اکثر افراد گاهی اوقات به سردرد مبتلا می شوند. اما اگر روزهای متوالی است که سردرد دارید، ممکن است دچار سردرد مزمن روزانه شده باشید. ماهیت دائمی سردرد مزمن روزانه، آن را در بین سردردهای ناتوان کننده قرار می دهد. درمان ابتدایی ثابت و مدیریت مداوم و طولانی مدت، ممکن است باعث کاهش درد و علائم همراه آن شود.
با ما در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت همراهی کنید تا از نشانه ها، علل، عوامل خطر، عوارض، روش های تشخیص و درمان سردرد مزمن روزانه اطلاع کسب کنید.
علائم سردرد مزمن روزانه
به سردردی که حداقل ۱۵ روز یا بیشتر به مدت حداقل ۱ الی ۳ ماه متوالی اتفاق می افتد، سردرد مزمن روزانه گفته می شود. سردرد مزمن روزمره معمولا به علت بیماری دیگری ایجاد نمی شود.
این نوع سردرد به دو دسته طولانی مدت و کوتاه مدت تقسیم می شود. نوع طولانی مدت آن بیش از چهار ساعت طول می کشد. انوع این سردرد عبارتند از:
- میگرن مزمن
- سردرد مزمن تنشی
- سردرد مداوم روزانه
- زنجیره همی کرانیا
میگرن مزمن
این نوع معمولا در افراد مبتلا به میگرن اپیزودیک اتفاق می افتد. این نوع سردرد بیش از ۸ روز در ماه و حداقل ۳ ماه ادامه دارد. میگرن دارای ویژگی های زیر است:
- یک طرف یا هر دو طرف سرتان را تحت تاثیر قرار می دهد.
- درد ضربان داری دارد.
- درد متوسط تا شدید دارد.
- با فعالیت بدنی معمول تشدید می شود.
این نوع سردرد حداقل یکی از موارد زیر را ایجاد می کند:
- تهوع، استفراغ یا هر دو
- حساسیت به نور و صدا
سردرد مزمن تنشی
این سردرد تمایل به ویژگی های زیر دارد:
- بر روی هر دو طرف سر شما تاثیر می گذارد.
- درد ناشی از آن خفیف تا متوسط است.
- به دلیل درد، فرد احساس فشار می کند اما درد ضربان دار نیست.
- با فعالیت بدنی معمول تشدید نمی شود.
- برخی افراد ممکن است حساسیت به لمس در جمجمه داشته باشند.
سردرد مداوم روزانه
این سردردهای ناگهانی، معمولا در افراد بدون سابقه سردرد ایجاد می شود. آنها ظرف سه روز از اولین سردرد شما ثابت می شوند. سردرد مداوم روزانه دارای حداقل دو ویژگی ذیل است:
- معمولا بر روی هر دو طرف سر شما تاثیر می گذارد.
- به دلیل درد فرد احساس فشار می کند اما درد ضربان دار نیست.
- درد ملایم و متوسط دارد.
- با فعالیت بدنی معمول تشدید نمی شود
زنجیره همیکرانیا
این سردرد ویژگی های زیر را دارد:
- فقط بر روی یک طرف سرتان تاثیر می گذارد.
- مستمر و روزانه هستند و هیچ دوره بدون دردی وجود ندارد.
- درد ناگهانی باعث ایجاد درد شدید می شود.
- این درد به داروی مسکن تجویزی ایندومتاسین پاسخ می دهد.
- ممکن است گاهی با پیشرفت علائم به میگرن تبدیل شود.
علاوه بر این، این نوع سردرد مداوم همراه با حداقل یکی از موارد زیر است:
- سوزش یا قرمزی چشم در سمت آسیب دیده
- احتقان بینی یا آبریزش بینی
- پلک زدن یا کوچک شدن مردمک چشم
- احساس بی قراری
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
سردرد گاه به گاه شایع است و معمولا نیازی به مراقبت های پزشکی ندارد. با این حال، اگر شرایط زیر وجود داشت باید باید با پزشک خود مشورت کنید:
- معمولا یک یا دو هفته سردرد دارید.
- اغلب روزهای هفته درد دارید.
- برای از بین بردن سردرد، به بیش از دوز توصیه شده از داروهای ضد درد نیاز دارید.
- الگوی سردرد شما تغییر می کند یا سردرد شما بدتر می شود.
- سردرد شما را ناتوان کرده است.
ضمن این که اگر سردردتان ویژگی های زیر را نیز داشت باید به پزشک مراجعه کنید:
- ناگهان و شدید است.
- همراه با تب، سفتی گردن، سردرگمی، تشنج، مشکلات بینایی، ضعف، بی حسی یا مشکل در صحبت کردن بود.
- بعد از آسیب دیدگی سر به سراغتان آمد.
- علیرغم درمان با استراحت و مسکن، بدتر شد.
علت سردرد مزمن روزانه
علل بسیاری از سردردهای مزمن روزانه به خوبی قابل تشخیص نیست. بنابراین می توان گفت که سردرد مزمن روزانه یک علت اساسی قابل شناسایی ندارند.
شرایطی که ممکن است باعث ایجاد این نوع سردرد شوند عبارتند از:
- التهاب یا سایر مشکلات عروق خونی در مغز و در اطراف آن، از جمله سکته مغزی
- انواع عفونت ها، از جمله مننژیت
- فشار داخل جمجمه که بیش از حد زیاد یا خیلی کم است
- تومور مغزی
- آسیب تروماتیک مغز
سردرد ناشی از استفاده بیش از حد از داروهای مسکن
این نوع سردرد معمولا در افراد مبتلا به اختلال سردرد اپیزودیک، میگرن یا سردرد تنشی که دارو زیاد استفاده می کنند ایجاد می شود. اگر مصرف مسکن بیش از دو روز در هفته (یا نه روز در ماه) ادامه داشته باشد، شما در معرض خطر سردرد ارجاعی هستید.
عوامل خطر ابتلا به سردرد مزمن روزانه
عوامل مرتبط با ایجاد سردرد مکرر عبارتند از:
- زن بودن
- داشتن اضطراب
- ابتلا به افسردگی
- داشتن اختلالات خواب
- چاقی
- خروپف کردن
- مصرف بیش از حد کافئین
- مصرف بیش از حد داروهای مسکن
- سایر بیماری های مزمن همراه با درد
عوارض سردرد مزمن روزانه
اگر سردرد روزانه مزمن دارید، با احتمال بیشتری به افسردگی، اضطراب، اختلالات خواب و دیگر مشکلات روحی و جسمی مبتلا می شوید.
روش های تشخیص
به احتمال زیاد ابتدا پزشک علائم بیماری، عفونت یا مشکلات عصبی را در بیمار بررسی خواهد کرد. او درباره سابقه سردرد از بیمار سوالاتی را خواهد پرسید. اگر به علت سردرد بیمار اطمینان نداشته باشد، ممکن است از تست های تصویربرداری مانند CT اسکن یا MRI برای بررسی وضعیت بیماری اصلی استفاده کند.
درمان سردرد مزمن روزانه
درمان بیماری زمینه ای اغلب سردرد مکرر را متوقف می کند. زمانی که هیچ بیماری دیگری مشخصی برای ایجاد این درد وجود ندارد، درمان بر روی پیشگیری از درد تمرکز دارد. بسته به نوع سردرد شما و اینکه آیا مصرف بیش از حد دارو به این سردردها بستگی دارد یا خیر، راهبردهای پیشگیری متفاوت هستند. اگر بیش از سه روز در هفته دارو مصرف می کنید، گام اول این است که خودتان را از این داروها دور کنید.
هنگامی که شما آمادگی شروع درمان پیشگیرانه را دارید، پزشک ممکن است درمان های زیر را توصیه کند:
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مثل نورترپتیلین (پامولور) می تواند برای درمان سردرد مزمن استفاده شود. این داروها همچنین می توانند به درمان افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب که اغلب همراه با سردرد مزمن روزانه هستند، کمک کنند.
دیگر داروهای ضد افسردگی مانند مهار کننده بازجذب سروتونین (SSRI) مثل فلوکستین ممکن است در درمان افسردگی و اضطراب کمک کننده باشند، اما برای سردردهای این چنینی موثر نیستند.
مسدود کننده های بتا
این داروها که معمولا برای درمان فشار خون بالا استفاده می شوند، برای جلوگیری از میگرن های اپیزودیک نیز مفید هستند. برخی از مسدود کننده های بتا عبارتند از:
- آتنولول
- متپرولول
- پروپرانولول
داروهای ضد تشنج
برخی از داروهای ضد تشنج به نظر می رسد که از میگرن جلوگیری می کنند و همچنین می توانند برای جلوگیری از سردرد مزمن روزانه استفاده شوند. این داروها عبارتند از:
- توپیرامات
- دیوال پروکس سدیم
- گاباپنتین
داروهای ضد التهابی (NSAIDs)
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ناپروکسن سدیم ممکن است در درمان مفید باشد، به خصوص اگر از دیگر داروهای ضد درد نیز استفاده می کنید. آنها همچنین ممکن است به طور دوره ای زمانی که سردرد شدید تر است کاربرد داشته باشد.
سم بوتولینوم
تزریق Onabotulinumtoxin A در برخی از افراد مفید است و ممکن است گزینه ای مناسب برای افرادی باشد که نمی توانند داروهای معمولی را تحمل کنند.
متاسفانه، برخی از سردردهای مزمن روزانه به تمام داروها مقاوم هستند.
طب جایگزین
برای بسیاری از افراد، درمان های مکمل یا جایگزین، می تواند به درمان سردرد کمک کند. با این وجود مهم است که در استفاده از آن ها احتیاط شود. زیرا همه درمان های مکمل یا جایگزین به عنوان درمان های سردرد مورد مطالعه قرار نگرفته اند و نیازمند تحقیقات بیشتری هستند.
طب سوزنی
در این تکنیک باستانی از سوزن های نازک در چندین نقطه پوست در نقاط تعریف شده استفاده می شود. در حالی که نتایج این روش متناقض است، اما برخی مطالعات نشان داده اند که طب سوزنی به کاهش تعداد و شدت سردرد مزمن کمک می کند.
بیوفیدبک
شما ممکن است با آگاهی بیشتر و سپس تغییر برخی پاسخ های بدن مانند تنش عضلانی، ضربان قلب و دمای پوست، قادر به کنترل سردرد باشید.
ماساژ
ماساژ می تواند استرس و درد را کاهش دهد و آرامش را تسریع بخشد. گرچه ارزش آن به عنوان یک درمان اصلی برای سردرد تعیین نشده است، اما ماساژ ممکن است با شل کردن ماهیچه های منقبض شده در پشت سر، گردن و شانه ها، به درمان کمک کند.
گیاهان، ویتامین ها و مواد معدنی
برخی شواهد وجود دارد که نشان می دهد گیاهانی مانند بابونه گاوی و باباآدم جنگلی ممکن است از حملات میگرنی جلوگیری کنند یا شدت آنها را کاهش دهند. دوز زیاد ریبوفلاوین (ویتامین B-2) نیز ممکن است سردرد میگرنی را کاهش دهد.
مکمل کوآنزیم Q10 نیز در بعضی از افراد مفید است. مکمل های خوراکی منیزیم سولفات ممکن است دفعات بروز سردرد را در بعضی افراد کاهش دهد. اگرچه مطالعات انجام شده در این مورد کاملا موافق این موضوع نیستند. اگر حامله هستید از ریبوفلاوین (ویتامین B-2) و گیاهان دارویی بالا استفاده نکنید.
تحریک الکتریکی عصب گوش
در این روش یک الکترود کوچک با جراحی در نزدیکی عصب اکسیپیتال، که در پایه گردن قرار دارد کاشته می شود. الکترود پالس های انرژی مداوم را به عصب می فرستد تا درد را کاهش دهد.
پیشگری از سردرد مزمن روزانه
برای پیشگیری از سردرد مزمن روزانه بهتر است که اقدامات زیر را انجام دهید:
- از ایجاد سردرد جلوگیری کنید.
- از مصرف بیش از حد دارو اجتناب کنید.
- به اندازه کافی بخوابید.
- وعده های غذایی را کنار نگذارید و هر ۳ وعده را در زمان خودش استفاده کنید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- استرس خود را کاهش دهید.
- میزان مصرف کافئین را کاهش دهید.