زخم قرنیه ؛ علل، نشانه ها، عوامل خطر، روش های درمان پزشکی و درمان های خانگی

زخم قرنیه یک بیماری چشمی نسبتا شایع است که اغلب از زخم باز آلوده ناشی می شود. قرنیه نقش چشمگیری در سلامت چشم و قدرت بینایی دارد. درمان مناسب این اختلال توسط چشم پزشک برای جلوگیری از آسیب بیشتر به چشم و جلوگیری از تغییرات دائمی در بینایی یا نابینایی حیاتی است.

این زخم ممکن است با چشم غیر مسلح قابل مشاهده باشد. اما گاهی فقط توسط چشم پزشک قابل تشخیص است. اگر زخم قرنیه بزرگ باشد، ممکن است بتوانید آن را به صورت یک نقطه خاکستری یا سفید روی چشم مشاهده کنید. البته تشخیص دقیق توسط خودتان غیر ممکن است.

در حالی که خود بیماری زخم قرنیه مسری نیست، اما عفونت آن می تواند مسری باشد. اکثر عفونت های ایجاد شده در این زخم باکتریایی هستند. اما گاهی نیز زخم های قرنیه در نتیجه موارد زیر ایجاد می شود:

  • ویروس ها
  • قارچ ها
  • خشکی چشم
  • آسیب های چشمی
  • کمبود ویتامین A
  • استفاده از پاک کننده ها
  • استفاده از لنز تماسی نامناسب

درمان متعارف زخم قرنیه ممکن است شامل استفاده از قطره های ضد باکتری، ضد قارچی یا ضد ویروسی، قطره چشم کورتیکواسترویید و داروهای ضد درد باشد. در طول درمان، ضروری است که از لنزهای تماسی یا آرایش کردن چشم اجتناب کنید.

البته برای از بین بردن نشانه های مزمن زخم قرنیه، درمان های طبیعی زیادی در دسترس است. کلید درمان این است که نوع عفونت، یعنی باکتریایی، ویروسی یا قارچی بودن زخم را تشخیص داده و سپس از یک پروتکل درمانی پیروی کنید.

در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت بیشتر در مورد علل، نشانه ها، عوامل خطر، روش های درمان پزشکی و درمان های خانگی زخم قرنیه صحبت خواهیم کرد.

زخم قرنیه چیست؟

زخم قرنیه، زخم بازی است که بر روی قرنیه چشم ایجاد شده و ملتهب و آلوده شده است. قرنیه پوشش محافظی بر روی عنبیه و مردمک ایجاد کرده و آن ها را از آسیب و عفونت محافظت می کند. هنگامی که این پوشش آسیب می بیند باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها می توانند درد ایجاد کنند.

اگر به تازگی ساییدگی قرنیه یا خراش قرنیه را تجربه کرده اید، در معرض خطر ابتلا به زخم نیز هستید. زخم خودش مسری نیست. اما عفونت موجود در آن می تواند به دیگران سرایت کند. بنابراین در طول دوره درمان دستمال و لوازم شخصی خود را با دیگران به اشتراک نگذارید.

علائم و نشانه های زخم قرنیه

همه ما برای انجام تقریبا تمام فعالیت ها در زندگی مان به قدرت بینایی نیاز داریم. اگر هر یک از نشانه های زیر را تجربه می کنید، به سرعت به چشم پزشک مراجعه کنید. رها کردن این عارضه ممکن است کوری به همراه داشته باشد.

  • قرمزی
  • درد چشم
  • احساس وجود چیزی در چشم
  • لرزیدن چشم
  • خروج چرک یا ترشح از چشم
  • تاری دید
  • حساسیت به نور
  • تورم پلک ها
  • ایجاد یک نقطه ی سفید روی قرنیه

علل ایجاد زخم قرنیه

زخم قرنیه اغلب ناشی از نوعی عفونت است. با این حال، علل و حوادث دیگری نیز وجود دارد که می توانند علت اصلی این بیماری باشند.

عفونت های باکتریایی

یک علت بسیار رایج برای ایجاد عفونت باکتریایی که منتهی به زخم قرنیه می شود استفاده از لنزهای تماسی است. عفونت های باکتریایی ممکن است ناشی از نگهداری نامناسب لنز، مالیدن چشم و یا آلودگی لنز باشد. این نوع زخم معمولا به درمان های معمولی پاسخ می دهد.

عفونت های ویروسی

این نوع زخم قرنیه معمولا توسط ویروس های تبخال و ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می شود. زخم شدن قرنیه ممکن است ناشی از استرس یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید نیز باشد. علاوه بر این، ویروس های مسئول آبله مرغان و زونا (ویروس واریسلا-زوستر) نیز می تواند روی چشم تاثیر بگذارند.

عفونت های قارچی

عفونت قارچی در چشم ممکن است ناشی از استفاده نادرست از لنزهای تماسی یا استفاده مداوم از قطره های چشمی استروئیدی باشد. اسپور قارچ می تواند از هوا و از حیوان خانگی و در زمان لمس چشم، وارد چشم شود. ورود بعضی از مواد گیاهی به داخل چشم ممکن است به کراتیت قارچی منجر شود.

عفونت های انگلی

آمیب های تک سلولی که معمولا در خاک و آب یافت می شوند می توانند عفونت های شدید در چشم ایجاد کنند. تشخیص این نوع عفونت می تواند دشوار باشد. زیرا انگل ها با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند. ریختن مژه ها و ایجاد لکه های سفید در اطراف مژه ها در تشخیص مناسب به پزشک کمک می کنند.

آسیب و سایش قرنیه

خراشیدگی ها، سوختگی ها و بریدگی های قرنیه باعث ایجاد زخم باز شده و باعث می شوند قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها و انگل ها ایجاد عفونت کنند.

سندرم خشکی چشم

افرادی که خشکی مزمن چشم را به علت بیماری های زمینه ای مانند سندرم شوگرن یا سندرم خشکی چشم تجربه می کنند، در معرض خطر ابتلا به زخم های قرنیه هستند.

فلج بل

اختلالات پلک، به خصوص فلج بل و سایر اختلالاتی که موجب از کار افتادن پلک می شوند، می توانند زخم قرنیه ایجاد کنند. برای جلوگیری از آسیب، ضروری است که چشم ها را با قطره چشمی یا روغن نارگیل مرطوب نگه دارید.

عوامل خطر ایجاد کننده زخم قرنیه

شرایط خاصی وجود دارد که خطر ابتلا به زخم قرنیه را افزایش می دهند. این شرایط عبارتند از:

  • سابقه ابتلا به زخم قرنیه
  • سابقه ابتلا به ساییدگی قرنیه یا آسیب چشمی
  • عدم محافظت از چشم
  • خشکی چشم (مزمن یا فصلی)
  • استفاده از لنز
  • مصرف نادرست لنزهای تماسی
  • عدم درمان ملتحمه
  • قرار گرفتن در معرض نور UV
  • ابتلا به ناهنجاری های مژه یا پلک
  • ابتلا به اختلالات پلک
  • سرکوب سیستم ایمنی بدن
  • ابتلا به تبخال
  • سابقه ابتلا به آبله مرغان
  • سابقه ابتلا به زونا
  • استفاده از قطره چشمی استروئید
  • آسیب به قرنیه به علت سوختگی یا وارد شدن جسم خارجی به چشم

درمان های متعارف زخم قرنیه

اگر مشکوک به زخم قرنیه هستید، بلافاصله به چشم پزشک مراجعه کنید. این معاینه به تشخیص نوع عفونت (باکتریایی، قارچی، ویروسی و انگلی) کمک می کند. در این معاینه به طور معمول از قطره چشم استفاده خواهد شد و چشم به وسیله میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد تا آسیب پیدا شود.

هنگامی که نوع عفونت شناسایی می شود، چشم پزشک قطره های چشمی مناسب با نوع عفونت را تجویز می کند. لطفا توجه داشته باشید که استفاده از قطره چشمی استروئیدی برای زخم های قرنیه موضوع بحث برانگیزی است. بنابراین قبل از استفاده از این قطره ها از چشم پزشک سوال کنید. زیرا این قطره ها ممکن است عفونت را بدتر کنند.

علاوه بر قطره های چشمی برای مبارزه با عفونت، ممکن است دارو نیز تجویز شود. به طور معمول، بعد از مصرف داروها علائم باید ظرف چند هفته بهبود یابند. اگر درد، ترشح، قرمزی یا تغییرات بینایی رخ داد، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. در برخی موارد ممکن است یک رویکرد تهاجمی تر، از جمله پیوند قرنیه، مورد نیاز باشد. هنگامی که عفونت باکتریایی علت ریشه ای است و قطره های ضد باکتری تجویز شده است، باید مراقب وضعیت چشمتان باشید. زیرا ممکن است عفونت قارچی ثانویه رخ دهد. آنتی بیوتیک ها رشد باکتری ها را سرکوب کرده و باعث رشد سریع تر قارچ ها می شوند.

روش های طبیعی و خانگی درمان زخم قرنیه

ویتامین D

در هنگام مبارزه با هر گونه عفونت، ضروری است که سطح ویتامین D در بدن را افزایش دهید. اگر آسیب چشمی یا سوختگی قرنیه را تجربه می کنید، کمبود ویتامین D ممکن است شما را بیشتر در معرض ابتلا به عفونت قرار دهد.

علاوه بر مصرف مکمل ویتامین D3 با کیفیت، حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در روز پوست را در معرض نور مستقیم خورشید قرار دهید. البته، حتما باید از عینک آفتابی برای محافظت از چشم ها استفاده کنید و تمرکز خود را بر مصرف ماهی های وحشی غنی از ویتامین D مانند ماهی خال مخالی، ماهی قزل آلا و ماهی سالمون بگذارید. اثبات شده است که ویتامین D باعث بهبود خلق و خوی، تمرکز و پاسخ سیستم ایمنی بدن می شود.

روی

هنگام مبارزه با عفونت، روزانه ۵۰ میلی گرم روی مصرف کنید. روی خواص آنتی اکسیدانی دارد، پاسخ سیستم ایمنی را بهبود می بخشد و التهاب را کاهش می دهد. علاوه بر این، به کسانی که در معرض خطر بیماری های مرتبط با چشم هستند نیز استفاده از این ماده معدنی توصیه می شود.

برای سلامتی کلی چشم، غذاهای حاوی روی مانند موارد زیر را مصرف کنید:

  • گوشت بره
  • تخمه کدو تنبل
  • گوشت گاو علف خوار
  • لوبیا
  • پودر کاکائو

L- لیزین

در صورت ابتلا به عفونت ویروسی، یک بار در روز ۱۰۰۰ میلی گرم L- لیزین استفاده کنید. تحقیقات نشان می دهند که L- لیزین که یک اسید آمینه ضروری است، به مبارزه و جلوگیری از عفونت های مکرر ویروسی کمک می کند.

علاوه بر این مکمل، غذاهای غنی از L-لیزین مانند موارد زیر را استفاده کنید:

  • پنیر پارمسان
  • گوشت گاو
  • گوشت گوسفند
  • لوبیای سفید
  • تخمه کدو
  • تخم مرغ

مراقبت از چشم

در طول دوره بهبودی، عینک آفتابی استفاده کنید و از ایجاد فشار غیر ضروری بر روی چشم اجتناب کنید. علاوه بر این، برای مبارزه با عفونت، از کمپرس گرم مرطوب روی چشم استفاده کنید.

  • ۳ فنجان آب گرم را با ۱۰ قطره عصاره پونه کوهی مخلوط کنید.
  • یک دستمال تمیز را در آن خیس کنید.
  • آب اضافه آن را گرفته و ۲۰ دقیقه روی چشم بگذارید.

ویتامین A

افزایش مصرف ویتامین A، در طول دوره مبارزه با مشکلات چشمی، اهمیت زیادی دارد. جبران کمبود این ویتامین منجر به ایجاد تغییرات زیر در بدن می شود:

  • کاهش التهاب
  • بهبود عملکرد عصبی
  • مبارزه با آسیب رادیکال های آزاد
  • بهبود سلامت چشم

بهترین راه برای دریافت ویتامین A، مصرف غذاهای حاوی این ویتامین است. اگر تصمیم به مصرف مکمل این ویتامین دارید، به یاد داشته باشید ویتامین A محلول در چربی است و باید آن را همراه با یک چربی سالم مصرف کنید.

اگر خشکی مزمن چشم دارید، قطره های حاوی ترکیبی از ویتامین A، C و E و همچنین روی و سلنیوم را انتخاب کنید. این مواد نه تنها خشکی را درمان می کنند، بلکه به بهبود زخم قرنیه نیز کمک خواهند کرد.

تغییر رژیم غذایی

تغییر در رژیم غذایی در هنگام مبارزه با عفونت، به ویژه عفونت قارچی، برای بهبود بیماری مفید است. اگر عفونت قارچی دارید، تمرکزتان بر روی مصرف غذاهای غنی از پروبیوتیک مانند ماست، کفیر و کلم و افزایش میزان مصرف فیبر، پروتئین و چربی ها باشد.

ویتامین C

برای تقویت پاسخ سیستم ایمنی، ۱۰۰۰ میلی گرم ویتامین C را سه بار در روز مصرف کنید. ویتامین C نه تنها سیستم ایمنی را تقویت می کند، بلکه باعث بهبود بینایی در افراد مبتلا به التهاب چشم شده و از این اندام در برابر دژنراسیون ماکولا محافظت می کند.

علاوه بر مصرف مکمل ویتامین C،  مصرف غذاهای غنی از ویتامین C مانند موارد زیر را افزایش دهید:

  • گواوا
  • مویز سیاه
  • فلفل قرمز
  • کیوی
  • مرکبات
  • توت فرنگی

اکیناسه

هنگام مبارزه با عفونت، ۵۰۰ میلی گرم، سه بار در روز، مکمل اکیناسه مصرف کنید. مطالعات ثابت کرده اند که این گیاه قوی با باکتری ها و ویروس ها مبارزه کرده و موجب افزایش عملکرد سیستم ایمنی می شود. در صورت مصرف هر نوع داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، و داروی ضد قارچ اکانازول، از مصرف مکمل اکیناسه اجتناب کنید.

نقره کلوئیدی

با توجه به تحقیقات، نقره کلوئیدی با اتصال به میکروب ها، آن ها را از بین می برد. چکاندن چند قطره از آن در چشم می تواند انواع عفونت ها را از بین ببرد. البته قبل از مصرف این ماده با پزشک مشورت کنید. زیرا نقره کلوئیدی با برخی از داروهای زیر تداخل دارد:

  • آنتی بیوتیک کینولون
  • آنتی بیوتیک تریاسیکلین
  • پنسییلامین
  • لووتیروکسین (داروی محبوب هیپوتیروئیدیسم)

روغن درخت چای

با توجه به تحقیقات، روغن درخت چای یک اسانس قدرتمند، برای مبارزه با عفونت انگلی است. البته هرگز نباید این روغن را درون چشم بریزید. کافی است که آن را با دقت به اطراف چشم بمالید.