علل، علائم، درمان و پیشگیری از آنفلوانزای مرغی

آنفلوانزای مرغی یا آنچه که عموما به عنوان آنفلوآنزای پرندگان شناخته می شود یک عفونت بسیار شایع است که صدها نفر از مردم جهان را هر ساله در یک فصل خاص بیمار می کند. با این حال، آنفلوانزای مرغی کاملا قابل درمان است. اما اگر از آن غلفت کنیم حتی ممکن است به مرگ منجر شود.

آنفلوانزای ویروسی که در میان پرندگان گسترش می یابد و انسان و سایر حیوانات را آلوده می کند، آنفلوانزای مرغی (آنفولانزای پرندگان) نامیده می شود.

ویروس های بسیاری وجود دارند که باعث آنفلوانزای مرغی می شوند. اما همه آن ها قادر نیستند بر روی انسان تاثیر بگذارند. دو نوع از ویروس هایی که منجر به آنفولانزای مرغی می شود و بیشتر بر روی انسان تاثیر گذار هستند عبارتند از:

  • H5N1 که از سال ۱۹۹۷ شیوع پیدا کرد.
  • H7N9 که از سال ۲۰۱۳ شیوع پیدا کرد.

با این حال این ویروس ها به راحتی انسان را آلوده نمی کنند و معمولا از انسان به انسان منتقل نمی شوند. ویروس های دیگر، مانند H7N7 و H9N2 نیز در انسان ها ایجاد بیماری می کنند، اما زیاد جدی نیستند.

بیولوژی ویروس آنفلوآنزا

ویروس آنفولانزا حاوی دو پروتئین سطحی است که می تواند توسط سیستم ایمنی بدن شناسایی و به آن حمله شود. این پروتئین ها هماگلوتینین و نورآمینیداز نام دارند. ویروس آنفولانزای H5N1 شامل نوع ۵ هماگلوتینین و نوع ۱ نورآمینیداز است.

علائم آنفلوانزای مرغی

سرایت ویروس H5N1 به انسان نادر است. اما این ویروس می تواند از بدن پرندگان مرده مستقیما به بدن انسان منتقل شود. کشورهای آسیایی، اروپایی و آفریقایی محل هایی هستند که این ویروس بیشتر در آن ها شیوع دارد. علائم آنفلوانزای مرغی ممکن است شبیه به انواع دیگر آنفلوآنزا باشد. این علائم عبارتند از:

  • تب ناگهانی بالاتر از ۳۸ درجه سانتی گراد
  • سرفه های خشک
  • گلو درد
  • سردرد
  • خستگی
  • درد مفاصل و یا اندام ها
  • اسهال یا ناراحتی در معده
  • آبریزش بینی و یا مسدود شدن بینی
  • عطسه
  • از دست دادن اشتها
  • دیسترس تنفسی حاد
  • تنگی نفس و یا مشکلات تنفسی
  • بیخوابی
  • بی قراری
  • دردهای عضلانی

دروه نهفتگی علائم آنفولانزای مرغی معمولا سه تا پنج روز است اما ممکن است با توجه به نوع ویروس از ۷ روز نیز تجاوز کند. بیمار ممکن است ورم ملتحمه داشته باشد. علائم آنفلوانزای مرغی شبیه علائم سرماخوردگی طبیعی در کودکان و حتی حیواناتی مانند سگ، گربه و پستانداران دیگر است. این بیماری می تواند با تشدید؛ به یک بیماری تنفسی شدید به نام ARDS (سندرم دیسترس تنفسی مزمن) و پنومونی ویروسی کشنده پیشرفت کند. آنفلوانزای مرغی بسیار کشنده تر از آنفلوانزا معمولی در انسان است.

عوارض آنفلوانزای مرغی

آنفولانزای مرغی  High pathogenic یا آنفولانزای بسیار پاتوژن (HPAI) یک عفونت ویروسی است که با طیف گسترده ای از بیماری ها مانند موارد زیر همراه است:

  • اختلالات شدید تنفسی مانند تنگی نفس، اشکال در تنفس، پنومونی ویروسی، دیسترس تنفسی حاد، نارسایی تنفسی.
  • بیماری داخلی بدن که با تهوع، درد شکم، اسهال و استفراغ همزمان است.
  • تغییرات عصبی مانند تغییر وضعیت ذهنی و تشنج

جالب است بدانید حدود نیمی از افرادی که از سال ۱۹۹۷ به بعد آنفولانزای پرندگان گرفته اند، متاسفانه فوت کرده اند.

علل ابتلا به آنفلوانزای مرغی

این بیماری برای اولین بار در سال ۱۹۹۷ در هنگ کنگ مشاهده شد. پس از آن نیز در اروپا، آسیا، آفریقا، اندونزی، اقیانوس آرام، ویتنام و شرق نزدیک شیوع پیدا کرد. متاسفانه بیش از ۶۰ درصد از افراد مبتلا، جان خود را از دست داده اند.

H5N1 به صورت ذاتی در پرندگان وحشی رخ می دهد، و به راحتی به پرندگان خانگی مانند مرغ، بوقلمون، اردک ها و غازها منتقل می شود. این بیماری از طریق تماس مستقیم با پرندگان آلوده، ترشحات بینی، مدفوع یا ترشحات دهان یا چشم و خون آن ها به انسان منتقل می شود. مدفوع یا ترشحات آلوده می تواند با گرد و غبار، خاک و آب جا به جا شوند. این ویروس حتی در پا و بدن پرندگان نیز وجود دارد. بزاق و مدفوع مرغ آلوده می توانند ویروس را تا ۱۰ روز گسترش دهند. عفونت به راحتی می تواند در بازارهای رو باز پخش شود.

درمان آنفلوانزای مرغی

برای درمان این بیماری فرد باید به مدت ۱۰ روز و بسته به وضعیت جسمی، در خانه و یا بیمارستان استراحت کند. درمان های اصلی برای آنفولانزای مرغی یا آنفولانزای پرندگان به شرح زیر می باشد:

  • استراحت
  • مصرف مایعات زیاد
  • مصرف غذاهای مقوی
  • مصرف داروهایی مانند پاراستامول یا آسپرین (نباید برای افراد زیر ۱۶ سال مصرف شود) برای درمان درد و تب همراه با آنفولانزای مرغی مفید است.
  • در برخی از افرادی مبتلا نیاز است برای برطرف شدن مشکل تنفسی از دستگاه های تنفس مصنوعی استفاده شود.
  • تعداد کمی از بیماران مبتلا به آنفلوآنزای مرغی ممکن است به دیالیز نیاز داشته باشد. دیالیز به کلیه آن ها کمک می کند تا بهتر کار کند.
  • در موارد پیشرفته که آنفولانزا به پنومونی باکتریایی تبدیل می شود، درمان با آنتی بیوتیک تجویز می شود.

داروی ضد ویروسی برای آنفلوآنزای مرغی

شواهد نشان می دهد که داروی اوسلتامیویر می تواند شانس بقا را افزایش داده و مدت زمان تکثیر ویروس را کاهش دهد. زانامیویر (رلنزا) و پرامیویر نیز ممکن است به کاهش شدت بیماری کمک کنند و شانس زنده ماندن در موارد ابتلا به آنفلوآنزای مرغی را افزایش دهند. این داروها زمانی که ظرف ۴۸ ساعت از شروع علائم آنفلوآنزای مرغی مصرف شوند، موثرتر می باشند. این داروها همچنین می توانند به عنوان یک اقدام پیشگیرانه توسط افرادی که در اعضای خانواده فرد بیماری با این نوع آنفولانزا دارند و یا در معرض ویروس بوده اند؛ استفاده شود. در این موارد مصرف دارو باید بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض ویروس آغاز شده و به مدت ۷ تا ۱۰ روز ادامه یابد.

جلوگیری از آنفلوانزای مرغی

جلوگیری از آنفولانزای مرغی به دلیل آن که توسط پرندگان حمل می شوند؛ بسیار دشوار است. با این حال، برخی از اقدامات احتیاطی که می تواند شانس ابتلا به یک عفونت ویروسی مانند آنفلوآنزای مرغی را کاهش دهند عبارتند از:

  • دست ها خود را به طور مرتب بشویید.
  • از قرار گرفتن در محیط هایی که فرد بیمار در آن قرار دارند اجتناب کنید.
  • در پخت و پز و حمل مواد غذایی بهداشت را رعایت کنید.
  • پرندگان مبتلا را پس از مردن کاملا نابود کنید.
  • افرادی که بیماری ها طولانی مدت مانند آسم دارند و یا سنشان بالای ۶۵ سال است بهتر است واکسن هایی مانند واکسن آنفلوانزای فصلی و واکسن پنوموکوکی را تزریق کنند.
  • از تماس با بدن پرندگان و یا مدفوع آن ها خودداری کنید.