علیرغم این که هزاران سال است مردم جهان از خواص دارویی ریشه ماکا استفاده می کنند اما به لطف خواصی که جدیدا از این ماده کشف شده است، ماکا یا جینسینگ پرویی را به یکی از جدیدترین داروهایی که در مرکز سلامت طبیعی قرار دارد تبدیل کرده و وضعیت فوق العاده ای در طب سنتی پیدا کرده است. محققان به طور مداوم از مزایای جدید مرتبط با این سبزی قوی ریشه ای صحبت می کنند.
ماکا چیست؟ این ریشه که نام علمی اش لپیدیوم میینی است نوعی گیاه ریشه ای است که در جزایر پرو رشد می کند. ماکا ظاهر و اندازه ای شبیه به شلغم دارد.
این گیاه گاهی “adaptogen” نیز نامیده می شود. این اصطلاح نامی است که به گیاهان خاصی که دارای مواد طبیعی سازگار با بدن هستند و با عوامل استرس زا مانند یک استرس ها شغلی مبارزه می کنند، گفته می شود.
ریشه ماکا یک میزبان از مواد مغذی مهم است و با آنتی اکسیدان های فراوانی غنی شده است. این مواد همگی برای سلامت جنسی، تعادل در سطح هورمون ها و افزایش انرژی، خلق و خو و حافظه مفید هستند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد خواص و ارزش غذایی ریشه ماکا صحبت خواهیم کرد.
خواص ریشه ماکا
غنی از آنتی اکسیدان ها
ریشه ماکا به عنوان یک آنتی اکسیدان طبیعی در بدن عمل می کند و سطح آنتی اکسیدان هایی مانند گلوتاتیون و سوپر اکسید دیسموتاز را در بدن افزایش می دهد. آنتی اکسیدان ها به خنثی سازی رادیکال های مضر آزاد، مبارزه با بیماری های مزمن و جلوگیری از آسیب سلولی کمک می کنند.
یک مطالعه آزمایشگاهی که در سال ۲۰۱۴ انجام شد نشان داد که پلی ساکارید های استخراج شده از ماکا دارای فعالیت آنتی اکسیدانی بالایی بوده و در مبارزه با آسیب های رادیکال های آزاد در بدن موثر هستند.
مطالعه حیوانی که در جمهوری چک انجام شده است حاکی از آن است که تجویز یک دوز متمرکز ماکا برای موش ها نه تنها وضعیت آنتی اکسیدانی بدن آن ها را بهبود می بخشد، بلکه باعث کاهش کلسترول و تری گلیسیرید در کبد و کاهش قند خون می شود و به جلوگیری از پیشرفت بیماری های مزمن کمک می کند. در همین حال، بررسی دیگری که در آزمایشگاه انجام شد نشان داد که محتوای آنتی اکسیدانی عصاره برگ ماکا حتی می تواند در برابر آسیب های عصبی از بدن محافظت کند.
بهبود وضعیت آنتی اکسیدانی شما می تواند از طریق جلوگیری از استرس اکسیداتیو و آسیب سلولی، برای پیشگیری از بیماری های قلبی، سرطان و دیابت مفید باشد. با این حال، با وجود این نتایج امیدوار کننده، مطالعات بیشتری لازم است تا بدانیم که چگونه آنتی اکسیدان های موجود در ریشه ماکا ممکن است بر انسان تاثیر بگذارند.
تقویت انرژی، حالت روحی و حافظه
کسانی که مرتبا از پودر ریشه ماکا استفاده می کنند، گزارش داده اند که این ماده در بدنشان باعث می شود انرژی بگیرند. علاوه بر این، ماکا می تواند بدون ایجاد وحشت و استرس که معمولا پس از مصرف کافئین در بدن ایحاد می شود، سطح انرژی را بالا ببرد.
محققان بالینی نشان داده اند که ماکا می تواند انرژی و استقامت مثبت را تحت تاثیر قرار دهد. حفظ سطح انرژی مثبت نیز می تواند به بهبود خلق و خوی کمک کند. برخی مطالعات اولیه حتی متوجه شدند که ریشه ماکا علائم افسردگی را کاهش می دهد.
درست است که ریشه ماکا می تواند سطح انرژی را افزایش می دهد. اما هنوز معلوم نیست که چطور می تواند باعث جلوگیری از افزایش فشار خون و افت قند خون و حفظ سلامت غدد آدرنال که در طول روز تنظیم کننده انرژی و خلق و خو هستند، شود. حفظ سطح انرژی ممکن است به جلوگیری از افزایش وزن کمک کند.
مطالعات متعدد نیز نشان داده اند که ریشه ماکا مزایایی نیز برای حافظه و تمرکز دارد. در واقع، دو مطالعه حیوانی در سال ۲۰۱۱ نشان دادند که ماکا سیاه قادر به بهبود حافظه در موش ها بود و این خاصیت به احتمال زیاد به میزان آنتی اکسیدان های آن باز می گردد.
بهبود سلامت جنسی در زنان
مطالعات متعدد تایید کرده اند که ماکا از طریق چندین مکانیسم مختلف از سلامت جنسی زنان حمایت می کند.
ریشه ماکا ممکن است قادر به بهبود اختلال عملکرد جنسی و افزایش میل جنسی در زنان باشد. یک مطالعه اثرات ریشه ماکا را در زنان یائسه دارای اختلال عملکرد جنسی ناشی از استفاده از داروهای ضد افسردگی مورد بررسی قرار داد. در مقایسه با دارونما، ریشه ماکا قادر به افزایش عملکرد جنسی در این زنان بود. مطالعه دیگری یافته های مشابه ای را نشان می دهد. این یافته ها می گویند که ماکا در بدن خوب تحمل می شود و قادر به بهبود میل جنسی و عملکرد جنسی است.
مطالعه ای در سال ۲۰۰۸ نیز نشان داد که ریشه ماکا، علائم روانی و عملکرد جنسی در زنان را بعد از یائسگی کاهش می دهد. در واقع، ماکا قادر به کاهش افسردگی و اضطراب همراه با یائسگی پس از شش هفته درمان بود.
ماکا همچنین قادر است هورمون های جنسی زنان را متعادل کند و حتی اثبات کرده است که می تواند علائم یائسگی را کاهش دهد. تعادل در سطح هورمون ها برای بسیاری از جنبه های سلامت باروری بسیار مهم است و می تواند به کاهش علائمی مانند ناباروری، افزایش وزن و نفخ کمک کند.
تعادل در سطح استروژن
استروژن اصلی ترین هورمون جنسی زنانه است که مسئول تنظیم سیستم تولید مثل می باشد. عدم تعادل در این هورمون حیاتی باعث می شود که تعداد زیادی از علائم از قطع یا نامنظم شدن دوره قاعدگی گرفته تا نوسانات خلقی ایجاد شود. بالا یا پایین آمدن بیش از حد سطح استروژن در بدن می تواند برای زنان تخمک گذاری و باردار شدن را دشوار کند.
ریشه ماکا می تواند به کاهش سطح هورمون و کنترل مقدار استروژن در بدن کمک کند. در یک مطالعه منتشر شده در مجله International Journal of Biomedical Science سی و چهار زن در دو گروه شرکت کردند. این زنان پس از یائسگی روزی دو بار و به مدت ۴ ماه از قرص حاوی ماکا یا پلاسبو استفاده کردند. ماکا نه تنها باعث کاهش سطح هورمون ها در زنان گروه اول شد، بلکه علائم یائسگی مانند تعریق شبانه و گرگرفتگی را نیز کاهش داد و حتی موجب افزایش تراکم استخوان شد.
علاوه بر کاهش علائم یائسگی، تنظیم مقدار استروژن ممکن است به بهبود سلامت باروری و کاهش علائم مربوط به بیماری هایی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نظیر افزایش بیش از حد مو، افزایش وزن و آکنه کمک کند.
افزایش قدرت باروری در مردان
حال سوال اینجاست که آیا ریشه ماکا برای مردان نیز خاصیت دارد؟ در حالی که مطالعات ادعا نمی کنند که ماکا سطح تستوسترون را افزایش می دهد، اما برخی از مطالعات نشان داده اند که پودر ماکا بر سلامت و باروری زنان و مردان تاثیر می گذارد.
یک مطالعه در پرو نیز دریافت که مصرف مکمل حاوی ماکا به مدت هشت هفته موجب افزایش میل جنسی در مردان می شود. در همین حال، مطالعه دیگری در سال ۲۰۰۱ نشان داد که ماکا در بهبود کیفیت اسپرم و تحرک آن ها که دو عامل مهم برای ناباروری مردان است، نقش دارد.
ماکا همچنین ممکن است برای درمان اختلال عملکرد جنسی در مردان نیز مفید باشد. بررسی که در سال ۲۰۱۰ انجام شد نتایج چهار آزمایش بالینی را که اثرات ماکا بر روی میل جنسی را بررسی کرده بودند خلاصه کرد و گزارش داد که این دو مطالعه تاثیر ریشه ماکا را در بهبود اختلالات جنسی و میل جنسی در مردان و زنان تایید کرده اند. با این وجود، دو آزمایش دیگر نتایج مثبت نیافتند، بنابراین هنوز به تحقیقات بیشتری برای تایید این ادعا نیاز می باشد.
ارزش غذایی ریشه ماکا
پودر ریشه ماکا یک منبع عالی از پروتئین، فیبر و چندین ویتامین و مواد معدنی، از جمله ویتامین C، مس و آهن است. همچنین حاوی بیش از ۲۰ اسید آمینه؛ از جمله هشت اسید آمینه ضروری و بسیاری از مواد مغذی محرک برای بهبود سلامتی است. این ریشه همچنین دارای ترکیبات گیاهی مفیدی مانند گلوکوزینولات و پلی فنل است.
یک اونس (یا حدود ۲ قاشق غذاخوری) پودر ماکا شامل ارزش غذایی زیر است:
- ۹۱ کالری
- ۲۰ گرم کربوهیدرات
- ۴ گرم پروتئین
- ۱ گرم چربی
- ۲ گرم فیبر رژیمی
- ۷۹٫۸ میلی گرم ویتامین C (حدود ۱۳۳ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۱٫۷ میلی گرم مس (۸۴ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۴٫۱ میلی گرم آهن (۲۳ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۵۶۰ میلی گرم پتاسیم (۱۶ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۰٫۳ میلی گرم ویتامین B6 (حدود ۱۶ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۰٫۲ میلی گرم منگنز (۱۱ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۱٫۶ میلی گرم نیاسین (۸ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۷۰ میلی گرم کلسیم (۷ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۰٫۱ میلی گرم ریبوفلاوین (۶ درصد از نیاز روزانه بدن)
ریشه ماکا در مقابل جینسینگ
مانند ماکا، جینسنگ نیز یک گیاه با ریشه های گوشتی و خواص دارویی قوی است. هر دو گیاه قرن هاست که در طب سنتی مورد استفاده قرار می گیرند و اعتقاد بر این است که از مزایای مشابه ای مانند موارد زیر برخوردارند:
- تقویت حافظه
- افزایش سطح انرژی
- کاهش علائم یائسگی
- کاهش قند خون
جینسینگ و ماکا هر دو هم حاوی آنتی اکسیدان ها هستند و هم قدرت ضد التهابی قوی دارند.
با این حال، تفاوت هایی نیز با هم دارند. اول از همه، تحقیقات زیادی در مورد جینسینگ وجود دارد که در آن ها طیف گسترده ای از مزایای منحصر به فرد تایید شده است. در واقع، برخی مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که جینسینگ ممکن است باعث ایجاد خواص زیر در بدن شود:
- بهبود عملکرد مغز
- کمک به کاهش وزن
- تثویت سیستم ایمنی
- مبارزه با سلول های سرطانی
علاوه بر این، در حالی که ریشه ماکا در واقع یک گیاه cruciferous مانند بروکلی یا جوانه بروکسل است، جینسنگ متعلق به خانواده Araliaceae از گیاهانی است که عمدتا از درختان استوایی تشکیل شده است. جینسنگ تلخ تر است. در حالی که ماکا دارای طعم آجیلی است که اغلب به نوشیدنی ها اضافه می شود تا محتوای مواد مغذی و عطر و طعم آن ها را افزایش دهد.
نکات احتیاطی در مورد مصرف ریشه ماکا
مصرف ماکا برای اکثر افراد امن است و می توان با حداقل خطر عوارض جانبی از آن استفاده کرد. گفته می شود برخی افراد باید مصرف خود را کنترل کنند.
اگر مشکلات تیروئید دارید، باید ماکا را در حد اعتدال مصرف کنید و از مصرف آن به صورت خام خودداری کنید. این به این دلیل است که این گیاه حاوی گیتروژن ها است. این مواد مواد شیمیایی هستند که می توانند عملکرد تیروئید را به خصوص در کسانی که دارای مشکلات تیروئیدی هستند، تحت تاثیر قرار دهد. پس اگر مبتلا به کم کاری تیروئید هستید یا سابقه مشکلات تیروئیدی دارید، قبل از مصرف ماکا با پزشک خود مشورت کنید.
به علت اثرات ریشه ماکا در سطح هورمون ها، پزشکان بر این باورند که ماکا نباید توسط افرادی که بر روی داروهای تغییر دهنده هورمون برای درمان بیماری هایی مانند سرطان پستان یا سرطان پروستات، یا سایر بیماری های جدی تمرکز دارند، استفاده شود. به افرادی که دارای فشار خون بالا هستند نیز توصیه می شود که برای جلوگیری از ایجاد عوارض جانبی ریشه ماکا مصرف نکنند.
در نهایت، تحقیقات محدودی در مورد بررسی ایمنی ماکا برای زنان باردار یا شیردهی وجود دارد. تا زمانی که این موضوع تأیید شود، بهتر است که زنان باردار و شیرده از این ریشه استفاده نکنند.