کاهش درد نیز اشاره کرده ایم.
علائم همراه با درد دنده چیست؟
درد دنده ممکن است در زیر دنده ها، در بالای قفسه سینه یا بالای ناف ایجاد شود. گاهی اوقات ممکن است درد شدید بوده و به سایر قسمت های بدن مانند تیغه شانه، دست چپ یا کمر نیز سرایت کند. اغلب این درد را فقط در یک طرف قفسه سینه احساس خواهید کرد.
به گفته دکتر جنیفر رابینسون، برخی از علائم درد دنده ها عبارتند از:
- درد ناشی از التهاب در سمت چپ سینه
- درد شدید در مرکز قفسه سینه
- احساس فشار در مرکز قفسه سینه که مربوط به مشکلات قلبی است
- هنگامی که نفس عمیق می کشید و یا دراز می کشید، درد شدیدتر می شود
- احساس سوزش در مرکز سینه، به ویژه پس از خوردن غذا
- احساس پر بودن زیر قفسه سینه
- حساسیت به لمس در قفسه سینه و جناغ
- درد ناگهانی شدید زیر دنده ها
بسته به علت درد دنده ممکن است علائم زیر را نیز داشته باشید:
- تهوع
- سرگیجه
- گرفتگی عضلات شم
- درد شکم
- تنگی نفس
- تب
درد دنده در سمت راست در مقایسه با درد دنده در سمت چپ
از آنجایی که درد دنده می تواند در زیر دنده ها اتفاق بیفتد، گاهی اوقات دشوار است که دقیقا مشخص کنید که کدام قسمت دنده ها درد دارد. با این حال، بسته به علت احساس درد در قفسه سینه، درد ممکن است فقط در سمت چپ یا فقط در قسمت راست احساس شود.
درد در سمت چپ زیر دنده ها
درد در سمت چپ بدن زیر دنده ها ممکن است موجب ایجاد اضطراب شود. زیرا ممکن است احساس کنید که درد مربوط به قلب است. با این که درد قفسه سینه در سمت چپ می تواند نشانه ای از آنژین صدری یا مشکل جدی قلبی باشد، اما دلایل دیگری نیز برای چنین دردی وجود دارد.
قلب شما زیر دنده ها قرار داشته و کمی به سمت چپ تمایل دارد. اگر مسائل مربوط به قلب این درد را ایجاد کند، حسی مانند فشار شدید و یا تنگی قفسه سینه در زیر دنده چپ احساس خواهید کرد. معمولا درد به بازوی چپ، فک و گردن نیز سرایت می کند.
با این حال، ریه سمت چپ، طحال و کلیه چپ نیز توسط دنده های سمت چپ محافظت می شوند. هر بیماری که این اندام ها را تحت تاثیر قرار می دهد می تواند درد خفیف تا شدیدی را زیر دنده چپ ایجاد کند.
البته، آسیب دنده های چپ و یا کشیدگی عضله نیز باعث درد موضعی در سمت چپ می شود.
درد در سمت راست زیر دنده ها
دلیل اصلی درد زیر دنده های سمت چپ نوعی آسیب مانند کشیدگی عضله است. در این حالت با ایجاد فشار روی دنده آسیب دیده احساس درد خواهید کرد. گاهی اوقات آسیب می تواند سبب التهاب دنده ها و جناغ سینه شود و درد را به خود قفسه سینه نیز منتقل کند.
کبد، ریه راست، کلیه راست و کیسه صفرا همه زیر قفسه سینه سمت راست قرار دارند. بیماری، التهاب و یا آسیب به هر یک از این اندام ها می تواند دردی در سمت راست و در زیر دیواره قفسه سینه ایجاد کند که ممکن است مانند درد قفسه سینه احساس شود.
علل خطرناک درد دنده ها
حمله قلبی
حمله قلبی قریب الوقوع معمولا باعث احساس فشار در زیر دنده سمت چپ می شود و ممکن است به بازوی چپ نیز سرایت کند. علائم حمله قلبی ممکن است به تدریج در عرض چند روز یا چند هفته ظاهر شوند، یا به صورت ناگهانی رخ دهند.
بسیاری از افراد می گویند که حمله قلبی مانند فشار شدید در وسط یا سمت چپ سینه احساس می شود. درد شدید قفسه سینه ممکن است چند دقیقه طول بکشد و به مدت چند دقیقه نیز ادامه یابد. با این حال، پزشکان National Health Service می گویند که حملات قلبی در زنان ممکن است تنها باعث درد خفیف شده و یا حتی بدون درد دنده رخ دهند.
علائم دیگری که حمله قلبی در بدن مردان و زنان ایجاد می کند عبارتند از:
- درد شکم، سردرد و درد شانه
- تنگی نفس یا نفس نفس زدن برای ورود هوا
- تهوع و استفراغ
- علائم سوزش سر دل مانند سوزش در زیر دنده ها
- درد قسمت بالای کمر
اگر مشکوک به درد دنده مرتبط با قلب هستید، باید سریعا خود را به مرکز اورژانس برسانید. شما با تغییر دادن سبک زندگی خود می توانید خطر ابتلا به حمله قلبی را تا حد زیادی کاهش دهید.
ذات الجنب
ذات الجنب به معنی التهاب پوشش ریه ها است و می تواند در زیر قسمت راست یا چپ قفسه سینه درد ایجاد کند. این بیماری اغلب نتیجه عفونت های ریوی، آمبولی ریوی یا گاهی اوقات سرطان است. هنگامی که پرده جنب تحریک می شود، درد در زیر دنده ها اتفاق می افتد.
دکتر جورج شیفمن می گوید: علاوه بر ایجاد درد شدید در زیر دنده ها، این بیماری می تواند علائم زیر را نیز ایجاد کند:
- درد شدید قفسه سینه که با نفس کشیدن یا سرفه کردن بدتر می شود
- حساسیت به لمس در سمتی از قفسه سینه که التهاب رخ داده است
- درد کمر یا درد تیغه شانه
گرچه ذات الجنب معمولا هیچ عارضه جدی ایجاد نمی کند، اما درد شدید سینه ناشی از آن ممکن است بر فعالیت های روزانه شما تأثیر بگذارد. پزشکان معمولا علت اصلی این بیماری را درمان می کنند تا درد دنده ها نیز از بین برود.
اضمحلال ریه ها
اضمحلال ریه ها یک بیماری بالقوه جدی است که موجب درد شدید تیر کشنده می شود. اضمحلال ریه ها یا پنوموتوراکس زمانی اتفاق می افتد که هوا وارد حفره بین ریه و دیواره سینه می شود. این فشار موجب فروپاشی ریه می شود و درد ناگهانی در زیر قفسه سینه رخ می دهد.
طبق گفته پزشکان کلینیک کلیولند، نوموتوراکس می تواند به علت عفونت، آسم، آسیب به قفسه سینه یا بیماری ریوی ایجاد شود. این بیماری معمولا فقط یک ریه را تحت تاثیر قرار می دهد و درد دنده های ایجاد شده توسط آن نیز فقط در یک طرف احساس می شود.
به استثنای درد ممکن است علائم زیر نیز ایجاد شود:
- تنگی نفس یا تنفس کم عمق
- تنفس سریع و پی در پی
- تپش قلب
- سرفه مداوم
- آبی شدن رنگ پوست
آمبولی ریه
آمبولی ریوی زمانی اتفاق می افتد که یک لخته خون به داخل شریان ریه وارد می شود و باعث ایجاد درد شدید و ناگهانی در زیر دنده ها می شود. لخته شدن خون در ریه ها می تواند کشنده باشد زیرا ممکن است به محرومیت از اکسیژن در بدن منجر شود.
به گفته دکتر دانیل اووللت، علائم آمبولی ریه می تواند به تدریج ایجاد شده یا به طور ناگهانی ظاهر شوند. گاهی اوقات ضعف تنفسی و مشکلات تنفسی به تدریج پیشرفت می کند. با این وجود، لخته شدن خون می تواند علائم زیر را ایجاد کند:
- درد ناگهانی قفسه سینه
- درد شکمی
- خس خس سینه
- درد کمر
- سرفه های مکرر
اگر هر یک از این علائم را دارید، باید فورا خود را به اورژانسی برسانید.
فشار خون ریوی
یکی از دلایل بروز درد شدید دنده ها یک نوع فشار خون بالا به نام فشار خون ریوی است. پزشکان انجمن قلب آمریکا می گویند که این نوع فشار خون بالا زمانی ایجاد می شود که قلب برای رساندن خون به ریه ها مجبور است که به شدت کار کند.
یکی از علائم پرفشاری خون ریوی، درد شکمی است که در قسمت فوقانی شکم و درست زیر دنده ایجاد می شود. ممکن است علائم زیر نیز وجود داشته باشد:
- ضعف تنفسی هنگام انجام فعالیت های روزانه
- سریع شدن ضربان قلب
- کاهش اشتها
- تورم مچ پا
نگهداری از سلامت قلب با ورزش منظم، رژیم متعادل و کم کردن وزن می تواند به جلوگیری از فشار خون ریوی کمک کند.
سرطان ریه
در موارد نادر، درد دنده ها می تواند نشانه ای از سرطان ریه باشد. با این حال، مهم است که توجه داشته باشید که خود درد دنده نشانه ای از سرطان ریه نیست. براساس گزارش Cancer Research UK، برخی از علایم احتمالی سرطان ریه عبارتند از:
- سرفه همراه با خلط خونی
- درد قفسه سینه یا شانه
- کاهش وزن با علت نامشخص
- خستگی
- عفونت های تکراری قفسه سینه
علل کم خطر درد دنده ها
خوشبختانه اکثر علل درد دنده ها یا درد قفسه سینه به علل جدی مربوط نیست. بیایید به بعضی از علل معمول و غیر خطرناک درد دنده ها نگاهی بیاندازیم.
کشیدگی عضلات قفسه سینه و شکستگی دنده ها
یکی از شایع ترین علل درد دنده ها، آسیب عضلانی و استخوانی است.
کشیدگی عضلات قفسه سینه: قفسه سینه شامل گروهی از عضلات است که به نام “PECS” شناخته می شوند. این عضلات از قفسه سینه و بدن پشتیبانی می کنند. فشار بیش از حد روی بازوها، حرکات ناگهانی و یا آسیب های ناشی از حرکات تکراری می تواند عضلات سینه را بکشند، به آن ها فشار وارد کنند یا آن ها را دچار پارگی کنند. دکتر ویلیام شیل در eMedicineHealth می گوید برخی علائم گرفتگی عضلات قفسه سینه عبارتند از:
- درد در زمان استراحت
- تورم، کبودی یا قرمزی در اطراف منطقه آسیب دیده
- اسپاسم عضلانی یا گرفتگی در بالای قفسه سینه
- ضعف در بازوها
شکستگی دنده ها: پزشکان کلینیک مایو می گویند که شکستگی دنده ها، توانایی آسیب رساندن به رگ های خونی و یا اندام های داخلی موجود در زیر قفسه سینه را دارد. سایر نشانه های شکستگی دنده ها عبارتند از:
- درد شدید قفسه سینه هنگامی که نفس عمیق می کشید
- حساسیت به لمس یا احساس درد شدید زمانی که روی دنده آسیب دیده فشار وارد می کنید
- درد عضلانی در قفسه سینه که زمانی که نیم تنه بالایی را پیچ و تاب می دهید شدید می شود.
عفونت غضروفی و دنده (کاسکاندریت)
کیستوونریت نوعی التهاب غضروف است. التهاب در وسط قفسه سینه ممکن است سبب شود که وقتی حرکت می کنید حساسیت و درد در دنده ها را احساس کنید. درد ممکن است به پشت یا شکم نیز سرایت کند. اما معمولا احساس آن در سمت چپ رایج است.
ناحیه ای که جناغ به قفسه سینه متصل می شود، مفاصل سنتنوکوستال قرار دارد. عفونت های باکتریایی یا ویروسی می توانند باعث ایجاد کتوکاندریت شوند و درد شدید در دنده ها به وجود آورند.
طبق گفته دکتر Melissa Conrad Stöppler در eMedicineHealth، تکرار آسیب های جزئی به قفسه سینه، عفونت های تنفسی فوقانی یا آرتریت می تواند باعث درد دنده ها شود. برخی از نشانه های دیگر این التهاب عبارتند از:
- احساس درد در هنگام لمس کردن یا فشار دادن قفسه سینه
- درد موضعی در جلوی قفسه سینه
- دردی که از وسط قفسه سینه به پشت و یا شکم سرایت می کند
- افزایش احساس درد هنگام تنفس یا ورزش کردن
سایر علل درد دنده ها
فیبرومیالژیا
فیبرومیالژی یک بیماری دردناک مزمن است که موجب درد گسترده در بدن از جمله درد دنده ها می شود.
سوء هاضمه
سوء هاضمه ممکن است روی قفسه سینه شما تأثیر نگذارد، اما می تواند زیر شکم درد و ناراحتی ایجاد کند. دکتر جان کاناها در eMedicineHealth می گوید که اختلالات گوارشی می توانند احساس سوزش در زیر دنده ها، درد شکمی، تجمع بیش از حد گاز و نفخ و تهوع پس از خوردن غذا را ایجاد کند. برخی از راه های کاهش این عارضه عبارتند از:
- خوردن وعده های غذایی کم حجم
- کاهش مصرف الکل
- مقابله با استرس
- اجتناب از مصرف کافئین
تجمع گاز
تجمع گاز در سیستم گوارش می تواند درد شدید در قسمت فوقانی شکم و زیر دنده ها ایجاد کند.
حمله وحشت
حمله وحشت نیز یکی دیگر از دلایل ایجاد درد دنده است. اختلال هراس یا حملات اضطرابی می تواند علائم مشابه با حمله قلبی را ایجاد کنند.
سنگ کیسه صفرا
انسداد در کیسه صفرا یا سنگ کیسه صفرا می تواند دلیل درد زیر دنده ها باشد. کیسه صفرا به سیستم گوارش شما متصل است و به هضم غذاهای چرب کمک می کند. تولید کلسترول می تواند باعث ایجاد سنگ های کوچک در کیسه صفرا و ایجاد درد شود.
پزشکان WebMD می گویند که درد ناشی از کیسه صفرا معمولا در زیر دنده راست یا در مرکز شکم احساس می شود. درد می تواند خفیف یا شدید بوده و تا ۵ ساعت طول بکشد. بیماری مرتبط با سنگ کیسه صفرا یعنی پانکراتیت نیز می تواند باعث ایجاد درد شدید در زیر دنده راست شود.
چه زمانی به دلیل درد دنده ها باید به پزشک مراجعه کنیم؟
دلایل زیادی برای درد دنده وجود دارد. از آنجا که برخی از این دلایل خطرناک هستند، هرگز نباید این درد را نادیده بگیریم. دکتر جنیفر رابینسون می گوید که در صورت داشتن شرایط زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
- احساس تنگی ناگهانی و فشار در وسط سینه
- درد شدید قفسه سینه که به شدت زیاد شده و باعث ایجاد ضعف نفسی می شود
- سریع شدن ضربان قلب یا تنفس سریع همراه با حالت تهوع و تعریق بیش از حد
- درد زیر شکم همراه با سرفه خونی
- درد شدید قفسه سینه که فروکش نمی کند