درمان یبوست در دوران بارداری

متأسفانه بسیاری از زنان باردار، به یبوست مبتلا شده و به جای درمان، به زور زدن پناه می برند. یبوست یک مشکل رایج در دوران بارداری است و شما نباید به خاطر آن شرمنده باشید. یبوست می تواند موجب درد و حساسیت مقعد شود. کاهش اشتها و همچنین نفخ شکمی و درد نیز از سایر نشانه های شایع یبوست هستند. طبق نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۰۷ در Obstetrics & Gynecology منتشر شده، حدود یک چهارم از زنان تجربه یبوست در طول بارداری و سه ماه پس از زایمان را دارند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم درمان یبوست در دوران بارداری به روش های طبیعی را آموزش دهیم.

دلایل مختلفی برای ایجاد یبوست در طول بارداری وجود دارد. برخی از علل شایع عبارتند از:

  • کاهش مصرف غذا و آب به دلیل تهوع شدید در اوایل بارداری
  • تغییرات هورمونی که در طول بارداری در بدن وجود دارد و می تواند برخی از عضلات، از جمله عضلاتی که غذا را در دستگاه گوارش حرکت می دهند را شل کند.
  • رژیم پر از محصولات تهیه شده از آرد تصفیه شده، مانند ماکارونی، نان، کیک و شیرینی و یا برنج سفید تصفیه شده.
  • مکمل های آهن که در دوران بارداری تجویز می شوند.
  • رشد رحم که باعث افزایش فشار روی روده شده، در نتیجه باعث ایجاد مشکل در حرکت روده ای می شود.
  • فقدان فعالیت بدنی
  • اضطراب و نگرانی بیش از حد در طول بارداری
  • اگر درمانی برای این عارضه پیدا نکنید ممکن است به هموروئید مبتلا شوید.

روش های درمان یبوست در دوران بارداری

مصرف بیشتر فیبر

برای جلوگیری از یبوست در دوران بارداری، اولین قدم، افزایش میزان مصرف فیبر است. فیبر حجم زیادی را به مدفوع اضافه می کند و حرکت آن را آسان تر می کند.

یک مطالعه منتشر شده در Canadian Family Physician در سال ۲۰۱۲ نتیجه گیری کرده است که اولین خط درمان یبوست در دوران بارداری افزایش فیبر و مصرف آب و همچنین مقداری فعالیت بدنی است. اگر این راهکارها بی اثر باشند، تجویز مسهل ها خط دوم درمان هستند.

هم فیبر محلول و هم فیبر غیر محلول می تواند به درمان یبوست در دوران بارداری کمک کند. به گفته متخصصان انجمن بارداری آمریکا، نیاز روزانه بدن به فیبر در طول بارداری ۲۵ تا ۲۸ گرم است.

برای دریافت فیبر از مواد غذایی زیر استفاده کنید:

  • غلات
  • نان سبوس دار
  • برنج قهوه ای
  • لوبیا
  • عدس
  • میوه ها
  • سبزیجات تازه

افزایش مصرف مایعات

هنگامی که از یبوست در دوران بارداری رنج می برید، نوشیدن مایعات کافی بسیار مهم است. این کار حرکات روده را تحریک می کند و در چند روز به شما نتایج مثبتی خواهد داد.

مصرف کم مایعات باعث کاهش جرم و تعداد دفعات دفع مدفوع می شود. یک مطالعه منتشر شده در مجله Perinatal Education در سال ۲۰۰۲ اهمیت مصرف آب در دوران بارداری را برجسته کرده و معتقد است که افزایش مصرف مایعات می تواند به کاهش یبوست در این دوران کمک کند.

اطمینان حاصل کنید که ۸ تا ۱۰ لیوان آب در روز می خورید. همراه با آب، می توانید آب میوه های تازه در طول روز بخورید. سعی کنید این میزان مایعات را در دفعات مختلف مصرف کنید نه به یک باره.

ورزش منظم

بارداری به این معنا نیست که شما نیاز به استراحت در رختخواب دارید (مگر اینکه پزشک استراحت مطلق را به شما پیشنهاد کرده باشد). انجام ورزش های سبک در طول بارداری می تواند  از بسیاری جهات به نفع شما باشد. در واقع، ورزش های سبک می توانند به کمک هضم کمک کنند و علائم یبوست را از بین ببرند.

ورزش باعث افزایش سرعت حرکت غذا در روده بزرگ می شود و به عضلات روده کمک می کند تا بهتر ضایعات را حرکت دهد. برای زنان باردار یکی از بهترین ورزش ها راه رفتن است. هدف ۱۰ تا ۳۰ دقیقه راه رفتن در روز، به ویژه پس از صرف غذا، برای کمک به حرکات روده است.

شنا کردن، دوچرخه ثابت یا انجام یوگا به صورت منظم نیز می تواند به روده کمک کرده و حرکات روده را تحریک کند. اگر قصد انجام ورزش جدید به غیر از این ورزش ها را دارید، حتما با پزشک مشورت کنید.

مصرف ماست یونانی

ماست یونانی غنی از باکتری های پروبیوتیک است که به درمان یبوست کمک می کنند.

این نوع ماست شامل باکتری های اسیدوفیل است که دستگاه گوارش را تحریک کرده و باعث می شوند که روده بهتر کار کند. این باکتری های خوب جذب مواد مغذی که مخصوصا در حاملگی مهم است را نیز بهبود می بخشند.

شما می توانید روزانه ۲ تا ۳ فنجان ماست ساده یونانی بخورید. همچنین می توانید آن را با میوه های تازه یا آجیل ترکیب کرده و سپس استفاده کنید. حتی ماست معمولی پروبیوتیک نیز برای شما مفید است. اگر می خواهید مکمل پروبیوتیک مصرف کنید، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

درمان یبوست در دوران بارداری
درمان یبوست در دوران بارداری

نوشیدن آب لیمو

آب لیمو یکی دیگر از داروهای رایج برای درمان یبوست در دوران بارداری است، زیرا تولید صفرا را در بدن افزایش می دهد. این محلول کمک می کند تا انقباض عضلات روده بیشتر شده و ضایعات به راحتی در روده حرکت کنند. لیمو همچنین خواص آنتی اکسیدانی داشته و دارای ویتامین C زیادی است، که برای شما و کودک در حال رشدتان مهم است.

  • آب ½ لیمو را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید.
  • کمی عسل خام به آن اضافه کنید.
  • دو بار در روز از این نوشیدنی بخورید.

مشورت با پزشک درباره مکمل آهن

وجود آهن در مکمل هایی که برای دوران بارداری تجویز می شوند، یکی از دلایل اصلی یبوست در دوران بارداری است. اعتقاد بر این است که مکمل های آهن با کاهش چربی در بدن باعث کاهش هضم شده و به این ترتیب یبوست به وجود می آورند.

اگر کم خونی ندارید و به دنبال رژیم غذایی سالم هستید، با پزشک خود درباره کاهش یا حذف مکمل آهن از رژیم غذایی خود صحبت کنید.

اگر به مکمل های آهن نیاز دارید، در طول روز مقدار کمتری از این ماده معدنی را از طریق رژیم غذایی مصرف کنید. البته، همیشه قبل از انجام هر اقدامی با پزشک مشورت کنید. همچنین می توانید از پزشک خود بخواهید که فرم مایع مکمل را به جای قرص برایتان تجویز کند.

پوسته اسفرزه

پوسته اسفرزه یکی دیگر از داروهای خوب برای درمان یبوست در دوران بارداری است. این ملین طبیعی حاوی فیبر نامحلول است که حجم زیادی را به مدفوع شما اضافه می کند و باعث می شود حرکت روده راحت تر شود. این ماده در اکثر عطاری ها موجود است.

  • ½ تا ۱ قاشق چای خوری پوسته اسفرزه را به لیوان آب گرم یا شیر اضافه کنید.
  • قبل از  خواب آن را بنوشید.

نکته: هنگام استفاده از این ماده، حتما مقدار زیادی آب در طول روز بنوشید. در غیر این صورت ممکن است موجب نفخ شود.

استفاده از توالت ایرانی

استفاده از توالت ایرانی یکی از بهترین روش ها برای درمان یبوست در دوران بارداری است. چنین توالت هایی فرآیند حذف را سریع تر، آسان تر و کامل تر می کنند. در این موقعیت روده صاف شده و دفع را بهتر انجام می دهد. این موقعیت منجر به حرکت ساده تر و سریعتر روده شده و از یبوست و هموروئید جلوگیری می کند.

برای زنان باردار، چمباتمه زدن در هنگام استفاده از توالت ایرانی، از فشار روی رحم جلوگیری می کند و حتی بدن را برای رایمان طبیعی آماده می کند.

[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]

پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:

مواد غذایی مفید برای درمان یبوست

فواید نوشیدن آب گرم در دوران بارداری

علل سفت شدن معده در دوران بارداری (سه ماهه اول؛ دوم و سوم)

[/quote]

خوردن وعده های غذایی کم حجم

هنگامی که از یبوست رنج می برید، سعی کنید غذای روزانه خود را به چند وعده کم حجم تقسیم کنید. به جای دو یا سه وعده غذایی حجیم، در طول روز ۵ یا ۶ وعده غذای کوچک بخورید. این کار باعث می شود که حجم کار اضافه بر روی معده و روده کم شود. همچنین، به این ترتیب زمان کافی برای انتقال مواد غذایی به روده و کولون وجود دارد.

از سوی دیگر، خوردن وعده های حیجم می تواند شکم را بیش از حد پر کند و باعث شود سیستم گوارش برای هضم غذا مجبور باشد که بیش از حد کار کند. علاوه بر این، به دلیل تغییر در هورمون ها، بزرگ شدن رحم و مصرف ویتامین قبل از زایمان، روند هضم در حال حاضر کندتر از حد معمول است.

خوردن وعده های کم حجم به مبارزه با سوزش سر دل و همچنین نفخ و سوء هاضمه نیز کمک می کند.

انجام تمرینات کگل

انجام کگل یا تمرینات کف لگن می تواند به روده کمک کند تا حرکات منظمی داشته باشد. این ورزش ها قدرت عضلات کف لگن را که برای کنترل روده و مثانه مهم هستند را افزایش می دهند. اختلال مزمن در طی حرکات روده به علت یبوست می تواند منجر به تضعیف عضلات کف لگن شود. این عضلات باید برای جلوگیری از نشت تصادفی روده تقویت شوند.

تمرینات گکل به تقویت عضلاتی که برای زایمان واژنینال به کار می روند نقش دارند.

  • عضلات کف لگن (عضلاتی که برای متوقف کردن جریان ادرار استفاده می کنید) را سفت کنید. اطمینان حاصل کنید که پاها، باسن یا ماهیچه های شکمی را حرکت نمی دهید.
  • ۵ ثانیه این عضلات را سفت نگه دارید.
  • سپس، این ماهیچه ها را ۵ ثانیه شل کنید.
  • در هر نوبت ۱۰ بار این کار را تکرار کنید.
  • حداقل ۳ نوبت در روز این کار را انجام دهید.

نکات اضافی برای درمان یبوست در دوران بارداری

  • به بدن خود گوش دهید و هر زمان که نیاز به استفاده از سرویس بهداستی دارید، بلافاصله عمل کنید.
  • از مصرف قرص های ملین در دوران بارداری اجتناب کنید، زیرا ممکن است انقباضات رحم را تحریک کنند و باعث کم آبی بدن شوند. با این حال، بعضی از زنان ممکن است مجبور به استفاده از آن ها شوند.
  • از روغن های معدنی برای درمان یبوست استفاده نکنید، زیرا آنها جذب مواد مغذی را کاهش می دهند.
  • خوردن میوه های خشک مانند خرما، کشمش و آلو، می تواند به درمان یبوست در دوران بارداری کمک کند.
  • هر وعده غذایی را با میوه خام، سبزیجات یا سالاد شروع کنید.
  • از استرس و نشستن به مدت طولانی اجتناب کنید.
  • بیش از حد کافئین مصرف نکنید، زیرا این ماده اثر دیورتیک در بدن دارد و موجب یبوست می شود.

منابع:

  1. Constipation in pregnancy: prevalence, symptoms, and risk factors
  2. Treating constipation during pregnancy
  3. Nutrition Column An Update on Water Needs during Pregnancy and Beyond