بسیاری از مطالعات تلاش کرده اند تا تعیین کنند که آیا خوردن غذاهای خاص باعث افزایش یا کاهش خطر ابتلا به سرطان می شود یا خیر؟ متاسفانه، مطالعات مختلف نتیجه های متناقض را به دست آورده اند. بنابراین تاثیر غذا یا مکمل های غذایی بر روی خطر ابتلا به سرطان هنوز به طور کامل درک نشده است.
یک مشکل رایج در این مطالعات این است که افراد مورد آزمایش از نظر سایر عوامل خطر (مانند جایی که زندگی می کنند، چقدر سیگار می کشند، چقدر الکل می نوشند و …) بررسی نمی شوند. به همین دلیل اغلب هنگامی که پزشکان یک آزمایش کنترل شده را انجام می دهند و در آن به طور تصادفی برخی از افراد غذا یا مکمل غذایی مفیدی را مصرف می کنند، مطالعات تاثیر مثبتی را نشان نمی دهند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم پیرامون رژیم غذایی و سرطان صحبت کنیم.
اگر چه اثرات غذاهای خاص و مکمل ها بر خطر ابتلا به سرطان مشخص نیست، اما شواهدی وجود دارد که نشان می دهد چاقی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.
آنتی اکسیدان ها
آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین C و E و بتا کاروتن (ویتامین A) بخشی از یک رژیم متعادل هستند. با این حال، مطالعات مختلف در مورد رژیم غذایی و سرطان نشان داده اند که مصرف مکمل های حاوی این آنتی اکسیدان ها خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد. از طرفی شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مصرف دوزهای بالای بتا کاروتن یا مکمل های ویتامین E ممکن است خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان را افزایش دهد.
مواد غذایی بیوشیمی
در این مواد غذایی ژن ها از گیاهان مختلف یا از میکروارگانیسم های خاصی به ژن های برخی از گیاهان افزوده می شوند تا مقاومت گیاهان در برابر آفات افزایش یابد و یا به نحوی دیگر بهبود یابد. شواهد موجود نشان می دهد که مواد غذایی بیوشیمی بر روی خطر ابتلا به سرطان تاثیر می گذارند.
کلسیم
برخی مطالعات نشان داده اند که میزان بالای ویتامین D و مصرف مکمل های کلسیم ممکن است خطر پولیپ پیش سرطانی روده بزرگ را کاهش دهد.
قهوه
اگر چه بعضی مطالعات قدیمی نشان دهنده ارتباط بین مصرف قهوه و خطر ابتلا به سرطان است اما مطالعات اخیر نشان داده است که هیچ ارتباطی بین این دو وجود ندارد.
چربی اشباع شده
چربی اشباع شده ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. با این وجود، مهمتر از آن این است که غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی چربی اشباع هستند، دارای کالری زیادی نیز می باشند و ممکن است به ایجاد چاقی که عامل خطر ابتلا به سرطان است، کمک کنند.
فیبر
شواهد کمی وجود دارد که نشان می دهد رعایت یک رژیم غذایی حاوی فیبر زیاد باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان می شود.
ماهی و اسیدهای چرب امگا ۳
برخی مطالعات اخیرا نشان داده اند که اسید های چرب امگا ۳ ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند.
فلوراید
مطالعات نشان داده است که افزایش خطر ابتلا به سرطان در افرادی که آب حاوی فلوراید مصرف می کنند یا افرادی که از خمیر دندان حاوی این ماده استفاده می کنند یا درمان های فلوراید دندانی انجام می دهند، بیشتر است.
فولات
در برخی مطالعات مشخص شد، فولات (اسید فولیک) به محافظت از بدن در مقابل سرطان روده کمک می کند.
افزودنی های مواد غذایی
مکمل های غذایی باید قبل از اینکه در غذاها گنجانده شوند توسط اداره غذا و داروی ایالات متحده تایید شده باشند. بنابراین افزودنی های جدید تحت آزمایش های گسترده قرار می گیرند. تا کنون هیچ شواهدی نشان نداده است که افزودنی های موجود در محصولات غذایی، خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.
سیر
مطالعات علمی نشان داده است که سیر در کاهش خطر ابتلا به سرطان موثر است.
مواد غذایی تجدید شده
پرتودرمانی که گاهی اوقات برای کشتن میکروارگانیسم ها در غذا استفاده می شود به نظر نمی رسد خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
لیکوپن
برخی مطالعات نشان داده اند که لیکوپن، که به طور عمده در گوجه فرنگی یافت می شود، خطر ابتلا به برخی از سرطان ها را کاهش می دهد، اما شواهد در این زمینه بسیار ضعیف است.
گوشت پردازش شده
افرادی که مقدار زیادی گوشت فرآوری شده مصرف می کنند ممکن است در معرض ابتلا به سرطان معده و روده بزرگ و رکتوم قرار بگیرند. برخی از محققان این یافته ها را به نیترات نیز منتسب می دانند. این ارتباط نامشخص است. اما خوردن گوشت های فرآوری شده و نمکی یا سیگار کشیدن ممکن است بدن را در معرض مواد بالقوه سرطانی زا قرار دهد.
گوشت پخته شده در دمای بالا
خوردن گوشت پخته شده در دمای بالا، به ویژه گوشت ها آماده شده به شیوه کباب کردن، ممکن است مواد شیمیایی را وارد بدن کند که باعث سرطان شده یا خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند.
غذاهایی ارگانیک
آیا خوردن غذاهایی که با روش های ارگانیک رشد می کنند خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد؟ پاسخ این سوال هنوز کشف نشده است.
آفت کش ها
هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد باقی مانده آفت کش ها در مقادیر کم در مواد غذایی، خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
ساخارین
ساخارین باعث ایجاد سرطان در افراد نمی شود.
نمک
رژیم های غذایی حاوی مقادیر زیادی نمک، خطر ابتلا به سرطان معده و گلو را افزایش می دهند.
سلنیوم
مطالعات اخیر نشان داده اند که سلنیوم در مقابل سرطان از بدن محافظت می کند.
سویا
مطالعات هنوز تایید نکرده اند که مصرف مکمل های سویا باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان می شوند. همچنین برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف دوزهای زیاد سویا ممکن است خطر ابتلا به سرطان هایی که به استروژن پاسخ می دهند، مانند برخی از سرطان های پستان را افزایش دهد.
چای
اثبات شده است که مصرف چای خطر سرطان را کاهش می دهد.
ویتامین D
ویتامین D ممکن است در کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات و سرطان کولورکتال مفید باشد.
ویتامین E
به نظر می رسد مکمل های حاوی ویتامین E در برابر سرطان از بدن محافظت نمی کنند و ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند.
رعایت یک رژیم غذایی سالم و متعادل می تواند به حفظ وزن بدن کمک کند. سالم نگه داشتن وزن مهم است، زیرا چاقی دومین علت قابل پیشگیری ایجاد کننده سرطان بعد از سیگار کشیدن است.
رژیم غذایی می تواند به طور مستقیم بر روی خطر سرطان ابتلا به تاثیر بگذارد. برخی از غذاها مانند گوشت های فرآوری شده و گوشت قرمز و مواد غذایی حاوی نمک، می توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. در حالی که برخی، مانند میوه ها، سبزیجات و مواد غذایی حاوی فیبر زیاد، می توانند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهند.
کدام سرطان های تحت تأثیر تغذیه قرار می گیرند؟
رژیم غذایی بر روی انواع مختلفی از سرطان تاثیر می گذارد. این سرطان ها عبارتند از:
- سرطان دهان
- سرطان غدد گردن
- سرطان حنجره
- سرطان ریه
- سرطان معده
- سرطان روده
چگونه بفهمیم که مواد غذایی خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهند یا افزایش؟
دانشمندان باید مطالعات بسیار زیادی انجام دهند تا ببینند که آیا غذاهای خاص ممکن است خطر ابتلا به سرطان را کاهش یا افزایش دهند؟ بسیاری از این مطالعات در حال انجام است، از جمله مطالعه EPIC که بخشی از آن توسط Cancer Research UK تامین شده است. مطالعه EPIC بزرگترین تحقیق در مورد ارتباط رژیم غذایی و سرطان به شمار می رود و شامل بیش از ۵۰۰،۰۰۰ نفر از ۱۰ کشور اروپایی است که سال ها تحت نظر پزشکان بوده اند.
چگونه میوه ها و سبزیجات خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهند؟
خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات خطر ابتلا به سرطان های دهان، گلو و ریه را کاهش می دهد.
میوه ها و سبزیجات بخش مهمی از رژیم غذایی سالم هستند و منبع خوبی از بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی و همچنین فیبر می باشند. میوه ها و سبزیجات همچنین می توانند به شما در حفظ وزن کمک کنند چون کالری کمتری دارند.
چگونه گوشت های فرآوری شده و گوشت قرمز خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد؟
شواهد قوی نشان می دهد که خوردن مقدار زیادی گوشت فرآوری شده و قرمز می تواند خطر ابتلا به سرطان روده و احتمالا سرطان معده و پانکراس را افزایش دهد.
گوشت پردازش شده شامل ژامبون، بیکن، سالامی و سوسیس است. گوشت قرمز شامل گوشت گاو تازه، گوشت گاو منجمد، گوشت خوک و گوشت گوسفند است. گوشت سفید تازه مانند مرغ و ماهی با افزایش خطر ابتلا به سرطان ارتباط ندارد.
دانشمندان معتقدند که روش های متعددی وجود دارد که گوشت فرآوری شده و قرمز بتوانند به وسیله آن ها خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. این راه ها شامل مواد شیمیایی موجود در این گوشت ها می شوند. بعضی از این مواد شیمیایی بخشی طبیعی از گوشت هستند و بعضی دیگر هنگام تهیه آن ها در دمای بالا ایجاد می شوند.
گوشت قرمز (از جمله گوشت قرمز فرآوری شده) حاوی یک رنگدانه قرمز طبیعی به نام hem است. هم می تواند باعث تحریک یا آسیب رساندن به سلول های بدن و یا تولید مواد شیمیایی مضر توسط باکتری ها شود. این عوامل می تواند منجر به افزایش خطر ابتلا به سرطان شوند. تقریبا تمام گوشت های قرمز نسبت به گوشت های سفید حاوی مقادیر بسیار زیادی hem هستند. این عامل ممکن است تا حدودی این موضوع را توضیح دهد که چرا گوشت قرمز باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می شود؟
مواد شیمیایی مانند نیترات و نیتریت ها اغلب برای افزایش ماندگاری گوشت های فرآوری شده به آن ها اضافه می شوند. در بدن نیتریت ها می توانند به مواد شیمیایی ناشی از سرطان به نام N-nitroso compounds تبدیل شوند.
گوشت پخت شده در دماهای بالا مانند کباب نیز می تواند مواد شیمیایی سرطان زا به نام آمین های هتروزیکی (HCAs) و آمین های چند حلقه ای (PCA) را تولید کند.
چگونه مواد غذایی دارای فیبر زیاد باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان می شوند؟
مطالعات بسیاری نشان می دهد که مواد غذایی دارای فیبر باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان روده می شوند. غذاهای حاوی فیبر زیاد شامل میوه ها، سبزیجات و مواد غذایی سبوس دار هستند. در حالی که دلایل این ویژگی هنوز به طور کامل درک نشده است، اما محققان معتقدند که فیبر در رژیم غذایی می تواند در برابر سرطان روده از بدن محافظت کند.
فیبر حجم مدفوع را افزایش می دهد، محتویات آن را تضعیف می کند و تعداد دفعات اجابت مزاج را افزایش می دهد. این موضوع باعث می شود تا زمان برقراری تماس روده با مواد شیمیایی مضر در مدفوع کاهش یابد. فیبر همچنین ممکن است به باکتری های روده کمک کند که مواد شیمیایی مفیدی را تولید کنند که شرایط روده را تغییر دهند. همه اینها می توانند به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کنند.
چگونه نگهدارنده هایی مانند نمک خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند؟
غذاهای حاوی نگهدارند می توانند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند. مواد غذایی حاوی نمک شامل برخی از ترشی ها، ماهی شور و گوشت دودی هستند.
نمک می تواند خطر ابتلا به سرطان معده را با آسیب رساندن به معده، ایجاد التهاب و یا ایجاد حساسیت بیشتر پوشش معده به مواد شیمیایی سرطان زا افزایش دهد. نمک همچنین می تواند با یک باکتری در معده به نام هلیکوباکتر پیلوری ارتباط داشته باشد و به ایجاد زخم معده و سرطان معده کمک کند.