زخم ریه (اسکار ریه) ؛ علل، نشانه ها و روش های درمان

ایجاد زخم یا همان اسکار بر روی بافت ریه موجب ضخیم شدن و کاهش خاصیت کشسانی ریه های سالم می شود. مانند اسکار پوست، زخم ریه نیز دائمی است. زخم های کوچک ممکن است علائم قابل توجهی را در بدن ایجاد نکنند، اما وجود زخم های زیاد و بزرگ باعث می شود که ریه ها نتوانند اکسیژن را به جریان خون انتقال دهند. این به این معنی است که مغز و سایر اعضای بدن ممکن است اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت نکنند.

در این مقاله مجله پیام سلامت ، ما به روش های درمان و جلوگیری از زخم ریه و همچنین برخی از علل و نشانه های آن نگاهی می کنیم.

علل ایجاد زخم ریه

چندین شرایط وجود دارد که می توانند باعث بروز زخم روی ریه ها شوند.

بیماری بینابینی ریه (ILD) با التهاب کیسه های هوا یا بافت اطراف کیسه های هوا (interstitium) در ریه ها ایجاد می شود. التهاب گاهی اوقات منجر به ایجاد بافت اسکار مانند در ریه ها می شود و فیبروز به وجود می آورد.

ILD اغلب ایدیوپاتیک است، به این معنی که علت دقیق آن ناشناخته است. فیبروز ریوی ایدیوپاتیک (IPF) رایج ترین شکل این بیماری است. IPF معمولا افراد ۷۰ الی ۷۵ ساله را تحت تاثیر قرار می دهد و در افراد زیر سن ۵۰ سال شیوعش بسیار کم است.

از هر ۲۰ نفر مبتلا به IPF  یک نفر دارای سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارد. سایر عوامل خطر ابتلا به IPF عبارتند از:

  • عفونت ویروسی
  • ریفلاکس اسید از معده به ریه ها
  • سیگار کشیدن
  • جنسیت، این بیماری در مردان شایع تر است

عفونت های قبلی نیز می توانند اسکار را در ریه ها ایجاد کنند. این عفونت ها عبارتند از:

  • پنومونی (باکتریایی، قارچی یا ویروسی)
  • بیماری سل

سایر علل

سایر بیماری هایی که به مرور زمان می تواند زخم ریه ایجاد کنند عبارتند از:

  • سارکوئیدوز
  • فیبروز کیستیک

زخم ریه ها ممکن است ناشی از عوارض جانبی انواع خاصی از درمان های سرطان باشد. داروهای شیمی درمانی ممکن است به ریه ها آسیب برساند، در حالی که اشعه درمانی بیشتر باعث ایجاد آسیب در حفره قفسه سینه می شود.

انواع سرطان هایی که ممکن است برای درمان به انجام پرتو درمانی در حفره قفسه سینه نیاز داشته باشند عبارتند از:

  • سرطان پستان
  • سرطان ریه
  • لنفوم هوچکین

علائم این بیماری می توانند ۲ تا ۳ ماه پس از درمان با اشعه خود را بروز دهند.

زخم ریه گاهی اثر جانبی داروهایی است که مصرف می کنید. داروهایی که می توانند باعث ایجاد فیبروز در ریه ها شوند عبارتند از:

  • عوامل سیتوتوکسیک (بلومویسین، متوترکسات)
  • داروهای ضد آریتمی (آمیودارون)
  • آنتی بیوتیک ها (نیتروفورانتوئین، سولفونامید ها)

علائم زخم ریه

ایجاد زخم در بافت ریه باعث ضخیم شدن و سفت شدن این اندام می شود. همانطور که بافت ریه ضخیم تر می شود، اکسیژن کمتری نیز به جریان خون راه پیدا می کند. در نتیجه، مغز و سایر اندام ها اکسیژن کافی را دریافت نمی کنند.

علائم زخم ریه به اندازه زخم و این که چقدر از ریه را تحت تاثیر قرار داده است بستگی دارد.

علائم عبارتند از:

  • تنگی نفس، به ویژه در طول یا بعد از فعالیت بدنی
  • سرفه های خشک مداوم
  • خستگی
  • کاهش وزن و از دست دادن اشتها
  • گرد شدن نوک انگشتان و ناخن ها (clubbing)
  • تب
  • لرز
  • تعریق شبانه

در موارد IPF، زخم معمولا در لبه ریه ها شروع می شود و به تدریج راه خود را به مرکز آن باز می کند.

نشانه های IPF معمولا به تدریج ایجاد شده و به مرور زمان بدتر می شوند. اغلب افراد هیچ نشانه ای را متوجه نمی شوند تا اینکه بیماری شان تشخیص داده می شود.

از آن جا که IPF در افراد مسن بیشتر رایج است، ممکن است تشخیص علت آن کمی سخت و پیچیده باشد. با این حال، اگر فعالیت کم نیز سبب می شود فرد دچار مشکل تنفسی یا احساس خفگی بشود، باید در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کند.

زخم ریه (اسکار ریه) ؛ علل، نشانه ها و روش های درمان
زخم ریه (اسکار ریه) ؛ علل، نشانه ها و روش های درمان

حذف و درمان

مثل زخم های روی پوست، زخم های ریه نیز دائمی هستند و معمولا نمی توان آن ها را برداشت. با این حال، ریه ها عضو انعطاف پذیری هستند و اغلب می توانند با وجود زخم های کوچک بدون هیچ گونه عوارض جانبی به کار خود ادامه دهند.

تشخیص مناسب و نظارت بر زخم ها کلید درمان است. اگر زخم ها به مدت ۲ سال یا بیشتر بدون تغییر بمانند، بدان معناست که آن ها ناشی از یک عفونت قدیمی هستند و ضرری برای بدن ندارند. با این حال، اگر زخم ریه گسترش یابد، می تواند نشانه چیزی جدی تر از قبیل فیبروز ریوی باشد.

در حال حاضر هیچ درمانی برای فیبروز ریوی وجود ندارد، اما برای کاهش علائم و کاهش پیشرفت آن، گزینه های خوبی وجود دارد. این درمان ها عبارتند از:

  • ترک سیگار
  • رعایت رژیم غذایی سالم و متنوع
  • ورزش کردن در حد متوسط
  • مصرف دارو برای متوقف کردن آلرژی و جلوگیری از بدتر شدن آن
  • تنفس اکسیژن از طریق ماسک
  • تمرین توانبخشی ریوی
  • انجام پیوند ریه، در موارد شدید

از بین بردن علائم زخم ریه

تغییرات زیادی در شیوه زندگی وجود دارد که افراد مبتلا به زخم ریه می توانند به کمک آن ها به شدت علائم بیماری خود را کاهش دهند. مهم است قبل از ایجاد هر گونه تغییرات با دکتر مشورت کنید. این تغییرات می توانند شامل موارد زیر باشند:

  • ترک سیگار برای افزایش سطح اکسیژن در خون
  • ورزش کردن به صورت منظم
  • کاهش وزن برای بهبود ظرفیت تنفسی بدن
  • اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از ابتلا به عفونت و دریافت عفونت های شایع از دیگران
  • اجتناب از قرار گرفتن در معرض آلودگی های و گرد و غبار بیش از حد

نکته آخر

چشم انداز افراد مبتلا به زخم ریه به طور کامل به علت ایجاد آسیب و سلامت کلی بدن فرد بستگی دارد. زخم ناشی از عفونت، معمولا بی ضرر است. در این شرایط توصیه می شود که پس از ابتلا به عفونت ها تنفسی، بر روی علائم ایجاد زخم ریه نظارت داشته باشید.

علائم IPF به مرور زمان بدتر می شود، هرچند سرعت پیشرفت این بیماری می تواند متفاوت باشد. بعضی افراد سال ها نسبتا نشانه ای ندارند، در حالی که برخی ممکن است متوجه شوند که سرعت تنفسشان بیشتر شده است.

هیچ درمان دیگری برای IPF به جز پیوند ریه وجود ندارد، اما داروهای خاصی وجود دارند که ممکن است پیشرفت بیماری را کند کنند یا علائم آن را تسکین دهند.

افراد مبتلا به زخم های گسترده ریه باید به طور منظم توسط پزشک معاینه شوند. امید به زندگی افرادی که در معرض زخم ریه هستند، تا حد زیادی بستگی به بیماری زمینه ای و سن فرد دارد. در هر صورت همه این افراد نیازمند حمایت دوستان، خانواده، پزشک و گروه های پشتیبانی هستند. افراد مبتلا به بیماری هایی مانند IPF نیز باید اطمینان حاصل کنند که بیش از حد کار نمی کنند و بیشتر استراحت می کنند.