روده بزرگ بخش پایانی دستگاه گوارش است. این عضو از بالا در بخشی به نام ساکوم به روده کوچک متصل است و پس از پیچ و خم هایش در شکم به راست روده در انتهای دستگاه گوارش می رسد. توابع و اجزای آن چیست؟ چه نوعی از بیماری هایی به این بخش از دستگاه گوارش مرتبط هستند؟ و پاسخ به چند سوال دیگر در مورد روده بزرگ را در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت بخوانید.

عملکرد روده بزرگ

روده بزرگ عمدتا مسئول حذف آب از محتویات روده و آماده کردن ضایعات برای خروج از بدن است. بنابراین مهمترین وظایف این بخش از دستگاه گوارش را می توان به صورت زیر تعریف کرد:

آب را جذب می کند

ظرف ۲۴ ساعت پس از مصرف غذا، غذاها از روده کوچک به روده بزرگ می روند. در این مرحله، بیشتر پروسه گوارشی کامل شده است. یکی از کارکردهای اولیه روده بزرگ، این است که آب را جذب کرده و زباله را به شکل مدفوع جامد در آورده و از بدن دفع کند.

ویتامین ها را جذب می کند

برخی از باکتری های مفید که به طور معمول و عادی در روده بزرگ زندگی می کنند، نقش مهمی در تجزیه قندهای هضم نشده و فیبرها به اسیدهای چرب دارند. این باکتری های کومنسال همچنین گازی که از متان، سولفید هیدروژن، دی اکسید کربن و گازهای دیگر تشکیل شده است را ایجاد می کنند. در نتیجه بوی بد متساعد شده از گاز روده نتیجه تجزیه قندها توسط باکتری های روده می باشد. باکتری های مفید همچنین بسیاری از ویتامین های سودمند برای بدن مانند ویتامین K و بیوتین را جذب بدن می کنند.

اسیدیته را کاهش داده و بدن را از عفونت محافظت می کند

اسیدهای چرب که توسط باکتری ها در روده بزرگ تولید می شوند باعث ایجاد محیط اسیدی در روده می شوند. روده بزرگ، محلول قلیایی را تولید می کنند که این خاصیت اسیدی را کاهش داده و pH را در این بخش از دستگاه گوارش متعادل می کند. ضمن این که پوشش مخاطی روده بزرگ، به عنوان یک لایه محافظ عمل می کند و از جذب باکتری های مضر به بدن جلوگیری می کند. همین عامل باعث می شود که در شرایط عادی احتمال ایجاد عفونت ها از باکتری های مضر به صفر برسد.

آنتی بادی های مهم را تولید می کند

یکی از عملکردهای این بخش از سیستم گوارش که کمتر شناخته شده است، تولید آنتی بادی هایی است که سیستم ایمنی بدن را تقویت می کنند. اعتقاد برخی از پزشکان بر این است که آپاندیس ممکن است یکی از تولید کننده های اصلی آنتی بادی ها در مرحله ای از پروسه گوارشی باشد.

اجزای روده بزرگ و عملکردهای آن ها

حال که با عملکرد کلی این بخش از سیستم گوارشی آشنا شدید وقت آن رسیده است که اجزاء و کارکردهای مختلف این اندام را بدانید. روده بزرگ از چند بخش بسیار متمایز تشکیل شده است. در جدول زیر می توانید نام هر بخش و کارکرد آن را در سیستم گوارش مشاهده کنید:

اجزاء نقش و عملکرد
ساکوم ساکوم بخشی از روده بزرگ است که در واقع محل اتصال روده کوچک را با روده بزرگ تشکیل می دهد. این کیسه کوچک به وسیله یک دریچه به روده کوچک متصل شده است و مقدار ماده ای را که به داخل روده بزرگ وارد می شود کنترل می کند. هر زمان که ماده ای به ساکوم وارد شود، کیسه گشاد شده و شروع به حرکت دادن مواد غذایی به سمت روده بزرگ، برای جذب مواد غذایی، ویتامین ها و آب می کند.
زائده آپاندیس آپاندیس یک ضایعه کوچک است که ممکن است یکی از تولید کننده های اصلی آنتی بادی باشد. در انسان مدرن، آپاندیس به هیچ وجه عملکردی ندارد و هنگامی که این عضو آلوده می شود، به عنوان آپاندیسیت شناخته شده و باید به کمک عمل جراحی از بدن خارج شود.
کولون کولون بزرگترین بخش روده بزرگ است که به ساکوم در بخش راست و پایینی شکم متصل است. تا وقتی روده به صورت صعودی و به سمت بالا قرار دارد به آن کولون صعودی گفته می شود. از جایی که این عضو پیچ خورده و از سمت راست به سمت چپ شکم حرکت می کند به آن کولون عرضی گفته می شود. وقتی در انتهای سمت چپ شکم کولون مجددا به سمت پایین حرکت می کند به آن کولون نزولی گفته می شود. در نهایت، کولون سیگموئیدی محل ارتباط بین کولون نزولی و راست روده یا مقعد را تشکیل می دهد.

کولون جایی است که اکثر کارکرد های روده بزرگ در آن جا اتفاق می افتد. در واقع در کولون آب و ویتامین ها جذب می شوند و محلول های قلیایی و آنتی بادی تولید می شوند. مدفوعی که دفع می شود نیز، در این جا تشکیل شده است. در انتهای روده بزرگ، کولون سیگموئید قرارداد دارد و با اعمال فشار باعث می شود که مدفوع وارد راست روده (رکتوم) شود.

رکتوم (راست روده) در نهایت، رکتوم ذخیره مدفوع را از بدن خارج می کند.
عملکرد روده بزرگ چیست؟ اجزای و کارکرد هر کدام از آن ها چه می باشد؟
عملکرد روده بزرگ چیست؟ اجزای و کارکرد هر کدام از آن ها چه می باشد؟

مشکلات روده بزرگ

بعد از پاسخ به سوالی که در مورد عملکرد این اندام مطرح کردیم، باید بدانید که مشکلاتی نیز ممکن است در کارکرد این اندام ایجاد شود. این مشکلات عبارتند از:

مشکل شرح
یبوست یبوست یک مشکل رایج در روده بزرگ است. با وجود یبوست دفع مدفوع دشوار می شود. این مشکل معمولا ناشی از حرکت آهسته مواد زائد در دستگاه گوارش می باشد. زمانی که مواد زائد در روده آهسته حرکت کنند، جذب آب از آن ها بیشتر شده و مدفوع کم کم سفت و خشک می شود. این بیماری گاهی نیز ناشی از مشکلات عصبی می باشد. مشکلات عصبی موجب می شوند که رکتوم نیاز به دفع مدفوع را احساس نکند. علاوه بر این، استرس نیز می تواند باعث سرکوب دفع شود. اگر رژیم غذایی فرد دارای فیبر کافی نباشد، حرکت مواد غذایی در روده کند می شود. برای اکثر افرادی که از یبوست رنج می برند، خوردن فیبر بیشتر و نوشیدن آب زیاد ممکن است مشکل را حل کند.
اسهال از سوی دیگر، هنگامی که مواد در روده بزرگ به سرعت حرکت می کنند، آب کمتری از آن ها جذب می شود و اسهال رخ می دهد. علل اسهال عبارتند از:

·         رعایت رژیم غذایی حاوی فیبر زیاد

·         عفونت

·         استرس

·         سایر بیماری ها که سبب می شوند بدن به دنبال حرکت سریع مواد غذایی در روده و دفع آن از بدن باشد.

گاز روده گاز تولید شده توسط تعامل بین باکتری های کومنسال و مواد غذایی هضم نشده می تواند شرم آور و بسیار دردناک باشد. بوی بدی که از گاز روده متساعد می شود حاصل ترکیب متان، دی اکسید کربن و سولفید هیدروژن می باشد. بعضی از غذاها در بعضی افراد می توانند گاز تولید کنند. برای این دسته از افراد توصیه می شود که از خوردن غذاهای زیر اجتناب کنند:

·         لوبیا

·         سبوس

·         کلم

·         پیاز

·         شیر

·         بروکلی

بدن این افراد نسبت به هضم این مواد حساس است و در طی فرایند گوارشی به دلیل هضم نشدن آن ها، گاز تولید می شود.

بیماری های جدی اکثر شرایط ذکر شده در بالا تنها ناراحتی های موقت و زودگذر هستند. در کنار این شرایط، بیماری های جدی تری نیز وجود دارد که باید به سرعت درمان شوند. این بیماری ها عبارتند از:

دیورتیکولوز: در این بیماری دیواره روده بزگ ضعیف شده و سبب ایجاد بیرون زدگی هایی در غشای داخلی این اندام می شود. افزایش مصرف فیبر ممکن است به درمان این بیماری کمک کند. در صورت آلوده شدن این برآمدگی ها باید جراحی انجام شده یا بیمار از آنتی بیوتیک استفاده کند.

کولیت اولسراتیو: به معنی التهاب پوشش داخلی روده بزرگ است.

این بیماری می تواند باعث درد شکم، کاهش وزن و اسهال شود. مصرف دارو یا جراحی اغلب برای درمان این اختلال کافی است.

سرطان کولورکتال: دومین سرطان شایع در ایالات متحده بعد از سرطان پوست، سرطان کولورکتال است. علائم عمومی آن عبارتند از:

·         تغییر در حرکات روده

·         وجود خون در مدفوع

·         در بعضی از موارد درد شکمی

کولونوسکوپی معمولی می تواند این نوع سرطان را در مراحل اولیه و جایی که جراحی می تواند موجب بهبودی بیمار شود، تشخیص دهد.