درباره رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP)

رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP) بیماری است که در نوزادان نارس رخ می دهد. این بیماری باعث می شود عروق خونی غیر طبیعی که ما قادر به دیدن آن ها نیستیم در شبکیه چشم و لایه ای از بافت عصبی چشم رشد کند.  این رشد می تواند باعث جدا شدن شبکیه از پشت چشم شده و منجر به کوری شود.

برخی از موارد ROP خفیف هستند و به خودی خود اصلاح می شوند، اما برخی دیگر از انواع آن برای جلوگیری از کوری و از دست دادن بینایی نیاز به عمل جراحی دارند. جراحی این بیماری معمولا به کمک لیزر انجام می شود. البته با توجه به درجات مختلف ROP، روش جراحی می تواند برای هر مورد متفاوت باشد.

علت ابتلا به رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP) چیست؟

همانطور که گفته شد رتینوپاتی نوزادان نارس باعث می شوند رگ های خونی به طورغیر طبیعی و به صورت تصادفی در چشم رشد کنند. این عروق خونی غیر طبیعی تمایل به نشت یا خونریزی دارند، این خونریزی منجر به زخم شدن شبکیه چشم می شوند. هنگامی که زخم کوچک در شبکیه چشم ایجاد شود، شبکیه از قسمت پشت چشم جدا می شود و از آنجا که شبکیه نقش مهمی در حیات دید انسان دارد، جدا شدن آن موجب کوری می شود.

رگ های خونی از مرکز شبکیه چشم در ۱۶ هفتگی جنین شروع به رشد می کنند. و در ۸ ماهگی این رگ ها به لبه های خارجی شبکیه منشعب می شوند. در نوزادان متولد شده قبل از موعد مقرر، ممکن است رشد طبیعی رگ های شبکیه مختل شود و عروق خونی غیر طبیعی در آن توسعه یابد، که این امر می تواند باعث نشت و خونریزی در چشم شود.

درباره رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP)
درباره رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP)

درمان رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP)

جراحی ROP برای جلوگیری از رشد عروق خونی غیر طبیعی با تمرکز درمان بر روی شبکیه محیطی (دو طرف شبکیه) برای حفظ شبکیه مرکزی (مهم ترین بخش شبکیه) استفاده می شود. جراحی ROP بر روی مناطق زخم شده شبکیه محیطی برای جلوگیری از رشد غیر طبیعی و از بین بردن کشیدگی آن بر روی شبکیه مرکزی چشم انجام می شود.

از آنجا که عمل جراحی بر روی شبکیه محیطی تمرکز دارد، ممکن است این مناطق زخم شده و مقداری از دید محیطی از دست برود. با این حال، این عمل بر روی مراقبت از شبکیه مرکزی، و حفظ قدرت آن برای انجام وظایف حیاتی مانند دید مستقیم، تشخیص رنگ، خواندن، و غیره متمرکز است. ROP هیچ علامت یا نشانه.ای ندارد و تنها راه تشخیص آن معاینه چشم توسط چشم پزشک است.

روش هایی که اغلب در عمل جراحی ROP استفاده می شوند عبارتند از:

جراحی لیزری، رایج ترین نوع جراحی ROP است، که در آن پرتوهای لیزر کوچک برای زخم شبکیه محیطی (این روش با نام لیزر درمانی و یا فوتوکوآگولاسیون شناخته می شود) مورد استفاده قرار می گیرد. این روش حدود ۳۰ الی۴۵ دقیقه برای هر چشم طول می کشد.

سرما درمانی، که در آن از درجه حرارت انجماد برای زخم شبکیه محیطی و برای جلوگیری از رشد عروق خونی غیرطبیعی استفاده می شود. کرایوتراپی یا سرما درمانی سال های بسیاری به عنوان متداول ترین روش عمل جراحی ROP مورد استفاده بود، اما با ورود لیزر درمانی استفاده از آن منسوخ شد.

برای مواردی از ROP که پیشرفته تر است و در آن جداشدگی شبکیه رخ داده است، این روش ها استفاده می شود:

اسکلرال، که در آن یک باند انعطاف پذیر که معمولا از سیلیکون ساخته شده، دور چشم قرار می دهند. این باند در اطراف صلبیه یا سفیدی چشم قرار دارد  عمل جراحی اسکلرال یک الی دو ساعت طول می کشد.

یک عمل جراحی پیچیده دیگری وجود دارد که در آن شیشه یا ژل روشن با (نمک) محلول سالین در مرکز چشم جایگزین می شود. برداشتن زجاجیه اجازه می دهد تا از بین بردن بافت اسکار و عمل شبکیه بهتر انجام شود این روش با نام ویترکتومی شناخته می شود که ممکن است چند ساعت طول بکشد.

در هر حال این چشم پزشک کودک است که تعیین خواهد کرد کدام روش جراحی ROP بهتر است.