به اغلب افراد مبتلا به دیابت گفته می شود که باید از مصرف شیرینی ها و غذاهای دیگر که حاوی قند هستند پرهیز کنند. زیرا این مواد ممکن است سطح قند خون آن ها را افزایش دهد. بنابراین، این سوال پیش می آید که آیا می توان از عسل به عنوان یک جایگزین سالم شیرینی جات و تنقلات پر شکر استفاده کرد؟ با ما در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت همراه باشید تا در مورد دیابت و مصرف عسل اطلاعات کاملی را دریافت کنید.
سطح قند خون (گلوکز)، به مقدار قند موجود در خون گفته می شود. شکر منبع اصلی بدن برای تامین انرژی است. شکر توسط انسولین که هورمون تولید شده در پانکراس است تجزیه می شود. افراد مبتلا به دیابت یا به طور کلی انسولین در بدن ندارند یا وجود این ماده در بدن آن ها ناکارآمد است.
به همین دلیل به این افراد توصیه می کنند که شکر و مواد قندی استفاده نکنند. زیرا با عدم وجود یا ناکارآمدی انسولین، قند مصرفی آن ها در خون تجمع یافته و سطح قند خون بالا می رود.
محتویات این مقاله را پیرو موضوع دیابت و مصرف عسل به مطالب زیر اختصاص داده ایم:
- کربوهیدرات چیست؟
- عسل چیست؟
- خواص عسل در مقابل شکر سفید
- آیا مصرف عسل ممکن است قند خون و انسولین را تحت تاثیر قرار دهد؟
- تحقیقات بیشتر بر روی دیابت و مصرف عسل
- جایگزینی قند با عسل برای افراد مبتلا به دیابت
همه چیز درباره دیابت و مصرف عسل
کربوهیدرات چیست؟
کربوهیدرات ها، موادی هستند که در بدن به قند تجزیه شده و درصد زیادی از انرژی بدن را تامین می کند. به همین دلیل توصیه می شود که نیمی از کالری مصرفی روزانه از کربوهیدرات ها باشد.
کربوهیدرات ها در اکثر مواد غذایی مانند مواد زیر یافت می شود:
- میوه ها
- سبزیجات
- شیر
- دانه ها
- لوبیا
- عسل
- شکر سفید
- شکر قهوه ای
- آب نبات
- دسر
مقدار و نوع کربوهیدرات مصرفی بر روی سطح قند خون تاثیر متفاوت می گذارد. برای نگه داشتن قند خون در سطح ایمن، افراد مبتلا به دیابت باید در کل بین ۴۵ تا ۶۰ گرم در هر وعده غذایی از کربوهیدرات استفاده کنند. به این ترتیب، انتخاب کربوهیدارت سالم، پردازش نشده و حاوی فیبر بالا بخش مهمی از تغذیه افراد دیابتی است.
عسل چیست؟
عسل خام از شهد گل تهیه می شود. پس از اینکه زنبور عسل شهدها را جمع آوری کرد، آن ها را به طور طبیعی به قندهای ساده تجزیه کرده و در کتدو ذخیره می کند. کندو باعث می شود که شهد تبخیر شود و به مایع غلیظ و شیرینی به نام عسل تبدیل شود.
عسل مانند دیگر قندها، یک منبع تغلیظ شده از کربوهیدرات است. یک قاشق غذاخوری از عسل دارای حداقل ۱۷ گرم کربوهیدرات است. عسل از گلوکز ساخته شده، اما شامل ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها نیز می باشد.
عسل پردازش شده در مقابل عسل خام
بسیاری از عسل هایی که امروزه در دسترس هستند، پردازش شده می باشند. این به این معنی است که پس از جمع آوری شدن از کندو ها، فیلتر شده اند. این در حالی است که عسل خام فیلتر نشده و ارزش غذایی و فواید غذایی آن خارج نشده است.
مصرف عسل خام در کنار داروهای دیابت و دیگر رژیم های غذایی سالم می تواند به پایین آوردن سطح قند خون کمک کند.
محتوای تغذیه ای عسل در مقابل شکر سفید
عسل خام، بسیار شبیه به شکر سفید، شیرین کننده ای که حاوی کربوهیدرات و کالری است، می باشد. یک قاشق غذاخوری عسل دارای حدود ۶۴ کالری و یک قاشق غذاخوری شکر حدود ۴۹ کالری است.
در حالی که مقدار کالری در هر قاشق چای خوری به نظر زیاد است، اما عسل بسیار شیرین تر از شکر است. به طوری که بسیاری از افراد تنها می توانند در هر باری که عسل می خورند بین یک تا دو قاشق چای خوری از آن استفاده کنند. دلیل این که کالری عسل از کالری شکر بیشتر است این است که عسل بسیار غلیظ تر و متراکم تر است.
یکی دیگر از تفاوت های اصلی بین این دو در بدن، چگونگی هضم آن ها است. عسل در بدن توسط آنزیم ها تجزیه می شود. در حالی که شکر این طور نیست. شاخص قند خون (GI) مقایسی است برای این که بگوییم یک کربوهیدرات خاص چه مقدار سطح قند خون را بالا می برد. شاخص قند خون عسل در حدود ۵۵ است. این شاخص در بین مواد غذایی، شاخص پایینی محسوب می شود. در واقع مواد غذایی که شاخص قند خون پایینی دارند، تنها باعث افزایش کمی در قند خون می شوند. به این ترتیب، این مواد می توانند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهند.
دیابت و مصرف عسل ( آیا مصرف عسل قند خون و انسولین را تحت تاثیر قرار می دهد؟)
مطالعات مختلفی بر روی دیابت و مصرف عسل انجام شده است. اکثر این مطالعات نشان می دهند که خوردن عسل سطح انسولین را افزایش و سطح قند خون را کاهش می دهند.
یک مطالعه کوچک که در امارات متحده عربی (UAE) انجام شده تاثیر عسل و شکر بر روی قند خون را سنجیده است.
این مطالعه نشان داد ۷۵ گرم عسل، سطح قند خون و انسولین را در افرادی که دیابتی نیستند در عرض ۳۰ دقیقه افزایش می دهد. تست مشابه، با استفاده از همان مقدار گلوکز خالص، سطح قند خون را کمی بیشتر افزایش داد. این اثر در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ مشابه بود.
در این مطالعه شرکت کنندگان افزایش اولیه در میزان قند خون را تجربه کردند. اما کسانی که از شکر استفاده کرده بودند، در عرض ۲ ساعت سطح قند خونشان کاهش یافت. این در حالی بود که کسانی که عسل مصرف کرده بودند ضمن این که قند خونشان کمتر بالا رفته بود، بازه زمانی بالا ماندن قندشان در مقایسه با کسانی که شکر استفاده کرده بودند نیز کمتر بود.
پژوهشگران به این نتیجه رسیدن که عسل علاوه بر افزایش قند خون، سطح انسولین را نیز افزایش می دهد. از آن جا که انسولین در تجزیه گلوکز نقش دارند، محققان معتقدند که کاهش مدت زمان بالا بودن شاخص قند بعد از مصرف عسل، به دلیل افزایش در انسولین است.
یک مطالعه نیز در عربستان سعودی انجام شده که در آن به ارتباط بین عسل و قند خون پرداخته شده است. این مطالعه نشان داد که عسل:
- گلوکز ناشتا (قند خون پس از ۸ ساعت گرسنگی) را کاهش می دهد
- پپتید C ناشتا (پپتید به ثبات و برابر کردن انسولین کمک می کند) را افزایش می دهد
- پپتید C بعد از غذا را ۲ ساعت افزایش می دهد (مقدار پپتید بعد از خوردن غذا)
تحقیقات بیشتر بر روی دیابت و مصرف عسل
تحقیقات زیادی در مورد ارتباط بین دیابت نوع ۲ و مصرف عسل انجام شده است. چکیده این تحقیقات به شرح زیر است:
اثر بلند مدت آن بر روی سطح گلوکز خون
یک مطالعه ۸ هفته ای که در دانشگاه تهران انجام شده، مشخص کرد که افرادی که عسل را طولانی مدت مصرف می کنند، سطح قند خونشان افزایش پیدا می کند. با این حال، افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که عسل می خورند، وزن و سطح کلسترول خونشان کاهش می یابد.
در راستای این یافته ها، محققان این دانشگاه اعلام کردند که افراد مبتلا به دیابت باید از عسل به شیوه محتاطانه استفاده کنند.
خواص ضد میکروبی و ضد باکتری
مطالعات دیگر شواهد قابل توجهی از خواص مصرف عسل برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ ارائه داده اند. در واقع، مطالعات مختلفی نشان می دهد عسل می تواند افراد مبتلا به دیابت را از مزایای زیر بهره مند کند:
- خواص ضد میکروبی
- خواص ضد باکتریایی
- منبع عالی از آنتی اکسیدان
مبارزه با باکتری ها و کاهش التهاب
یک گزارش از آتن یونان نشان می دهد که خواص زیر در ارتباط بین دیابت و مصرف عسل وجود دارد:
- مقابله با باکتری های مقاوم
- جلوگیری از فرآیندهای التهابی ناشی از دیابت
- علاوه بر این، آنتی اکسیدان های آن نیز در برابر بسیاری از بیماری های دیگر از بدن محافظت می کنند.
تکمیل کننده داروهای ضد دیابت
مطالعه دیگری که در مجله Diabetes and Metabolic Disorders منتشر شده، گزارش داد که ترکیب داروهای دیابت با عسل برای بدن مفید است.
این یافته ها از عسل به عنوان مکمل درمان دیابت به دلایل زیر حمایت می کنند:
- خاصیت آنتی اکسیدان قوی
- توانایی کاهش قند خون
- توانایی افزایش انسولین
جایگزینی قند با عسل
مصرف عسل خام دارای مزایای بسیاری، از جمله افزایش انسولین و کاهش قند خون است.
عسل یک شیرین کننده سالم است. به ویژه هنگامی که در مقایسه با قندهای تصفیه شده، مانند شکر سفید، قند نیشکر، و پودر شکر قرار می گیرد. در حالی که عسل حاوی کربوهیدرات و کالری بیشتری از شکر سفید است اما کمتر پردازش شده و مواد مغذی بسیاری دارد. عسل حاوی دوزهای غلیظ تر از مواد مغذی مانند آنتی اکسیدان ها و فیبر است.
افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که می خواهند از عسل در رژیم غذایی روزانه خود استفاده کنند باید به آرامی از این ماده استفاده کرده و چگونگی واکنش بدنشان به افزایش قند خون توسط عسل را بسنجند. عسل بسیار شیرین است. بنابراین اضافه کردن مقدار کمی از آن به نوشیدنی ها و مواد غذایی واقعا آن ها را شیرین می کند. به افراد دیابتی توصیه می شود که از عسل به مقدار بسیار کمی استفاده کنند.