سرفه یک رفلکس طبیعی و رایج در بدن است، و مکانیسم بدن برای پاک کردن مسیرهای تنفسی از مواد تحریک کننده است. سرفه ممکن است حاد باشد. در این شرایط کمتر از سه هفته طول می کشد. گاها نیز مزمن است و بیش از هشت هفته طول می کشد. سرفه ها را می توان به انواع مختلف تقسیم کرد. از طرفی درمان سرفه، بستگی به ماهیت و علل ایجاد کننده آن دارد. سرفه مرطوب یا مولد، سرفه ای است که باعث ایجاد خلط می شود. این نوع سرفه نشان می دهد که بدن مخاط بیشتری از حد نرمال تولید می کند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت ضمن معرفی علل، علائم و روش های جلوگیری، در مورد روش های درمان سرفه مرطوب نیز صحبت می کنیم.

علل ایجاد کننده سرفه های مرطوب

سرفه حاد در بزرگسالان اغلب به علت ابتلا به عفونت های ناشی از میکروارگانیسم هایی مانند باکتری ها یا ویروس ها مانند پاتوژن هایی که موجب سرماخوردگی یا آنفولانزا می شوند، رخ می دهد. سایر دلایلی که موجب می شوند بدن مخاط بیشتری تولید کند عبارتند از:

  • برونشیت
  • پنومونی
  • بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
  • فیبروز کیستیک
  • آسم

در یک نوزاد یا کودک نوپا، سرفه اغلب ناشی از عفونت ویروسی یا آسم است. سرفه مرطوب در کودکان ممکن است ناشی از استنشاق یک ماده (مانند بادام زمینی)، سیگار کشیدن یا سایر عوامل محیطی باشد.

این سرفه اغلب با یک سرفه شدید شروع شده و سبب احساس سنگینی در قفسه سینه می شود. در نهایت هم منجر به سرفه خلط دار می شود. در این شرایط ممکن است احساس کنید که چیزی در قفسه سینه یا در پشت گلو شما وجود دارد. دکتر Janette Nesheiwat برای تسکین فوری گرفتگی قفسه سینه راه های زیر را پیشنهاد می کند:

  • آبرسانی به بدن
  • استفاده از دستگاه بخور در خانه یا دوش گرفتن با آب داغ
  • نوشیدن چای داغ (بزرگسالان می توانند کمی عسل به این چای اضافه کنند)
  • استفاده از سرکه سیب رقیق شده با آب نیز می تواند به از بین بردن خلط کمک کند
  • استفاده از کمپرس آب گرم روی قفسه سینه

علائم همراه با سرفه های مرطوب

علائم و نشانه های دیگری که می توانند با سرفه مرتبط باشند عبارتند از:

  • خارج شدن صدای سوت از دهان هنگام تنفس یا سرفه کردن (خس خس)
  • احساس تنگی یا درد در قفسه سینه
  • تب

سرفه ممکن است گلو درد نیز ایجاد کند. این گلو درد صبح ها بدتر می شود. سرفه های مداوم می توانند کار و خواب شما را تحت تأثیر قرار دهند.

روش های جلوگیری از سرفه

اگر چه شما نمی توانید کاملا از سرفه اجتناب کنید اما گام های خاصی وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از آنفولانزا یا سرفه آن ها را امتحان کنید. این گام ها عبارتند از:

  • از تماس با کسانی که ممکن است بیمار باشند اجتناب کنید.
  • در صورتی که بیمار هستید، از رفتن به مدرسه یا محل کار خودداری کنید تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.
  • هنگام عطسه یا سرفه کردن با دستما جلوی بینی و دهان خود را بگیرید.
  • مصرف مایعات خود را افزایش دهید تا بدن مرطوب شود.
  • خانه یا محل کار خود را تمیز نگه دارید.
  • همیشه چند بار در روز دست ها را بشویید، مخصوصا بعد از سرفه کردن، خوردن غذا، استفاده از سرویس بهداشتی یا مراقبت از اشخاص بیمار
  • اگر سرفه به علت آلرژی ایجاد شده باشد، می توانید آلرژنی که بر روی شما تاثیر گذاشته است را پیدا کرده و از قرار گرفتن در معرض آنها خودداری کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

معمولا اغلب سرفه ها به خودی خود از بین می روند. با این حال، ممکن است گاهی این سرفه به مراقبت های پزشکی نیاز داشته باشد. اگر حداقل یکی از موارد زیر را تجربه می کنید، بلافاصله با پزشک مشورت کنید:

  • سرفه به جای بهتر شدن، بدتر می شود.
  • قادر به خوردن و نفس کشیدن نیستید.
  • سرفه همراه با خروج خون از دهان است.
  • سرفه بیش از ۳ هفته طول می کشد.
  • در غدد دو طرف گردن تورم وجود دارد.
  • در معرض درد قفسه سینه قرار دارید.
  • بدون هیچ دلیل آشکاری کاهش وزن داشته اید.

اگر هر یک از علائم زیر را همراه با سرفه دارید، به پزشک مراجعه کنید:

  • لرز
  • تب بالاتر از ۱۰۱ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتی گراد)
  • کم آبی بدن
  • خلط سفت، بد بو، سبز یا زرد
  • ضعف
درمان سرفه مرطوب
درمان سرفه مرطوب

راه های درمان سرفه مرطوب

غرغره آب نمک

چندین بار در روز با آب نمک گلو خود را بشویید تا از شر سرفه خلاص شوید. نمک به حذف خلط در دستگاه تنفسی کمک می کند و آب گرم باعث کاهش تحریک گلو می شود. به علاوه، خواص آنتی سپتیک نمک به مبارزه با هر گونه عفونتی که ممکن است باعث بیماری شود می پردازد.

  • ¼ الی ½ قاشق چای خوری نمک را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید.
  • این دو را خوب مخلوط کنید تا نمک کاملا حل شود.
  • این محلول را ۲ الی ۳ بار در روز غرغره کنید.

استنشاق بخار

استنشاق بخار یکی دیگر از راه های موثر برای درمان سرفه مرطوب است. گرما و رطوبت متساعد شده از بخار کمک می کند تا خلط تجزیه شود. علاوه بر این، استنشاق بخار حاوی عصاره برگ ریحان مقدس می تواند به کاهش سرفه و سرماخوردگی کمک کند.

  • یک کاسه را با آب جوش پر کنید.
  • ۶ الی ۸ برگ ریحان مقدس را به آن اضافه کنید.
  • حوله ای را روی سر خود بیاندازید و صورت را روی بخار کاسه نگه دارید.
  • تا زمانی که می توانید بخار را با نفس عمیق وارد بدن کنید.
  • این کار را ۲ الی ۳ بار در روز انجام دهید.

نکته: استنشاق بخار ممکن است برای کودکان، زنان باردار یا افراد مبتلا به فشار خون بالا یا بیماری های قلبی مناسب نباشد.

عسل

عسل یکی دیگر از داروهای شناخته شده برای درمان سرفه مرطوب است. این ماده کمک می کند خلط کم شده و بهتر از بدن دفع شود. همچنین عسل با داشتن خواص ضد ویروسی و ضد باکتریایی قوی، مبارزه با عفونت را برای بدن ساده می کند.

  • ۱ عدد پیاز بزرگ خرد شده و ۱ قاشق چای خوری آویشن خشک (یا ۳ قاشق چای خوری آویشن تازه) را در یک لیوان آب بریزید.
  • یک ساعت با حرارت کم این مواد را بجوشانید تا پیاز آبدار و نرم شود.
  • مخلوط را درون یک شیشه ریخته و در شیشه را ببندید.
  • می توانید آن را در یخچال به مدت ۱ ماه نگه دارید.
  • هر روز یک قاشق غذاخوری از این عصاره را در طول فصول سرماخوردگی برای جلوگیری یا درمان سرماخوردگی استفاده کنید.

توجه: برای کودکان زیر سن ۱ سالگی از عسل استفاده نکنید. زیرا ممکن است به عفونت بوتولیسم منجر شود.

زنجبیل

فرقی نمی کند که از سرفه خشک رنج می برید یا مر طوب. در هر صورت زنجبیل یک درمان خوب است. زنجبیل به عنوان یک ماده دفع کننده خلط در بدن عمل می کند و باعث کاهش شدت و مدت زمان سرفه های ناشی از التهاب مسیرهای تنفسی می شود. علاوه بر این، زنجبیل دارای خواص تقویت کننده سیستم ایمنی است و به این ترتیب به تسکین و درمان سرفه مرطوب کمک می کند.

  • یک اینچ ریشه زنجبیل تازه را خرد کرده و آن را با ۱ و ½ فنجان آب در شیر جوش بجوشانید.
  • بگذارید این مواد ۵ دقیقه با هم بجوشند.
  • سپس چای را صاف کرده و بنوشید.
  • تا ۳ بار در روز می توانید از این چای برای درمان سرفه مرطوب استفاده کنید.

روش دیگر

  • ۱ قاشق غذاخوری آب زنجبیل تازه و ۱ قاشق غذا خوری عسل خام را مخلوط کنید.
  • چند بار در روز از این ترکیب استفاده کنید.

شیرین بیان

شیرین بیان عمل دفع خلط را به خوبی انجام می دهد. بنابراین می تواند به کاهش علائم سرفه کمک کند. همچنین گلو درد را تسکین می دهد. یک مطالعه که در سال ۲۰۱۷ در Bioorganic & Medicinal Chemistry منتشر شده نشان می دهد که شیرین بیان خاصیت ضد سرفه دارد.

  • ½ قاشق چای خوری ریشه شیرین بیان را به ۱ فنجان آب گرم اضافه کنید.
  • با نعلبکی روی فنجان را بپوشانید و اجازه دهید چای ۵ الی ۱۰ دقیقه دم بکشد.
  • چای را صاف کرده و کمی عسل به آن اضافه کنید.
  • این چای را ۲ الی ۳ بار در روز بخورید.

روش دیگر

  • ½ قاشق چای خوری پودر شیرین بیان و ½ قاشق چای خوری پودر زنجبیل خشک را به ۱ لیوان آب گرم اضافه کنید.
  • این چای را ۲ بار در روز بنوشید.

نکته: برای افرادی که فشار خون بالا دارند، مصرف این گیاه توصیه نمی شود.

سیر

سیر نیز روش خوبی برای درمان سرفه مرطوب است. این ماده به عنوان یک تسکین دهنده طبیعی عمل کرده و سرفه را درمان می کند. سیر دارای خواص ضد ویروسی، ضد باکتری و تقویت کننده سیستم ایمنی بدن است. به همین دلیل برای پاک کردن عفونتی که ممکن است سرفه ایجاد کند بسیار موثر است.

  • دو حبه سیر خرد شده را با مقداری عسل مخلوط کرده و ۲ الی ۳ بار در روز آن را بخورید.
  • ۱ قاشق غذاخوری سیر خرد شده را به یک قوری آب جوش اضافه کنید. سر خود را با یک حوله بپوشانید و بخار آن را وارد بدن کنید.
  • می توانید سیر له شده را با روغن زیتون گرم مخلوط کنید و از آن را روی قفسه سینه خود بمالید.

سرکه سیب

سرکه سیب یکی دیگر از داروهای موثر برای درمان سرفه مرطوب است. شربت تهیه شده از سرکه سیب به رقیق شدن مخاط قفسه سینه کمک می کند، بنابراین سرفه کاهش شده و به شما کمک می شود که بهتر نفس بکشید. این ماده حتی سیستم ایمنی بدن شما را تقویت می کند. تقویت این سیستم در وهله اول به جلوگیری از سرفه کمک می کند.

  • ۲ قاشق چای خوری سرکه سیب خام را به ۱ فنجان آب اضافه کنید.
  • یک قاشق چای خوری عسل دورن ترکیب بریزید.
  • این محلول را ۲ الی ۳ بار در روز به مدت یک هفته مصرف کنید.

روش دیگر

  • ½ فنجان سرکه سیب خام را با ½ فنجان آب مخلوط کنید.
  • مخلوط را به نقطه جوش برسانید.
  • حوله ای را روی سر خود بیاندازید و بخار خارج شده از این ترکیب را ۳ الی ۵ دقیقه از طریق بینی و با دهان و چشم بسته وارد بدن کنید.
  • چند بار در روز این کار را تکرار کنید.

ترکیب آب آناناس، عسل، زنجبیل، کایین و نمک

یکی دیگر از راه های درمان سرفه مرطوب مصرف ترکیبی از آب آناناس  با عسل، زنجبیل، نمک و کمی فلفل کایین است. فلفل کایین کمک می کند تا خلط از بدن خارج شود، و عسل و زنجبیل گلو را آرام می کند. این مواد خواص ضد التهابی دارند. برای این درمان، مواد زیر را با هم ترکیب کنید:

  • ۱ فنجان آب آناناس
  • ۱ قاشق چای خوری زنجبیل رنده شده
  • ۱ قاشق غذا خوری عسل
  • ¼ قاشق چای خوری فلفل کایین
  • ¼ نمک قاشق چای خوری

۳ بار در روز و هر بار ¼ فنجان از این ترکیب را بنوشید.

توجه: برای کودکان زیر ۱ سال عسل استفاده نکنید.

[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]

پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:

سرفه همراه با خلط سبز یا زرد ؛ این عارضه چه معنی می دهد؟

۱۰ روش طبیعی برای درمان سرماخوردگی و سرفه در کودکان

[/quote]

نکات اضافی برای درمان سرفه مرطوب

  • نوشیدن آب گرم، آب لیمو، آب بریز، آب لیمو گرم، چای سبز گرم، شیر , زردچوبه و سوپ مرغ خانگی، برای تسکین گلو درد و مرطوب نگه داشتن بدن مفید است.
  • کافئین و الکل می توانند به کمبود آب در بدن کمک کنند. از این رو، از مصرف آنها اجتناب کنید.
  • برای جلوگیری از غلیظ شدن خلط، از دستگاه بخور استفاده کنید. اما مطمئن شوید که دستگاه را به طور مرتب تمیز می کنید تا مخزنش قارچ نزند.
  • از دود تنباکو اجتناب کنید. سیگار کشیدن یا تنفس دود سیگار می تواند سرفه شما را بدتر کند.
  • هنگام خواب، سر خود را با گذاشتن بالش اضافی زیر سر بالا ببرید.
  • می توانید از اسپری های ضد احتقان استفاده کنید تا انسداد بینی کم شود راحت تر نفس بکشید.
  • غذاهای تند را در رژیم غذایی خود جای دهید چون این غذاها مخاط بدن را رقیق می کنند.
  • غذاهای غنی از ویتامین C می توانند سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند.
  • از مصرف لبنیات، به خصوص شیر، اجتناب کنید، زیرا این مواد می توانند تولید خلط را تحریک کنند.
  • اتاق و محیط اطراف خود را از گرد و غبار و باکتری ها پاک کنید.
  • خواب کافی برای مبارزه با عفونت و تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است.

منابع:

  1. Cough
  2. Dr. Janette Nesheiwat
  3. Over‐the‐counter medications for acute cough in children and adults in ambulatory settings
  4. A comparative study to assess the effect of steam inhalation v/s Tulsi leaves inhalation on the sign and symptoms of cold and cough among adult group in selected areas of Pune city
  5. Effects of Ginger and Its Constituents on Airway Smooth Muscle Relaxation and Calcium Regulation
  6. Cough Suppressant Herbal Drugs
  7. A Study on Nutritional Efficacy of Pineapple Juice in the Treatment of Bronchial Asthma