آشنایی با انواع روش های عمل جراحی قلب

عمل جراحی قلب عمل جراحی است که برای اصلاح مشکلات و بیماری های قلبی انجام می شود. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت قصد داریم اطلاعات تکمیلی در مورد انواع روش های جراحی قلب با شما صحبت کنیم.

انواع عمل های جراحی قلب

دسته بندی عمل های جراحی قلب بر اساس نوع بیماری

بای پس عروق کرونر

پیوند بای پاس عروق کرونر (CABG) رایج ترین نوع عمل جراحی قلب است. CABG موجب بهبود جریان خون به قلب می شود. جراحان از CABG برای درمان افرادی که مبتلا به بیماری شدید عروق کرونر قلب (CHD) هستند استفاده می کنند.

CHD بیماری است که در آن یک ماده مومی شکل به نام پلاک در داخل عروق کرونر ساخته می شود. این موضوع باعث می شود عرضه خون غنی از اکسیژن از طریق شریان کم شود. با گذشت زمان، پلاک می تواند سفت یا پارگی شود. پلاک های سفت عروق کرونر را تنگ کرده و جریان خون غنی از اکسیژن را به قلب کاهش می دهند. درد قفسه سینه یا آنژین پس از این تنگی عروق به وجود می آید.

اگر پلاک پاره شود، یک لخته خون بر روی سطح آن تشکیل می شود. لخته بزرگ خون می تواند از جریان خون در شریان کرونر جلوگیری کند. این موضوع شایع ترین علت حمله قلبی است. با گذشت زمان، پلاک پاره شده هم عروق کرونر را سفت و تنگ می کند.

در طول CABG، شریان یا ورید سالمی از قسمتی از بدن با یک پیوند، به عروق کرونر مسدود شده متصل می شود. شریان پیوندی یا رگلاتور ورید با بخش مسدود شده از عروق کرونر جایگزین می شود. این رگ یک مسیر جدید برای عبور خون غنی از اکسیژن به عضله قلب ایجاد می کند. جراحان می توانند چند عروق کرونر مسدود شده را در طول یک عمل جراحی بای پس اصلاح کنند.

CABG تنها درمان برای CHD است. یکی دیگر از روش های غیر جراحی برای باز کردن عروق کرونر مسدود شده مداخله کرونری از راه پوست (PCI) یا همان آنژیوپلاستی عروق کرونر می باشد.

در طول PCI، لوله انعطاف پذیر و نازکی همراه با بالونی در نوک آن از طریق یک رگ خونی به عروق کرونر تنگ یا مسدود شده فرستاده می شود. هنگامی که در لوله در جای مناسب قرار بگیرد، بالن متورم شده و پلاک را به دیواره عروق فشار می دهد. جمع شدن پلاک باعث می شود که رگ برای عبور خون فضای بیشتری پیدا کند.

در طول PCI، ممکن است برای باز نگه داشتن رگ ها، در عروق کرونر استنت نیز قرار گیرد. استنت ابزاری به نام مش (توری) است که از دیواره عروق داخلی پشتیبانی می کند.

لیزر عروق Transmyocardial

لیزر عروق Transmyocardial یا TMR، جراحی است که برای درمان آنژین صدری استفاده می شود. TMR اغلب زمانی استفاده می شود که هیچ درمان دیگری موثر نباشد. برای مثال، اگر شما در حال حاضر کاندیدای عمل جراحی قلب CABG باشید، TMR نیز ممکن است یک گزینه خوب باشد. برای برخی افراد، TMR با CABG ترکیب می شود.

اگر TMR به تنهایی انجام شود، عمل ممکن است از طریق یک سوراخ کوچک در قفسه سینه انجام شود. در طول TMR، جراح با استفاده از لیزر از طریق کانال های کوچک در میان عضله قلب به داخل محفظه پایین سمت چپ قلب (بطن چپ) راه پیدا می کند.

البته هنوز مشخص نیست که TMR دقیقا چگونه آنژین صدری را تسکین می دهد. برخی معتقدند که این عمل جراحی ممکن است به رشد عروق خونی جدید و کوچک در قلب کمک کند. خون غنی از اکسیژن، از طریق این عروق جدید به عضله قلب رسیده و می تواند آنژین را تسکین دهد.

اصلاح یا جایگزینی دریچه قلب

برای این که قلب به درستی کار کند، خون باید تنها در یک جهت جریان داشته باشد. دریچه های قلب این کار را ممکن می کنند. دریچه های سالم عمل باز و بسته شدن را برای پمپ خون به دقت انجام می دهند. هر دریچه دارای مجموعه ای از فلپ به نام برگچه هستند. برگچه ها با باز شدن اجازه می دهند خون از یک محفظه قلب به محفظه دیگر و یا به داخل شریان ها راه پیدا کند. سپس این برگچه ها برای جلوگیری از بازگشت خون به هم نزدیک شده و محکم بسته می شوند.

عمل جراحی قلب برای رفع عدم توانایی باز شدن این برگچه ها انجام می شود. این نارسایی ها معمولا زمانی اتفاق می افتد که آن ها ضخیم یا سفت شده و با یکدیگر به درستی آمیخته نمی شوند. در نتیجه خونی کافی از طریق درچه ها عبور نمی کند.

این عمل جراحی قلب همچنین برای رفع عدم توانایی بسته شدن این برگچه ها نیز استفاده می شود. در صورت بسته نشدن درست این اجزا خون به حفره های قلب نشت می کند و آن گونه که باید در داخل رگ ها جریان پیدا نمی کند.

برای رفع این مشکلات، جراحان هم می توانند دریچه را اصلاح کند و هم می توانند آن ها را با دریچه های بیولوژیکی جایگزین کنند. دریچه های بیولوژیک از بافت بدن خوک، گاو، یا قلب انسان ساخته شده است.

برای اصلاح دریچه میترال و یا دریچه ریوی که خیلی تنگ شده، یک کاتتر (لوله باریک انعطاف پذیر) از طریق عروق خونی بزرگ به بدن وارد شده و به سمت قلب هدایت می شود. جراح انتهای کاتتر را در داخل دریچه باریک قرار می دهد. سپس بالن موجود در انتهای کاتتر باد می شود. این باعث می شود درچه گشاد شود و خون بیشتری در آن جریان داشته باشد. این رویکرد نسبت به عمل جراحی قلب باز کمتر تهاجمی است.

محققان همچنین در حال آزمایش روش های جدید برای استفاده از کاتتر در انواع دیگر جراحی دریچه هستند. به عنوان مثال، کاتتر ممکن است به جای کلیپ ها در برگچه های دریچه میترال برای نگه داشتن آن ها سر جای خودشان کار گذاشته شود.

کاتترهای همچنین ممکن است به جای دریچه آئورت داراری نقص استفاده شود. برای این روش، کاتتر معمولا به یک سرخرگ در کشاله ران (قسمت بالایی ران) وارد شده و به سمت قلب کشیده می شود. در حال حاضر، عمل جراحی برای تعویض دریچه، درمان سنتی برای بیماران مبتلا به بیماری های درچه قلب است. با این حال، روش کاتتر ممکن است یک گزینه امن تر برای بیمارانی باشد که شرایط عمل جراحی قلب باز را ندارند.

درمان آریتمی

آریتمی مشکلی است که در ریتم ضربان قلب ایجاد می شود. در طول آریتمی، قلب می تواند با سرعت زیاد و یا با سرعت خیلی کم ضربان داشته باشد. بسیاری از موارد مبتلا به آریتمی بی ضرر هستند. اما برخی از آن ها می توانند جدی و یا حتی کشنده باشند. اگر ضربان قلب غیر طبیعی باشد، قلب ممکن است قادر نباشد که به اندازه کافی خون را پمپ کند. کمبود جریان خون می تواند به مغز، قلب، و دیگر اندام ها آسیب برساند.

معمولا خط اول درمان آریتمی دارو است. اگر دارو به خوبی اثر نکند، پزشک عمل جراحی را توصیه می کند. به عنوان مثال، عمل جراحی برای کاشت یک ضربان ساز (باطری قلب) یا کاشت کاردیو ورتر (ICD) یکی از درمان های آرتیمی است.

ضربان ساز یک دستگاه کوچک است که زیر پوست قفسه سینه یا شکم کار گذاشته می شود. سیم این دستگاه با وصل شدن به حفره های قلب، ضربان را تنظیم می کند. این دستگاه با استفاده از پالس های الکتریکی کم انرژی ریتم قلب را کنترل می کند. اغلب ضربان سازهای قلب حاوی سنسوری هستند که با غیر طبیعی شدن ریتم قلب دستگاه را به کار می اندازد.

ICD دستگاه کوچک دیگری است که در زیر پوست قفسه سینه یا شکم کار گذاشته می شود. این دستگاه با سیم به قلب متصل می شود. ICD ضربان قلب را برای مبتلایان به آریتمی خطرناک چک می کند. اگر دستگاه احساس کند که ضربان قلب نامنظم است، یک شوک الکتریکی به قلب می فرستد تا ریتم طبیعی قلب را باز گرداند.

یکی دیگر از درمان های آریتمی جراحی است. برای این عمل جراحی، جراح مسیرهای جدید برای سیگنال های الکتریکی قلب ایجاد می کند. این نوع عمل جراحی برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی، که رایج ترین نوع آریتمی جدی است، استفاده می شود.

روش ساده و کمتر تهاجمی دیگری نیز برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی وجود دارد. این روش از حرارت بالا و یا سرمای شدید برای جلوگیری از سیگنال های الکتریکی غیر طبیعی استفاده می کند.

اصلاح آنوریسم

آنوریسم یک برآمدگی بالن مانند در دیواره یک سرخرگ و یا عضله قلب است. این برآمدگی زمانی رخ می دهد که دیواره عروق تضعیف شده اند. فشار خون در داخل شریان یا قلب باعث می شود که منطقه ای ضعیف شده و دچار برآمدگی شود.

با گذشت زمان، آنوریسم می تواند رشد کند و باعث خونریزی خطرناک و اغلب کشنده در داخل بدن شود. آنوریسم همچنین می تواند در یک یا چند لایه دیواره عروق شکاف ایجاد کند. شکاف باعث خونریزی داخلی در امتداد لایه دیواره عروق می شود.

آنوریسم در قلب اغلب در بطن چپ رخ می دهد. عمل جراحی اصلاح آنوریسم شامل جراحی برای جایگزین کردن بخش ضعیف شده عروق و یا دیواره قلب با پچ (وصله) یا گرافت (پیوند) است.

پیوند قلب

پیوند قلب عمل جراحی است که برای برداشتن قلب بیمار و جایگزینی آن با یک قلب سالم از یک اهدا کننده فوت شده، انجام می شود. اغلب پیوند های قلب در بیماران مبتلا به نارسایی پیشرفته قلبی انجام می شود.

نارسایی قلبی بیماری است که در آن قلب آسیب دیده یا ضعیف شده است. در نتیجه، نمی تواند به اندازه کافی برای رفع نیازهای بدن خون پمپ کند. نوع پیشرفته آن نیز حالتی است که آن قدر شدید است که تمام درمان ها، به غیر از پیوند قلب، شکست خورده اند.

عمل جراحی کار گذاشتن دستگاه کمکی بطن و یا قلب مصنوعی

VAD یک پمپ مکانیکی است که برای حمایت از عملکرد قلب و جریان خون در افرادی که قلب ضعیف دارند، کار گذاشته می شود. VAD برای کسانی که نارسایی هایی قلبی دارند که به درمان پاسخ نمی دهد نیز به کار برده می شود. این دستگاه بسته به وضعیت بیمار می تواند مقطعی و در دوره های زمانی کوتاه یا بلند استفاده شود.

TAH دستگاه دیگری است که جایگزین دو محفظه پایین قلب (بطن ها) می شود. اگر هر دو بطن در اثر نارسایی شدید قلب به خوبی کار نکند، از این دستگاه استفاده می شود. قرار دادن هر دو دستگاه نیاز به عمل جراحی قلب باز دارد.

دسته بندی عمل های جراحی قلب بر اساس روش جراحی

عمل جراحی قلب باز

عمل جراحی قلب باز به هر نوع عمل جراحی گفته می شود که برای انجام عمل جراح باید یک شکاف بزرگ در قفسه سینه برای باز کردن قفسه سینه و قلب انجام دهد. معمولا اصطلاح “باز کردن” اشاره به قفسه سینه دارد و قلب در این عمل باز نمی شود. البته بسته به نوع عمل جراحی، جراح ممکن است قلب را نیز باز کنید.

هنگامی که قلب عمل می شود بیمار به یک دستگاه بای پس قلب و ریه متصل می شود. دستگاه در طول عمل، پمپاژ قلب و حرکت خون را مانند قلب انجام می دهد. این کار اجازه می دهد تا جراح بر روی قلبی که ضربان نداشته و نیاز به جریان خون ندارد کار کند.

عمل جراحی قلب باز برای انجام بای پاس عروق کرونر (CABG)، اصلاح و یا تعویض دریچه های قلب، درمان فیبریلاسیون دهلیزی، انجام پیوند قلب، VAD و TAH انجام می شود.

جراحی قلب بدون پمپ

در این عمل جراحان با استفاده از پمپ ضربان قلب را کنترل می کند. در این روش نیز مانند عمل جراحی قلب باز سنتی، استخوان قفسه سینه برای دسترسی به قلب باز می شود. با این حال، قلب متوقف نشده و از ماشین بای پس قلب و ریه استفاده نمی شود. عمل جراحی قلب بدون پمپ برای تمام بیماران مناسب نیست. نوع مشکل قلبی، سن، سلامت کلی، و عوامل دیگر تعیین می کنند که آیا باید از این روش جراحی استفاده کرد یا خیر.

جراحی های کمتر تهاجمی قلب

برای عمل جراحی قلب با حداقل تهاجم، جراح برش کوچکی در قفسه سینه بین دنده ها ایجاد می کند. این نوع عمل جراحی ممکن است همراه با یک ماشین بای پس قلب و ریه انجام شود یا ممکن است نیازی به این ماشین نباشد.

در تعمیر یا تعویض دریچه های قلب، قرار دادن ضربان ساز قلب یا ICD ها، و یا عمل جراحی بای پس برای CABG از این روش انجام می شود.

یک نوع دیگر از عمل جراحی قلب با حداقل تهاجم که کمتر نیز به کار برده می شود استفاده از جراحی روباتیک است. برای این عمل جراحی، جراح با استفاده از یک کامپیوتر ابزار جراحی را به کمک بازوهای نازک رباتیک کنترل می کند.

ابزار این ربات از طریق برش های کوچک در قفسه سینه وارد بدن می شوند. این مدل جراحی برای عمل های پیجیده و یا بسیار دقیق استفاده می شود. این ربات ها تحت هر شرایطی در کنترل جراح هستند و هرگز خود به خود حرکت نمی کنند.