عوارض و فواید روزه آب برای بدن

به طور کلی روزه گرفتن دارای مزایای زیادی برای بدن است. اما به غیر از روزه معمولی که ما آن را می شناسیم، چند مدل روزه دیگر نیز وجود دارد. مثلا روزه آب، روزه ای است که در آن فرد در مدت ۱ الی ۲ روز فقط آب می نوشد. در نگاه اول این مدل روزه گرفتن غیر عاقلانه به نظر می رسد اما روزه آب فواید زیادی برای بدن دارد. این مدل روزه می تواند به شما در کاهش وزن کمک کند، سیستم ایمنی بدن را بازسازی کند و حتی ممکن است باعث کند شدن روند پیری شود.

در مقابل اگر کمبود وزن دارید، باردار هستید یا در معرض خطر یک بیماری قرار دارید، ممکن است این مدل روزه برای بدنتان مضر باشد. با این حال، اگر می خواهید به سرعت وزن کم کنید، روزه آب می تواند نقطه خوبی برای شروع باشد.

در این مقاله مجله پیام سلامت به طور کلی در مورد روزه آب صحبت خواهیم کرد و هر آن چه که باید در مورد این روزه بدانید را مطرح می کنیم.

روزه آب چیست؟

روزه آب به حالتی گفته می شود که در آن شما برای یک مدت زمان خاصی از مصرف هر چیزی به غیر از آب اجتناب می کنید. این روزه می تواند از کوتاه ترین حالت یعنی ۲۴ ساعت تا بلندترین حالت یعنی ۵ یا ۷ روز طول بکشد.

بررسی که در سال ۲۰۱۵ در مورد مزایای روزه داری انجام شد گزارش داد که انواع مختلفی از روزه وجود دارد. در روزه آب، شما باید در طول ۲۴ ساعت فقط آب مصرف کنید. بیشتر افراد برای کنترل وزن و جلوگیری از بیماری از این مدل روزه استفاده می کنند.

مزایای احتمالی روزه آب چیست؟

روزه گرفتن، هر بار به مدت ۱ یا ۲ روز، با نوشیدن آب خالی می تواند به تحریک متابولیسم بدن و بازسازی سلول ها کمک کند.

به عنوان مثال، مطالعات نشان داده اند که ناشتا بودن موجب تغییر در متابولیسم بدن می شود. این فاکتور می تواند منجر به تسریع در روندی به نام کتوژنز شود که درآن بدن از چربی به عنوان منبع اولیه انرژی استفاده می کند. به همین دلیل است که روزه آب برای کاهش وزن در کوتاه مدت مفید است.

بررسی که در سال ۲۰۱۶ در مورد مزایای روزه داری انجام شد نشان داد که این کار می تواند عملکرد شناختی را بهبود بخشد، سلول های بدن را بازسازی کند، چربی بدن را کاهش دهد و منجر به کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن شود.

روزه همچنین می تواند از قلب در برابر اثرات التهاب محافظت کند.

یکی از مهمترین مزایای ناشی از روزه گرفتن به مدت کوتاه، فرایندی به نام autophagy است. این فرآیند موجب می شود که بدن طی فرآیندهای متابولیک از شر مولکول های غیرفعال خلاص شود. این روند کمک می کند تا سلول ها بازیافت شده و از بدن در برابر بیماری های مزمن و بیماری های دژنراتیو عصبی محافظت شود.

آیا روزه برای بدن مضر است؟

اگر روزه، روزه آب باشد، برای اکثر افراد مفید است.

تجزیه و تحلیلی که در سال ۲۰۱۸ بر روی عوارض جانبی احتمالی روزه آب انجام شد نشان داد که عوارض جانبی این نوع روزه در حداقل حالت خود قرار دارد. محدود کردن مصرف غذا و تنها نوشیدن آب باعث مشکلات کوتاه مدتی مانند خستگی، سردرد و بی خوابی می شود.

یک مطالعه نشان داد که مصرف آب به تنهایی می تواند کمی عملکرد کلیه ها را تحت تاثیر قرار دهد. این مطالعه همچنین نشان داد که روزه آب دارای مزایایی از جمله کاهش استرس اکسیداتیو، وزن بدن و فشار خون است.

طبق گفته پزشکان WebMD، روزه گرفتن برای کودکان، زنان باردار و افرادی که مبتلا به دیابت و اختلالات خوردن هستند مناسب نیست. همچنین افراد مبتلا به سایر بیماری ها نیز نباید قبل از مشاوره با پزشک خود روزه بگیرند.

عوارض جانبی احتمالی

آیا مصرف آب خالی به مدت ۲ یا ۳ روز برای بدن مضر است؟

یکی از عللی که باعث می شود این مدل روزه گرفتن برای افراد مبتلا به اختلالات خوردن (پرخوری عصبی یا بی اشتهایی عصبی) مناسب نباشد، این است که بعد از روزه، عادت های بدی در مورد خوردن غذا در بدن شکل می گیرد.

البته نتایج مطالعات نشان داده اند که اکثر عوارض جانبی ناشی از این مدل روزه گرفتن کوتاه مدت هستند. افرادی که به مدت دو روز یا کمتر فقط آب مصرف می کنند، از خستگی، بی خوابی، سردرد، درد کمر، سوء هاضمه و سایر ناراحتی های دستگاه گوارش شکایت دارند. محققان دریافتند که روزه گرفتن تنها باعث ایجاد عوارض جانبی کوتاه مدت در افراد سالم می شود.

با این حال رعایت این روند به مدت بیش از ۳ روز یا توسط افرادی که بیماری دارند، باید تنها تحت نظارت پزشک انجام شود.

هیچ دستورالعمل خاصی در مورد چگونگی رعایت این مدل روزه وجود ندارد. به طور کلی باید در طول یک روز یا ۲۴ ساعت، تنها ۲ تا ۳ لیتر آب بنوشید. این به این معنی است که هر یک ساعت یک بار باید یک لیوان آب بنوشید.

روزه آب به مدت ۱ تا ۳ روز می تواند حداکثر فایده را برای بدن داشته باشد. اگر می خواهید برای مدت طولانی این نوع روزه را رعایت کنید، مهم است که با دکتر مشورت کنید. رژیم های این چنینی که بین ۴ تا ۷ روز طول می کشند ممکن است برای همه افراد مناسب نباشند.

چه کاری هایی باید قبل و بعد از رعایت این نوع روزه انجام دهیم؟

برای به دست آوردن حداکثر فواید، مهم است که بدن خود را سریع آماده کنید. به عنوان مثال، شما باید قبل و بعد از روزه آب غذاهای مناسب بخورید. این کار می تواند به جلوگیری از برخی از عوارض جانبی کمک کند.

قبل از روزه

قبل از شروع روزه آب، باید مواد غذایی مناسب مصرف کنید. به عنوان مثال، در یک مطالعه که در سال ۲۰۱۸ انجام شد، به شرکت کنندگان دستور داده شد که دو روز قبل از روزه، فقط سبزیجات بخار پخته شده و همچنین میوه ها و سبزیجات تازه بخورند. آنها همچنین قبل از روزه شروع به افزایش مصرف آب و فعالیت بدنی خود کردند.

قبل از روزه داری نیز باید از مصرف الکل و کافئین به شدت اجتناب کنید. همچنین سعی کنید که مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین را کاهش دهید. اگر می خواهید ۴، ۵ یا ۷ روز روزه آب بگیرید، پس بهتر است سعی کنید فشار خونتان را تا حد ممکن قبل و بعد از روزه کاهش دهید.

بعد از روزه

یکی از بزرگترین اشتباهاتی که می توانید روز پس از روزه آب انجام دهید، خوردن وعده غذایی حجیم و پر کالری است.

پزشکان توصیه می کنند که به آرامی حجم وعده های غذایی را زیاد کتید. بنابراین، اگر ۴۸ ساعت است که روزه آب گرفته اید، باید یک روز را کامل به این کار اختصاص دهید و در طول این ۱ روز به رژیم غذایی اصلی خود باز گردید. اگر ۷ روز است که روزه آب دارید، ممکن است بین ۳ تا ۴ روز طول بکشد تا بتوانید به رژیم غذایی نرمال خود بازگردید.

فاز اول بعد از روزه مصرف میوه ها یا سبزیجات است. شما می توانید به تدریج مواد غذای که حاوی نمک، روغن و یا قند هستند را مصرف کنید.

در طول یک روز، بدن شما به کتوز رسیده است. این به این معنی است که بدن به جای قند، به عنوان منبع اصلی انرژی، از چربی ها و کتون ها استفاده می کند. اگر می خواهید کمی وزن کم کنید، باید مدتی بدن خود را در حالت کتوز نگه دارید.

نکات مهم در مورد این نوع روزه

روزه ای که دو یا سه روز طول می کشد، می تواند چالش برانگیز باشد، به خصوص اگر قبل از آن هرگز این نوع روزه را نگرفته اید. بنابراین، اگر قصد دارید برای اولین بار این کار را انجام دهید، برای به دست آوردن بیشترین مزایا، سعی کنید نکات زیر را رعایت کنید:

از قرار گرفتن در موقعیت های استرس زا و یا انجام وظایف سخت در هنگام روزه گرفتن اجتناب کنید.
قبل از این که روزه بگیرید بدن خود را آماده کنید.
اگر بیمار هستید، تازه از عفونت رهایی پیدا کرده اید یا احساس ناتوانی می کنید، این کار را انجام ندهید.
ورزش هایی مانند نرمش را فرا موش نکنید اما از فعالیت بیش از حد اجتناب کنید.
به تدریج پس از روزه گرفتن حجم غذاهای جامد مصرفی را افزایش دهید.
سعی کنید قبل و بعد از روزه از غذاهای سبک استفاده کنید.

دیگر فواید روزه آب

بیایید به جزئیات بیشتری در مورد روزه آب به مدت ۲۴، ۳۶ و ۴۸ ساعت نگاهی بیاندازیم.

این کار می تواند باعث افزایش اتوفاژی شود

اتوفاژی به معنای واقعی کلمه نوعی “خودخوری” است. در این فرایند بازیافتی، بخش های قدیمی سلول ها از بین می روند و از بدن خارج می شوند. بررسی که در سال ۲۰۱۸ انجام شد نشان می دهد که ناشتا بودن و محدود کردن میزان کالری مصرفی باعث ایجاد اتوفاژی در بدن می شود.

مطالعات مختلف توانسته اند ارتباطی بین اتوفاژی و جلوگیری از بیماری های مزمن کشف کنند.

به عنوان مثال، یک بررسی که در سال ۲۰۱۸ انجام شد نشان داد که اتوفاژی می تواند به جلوگیری از سرطان کمک کرده و در برابر عوارض جانبی شیمی درمانی و پرتودرمانی از بدن محافظت کند.

یک مطالعه که در سال ۲۰۱۶ انجام شد نیز نشان داد که اتوفاژی می تواند سلامت سیستم قلبی عروقی را بهبود بخشد و خطر بیماری قلبی را کاهش دهد.

روزه می تواند به کاهش وزن کمک کند

یکی از مهمترین فواید روزه اب برای بدن کم شدن چربی دور شکم و کمر است.

مجله بین المللی Obesity گزارش داد که روزه می تواند به کاهش وزن کمک کند. این مدل رژیم غذایی به کاهش هورمون لپتین که با چاقی و تجمع چربی در بدن همراه است، منجر می شود. همچنین، روزه نشانگرهای التهابی، چربی خون (تری گلیسرید) و کلسترول را کاهش می دهد. این ها همگی از عوارض چاقی هستند.

یکی از دلایلی که چرایی تاثیر روزه بر روی کاهش وزن را توجیه می کند این است که این کار بدن شما را به کتوز می رساند. بنابراین اگر چه در طول این روزه در ابتدا وزن آب بدن کم می شود، زیرا بدن شما نمی تواند بر روی گلوکز برای تامین انرژی اتکا کند، اما بدن کم کم شروع به استفاده از ذخایر چربی خود می کند. روزه باعث تولید کتون که نوعی ماده غذایی برای سلول ها است، می شود. این روند می تواند به کاهش وزن کمک کند.

روزه می تواند فشار خون را کاهش دهد

یکی از مزایای روزه آب، کمک به کنترل فشار خون است. برخی مطالعات نشان داده اند که روزه مزایای مشابه ای با ورزش های هوازی دارد. یکی از این مزایا کاهش فشار خون و ضربان قلب است.

یک مطالعه نشان داد که روزه آب می تواند به طور موثری برای درمان فشار خون بالا استفاده شود. در این مطالعه بیماران مبتلا به فشار خون بالای ۱۴۰/۹۰ میلی متر جیوه به مدت ۱۰ روز تحت نظر پزشک روزه آب گرفتند. در پایان مطالعه، فشار خون ۹۰٪ بیماران به زیر ۱۴۰/۹۰ میلی متر جیوه رسید. این بدان معنی بود که اکثر شرکت کنندگان توانستند مصرف داروهای فشار خون خود را متوقف کنند.

این مدل رژیم غذایی از بدن در برابر بیماری های مزمن محافظت می کند

رعایت این رژیم به صورت دوره ای در طول سال می تواند باعث شود که بدن از ابتلا به بیماری های جدی محافظت شود.

یک مطالعه که به بررسی تاثیر روزه آب بر روی بدن حیوانات پرداخت نشان داد که این نوع روزه می تواند به محافظت از بدن در برابر دیابت کمک کند. این کار همچنین باعث کاهش قند خون در افراد غیر دیابتی شد. محققان نتیجه گرفتند که روزه می تواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت کمک کند.

روزه تأثیر محافظتی بر روی سلامت سلول ها دارد و می تواند در برابر انواع خاصی از سرطان از بدن محافظت کند.

مطالعات نشان داده اند که روزه آب برای سلامت قلب نیز مفید است. افراد روزه دار معمولا با کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی مواجه بودند. این تحقیق نشان داد که روزه باعث تغییرات مثبتی در سلامت سیستم قلبی و عروقی می شود.

روزه می تواند به حفظ سلامت مغز شما کمک کند

این مدل روزه عملکرد شناختی مغز را بهبود می دهد. روزه آب مانند سایر روزه ها به شما کمک می کند تا از نورون ها در برابر عوامل ژنتیکی و محیطی که باعث کاهش عملکرد شناختی می شوند، محافظت کنید. روزه همچنین به ترشح آنزیم های آنتی اکسیدانی در مغز کمک می کند. محققان دریافتند که روزه ممکن است راهی جدید برای پیشگیری و درمان برخی از اختلالات عصبی باشد.

مطالعات دیگر نشان داده اند که روزه آب می تواند نقش مهمی در حمایت از بدن در برابر بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون ایفا کند.

روزه گرفتن روند پیری را کند می کند

روزه آب با کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن، عمرتان را طولانی می کند. مطالعات مختلف نشان داده اند که روزه اثر ضد پیری بر روی بدن دارد. با این حال، برای کسب این فایده، باید روزه را با سایر تغییرات سالم در زندگی روزمره همراه کنیم.

روزه می تواند سیستم ایمنی بدن شما را احیا کند

تأثیر مثبت روزه بر روی بدن به طور کلی می تواند به تقویت سیستم ایمنی شما کمک کند.

محققان دانشگاه کالیفرنیا جنوبی گزارش دادند که ۲ الی ۴ روز روزه گرفتن می تواند برای تولید سلول های ایمنی جدید حیاتی باشد. تغییرات متابولیکی که با روزه گرفتن در بدن رخ می دهد موجب تولید گلبول های سفید در خون می شود.

یک مطالعه همچنین دریافت که ۷۲ ساعت روزه گرفتن می تواند سیستم ایمنی را تقویت کند و از بدن در برابر برخی از اثرات شیمی درمانی محافظت کند.