سرطان آندومتر نوعی سرطان است که در رحم آغاز می شود. رحم ارگان لگنی گلابی شکل و توخالی در زنان است که در آن رشد جنین رخ می دهد. سرطان آندومتر در لایه ای از سلول ها ایجاد می شود که پوشش (اندومتریوم) رحم را تشکیل می دهد. این نوع سرطان گاهی اوقات سرطان رحم نیز نامیده می شود. انواع دیگری از سرطان در رحم نیز وجود دارد. به عنوان مثال سارکوم رحمی نوعی از سرطان رحم است. اما بسیار کمتر از سرطان آندومتر رایج هستند.
این نوع سرطان اغلب در مراحل اولیه تشخیص داده می شود. زیرا اغلب خونریزی غیرطبیعی واژینال ایجاد می کند. اگر سرطان آندومتر در مراحل اولیه کشف شود، جراحی برداشتن رحم اغلب آن را درمان می کند.
با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید تا با نشانه ها، علل، عوامل خطر، پیشگیری و روش های درمان سرطان آندومتر آشنا شوید.
علائم سرطان آندومتر
علائم و نشانه های این نوع سرطان عبارتند از:
- خونریزی واژینال پس از یائسگی
- خونریزی بین دوره های قاعدگی
- ترشح غیرطبیعی، آبکی یا خونی از واژن
- درد لگن
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که علائم یا نشانه هایی از جمله خونریزی واژینال، ترشحات نامربوط به دوره هایتان، درد لگن یا درد در هنگام مقاربت را دارید و این نشانه ها شما را نگران می کند باید در اسرع وقت به پزشک زنان مراجعه کنید.
علل ایجاد این نوع سرطان
پزشکان هنوز به طور دقیق نمی دانند که علت سرطان آندومتر چیست. آنچه که شناخته شده است این است که چیزی در پوشش رحم رخ می دهد که باعث ایجاد جهش ژنتیکی در سلولهای اندومتر می شود.
جهش ژنتیکی، سلول های سالم و طبیعی را به سلول های غیر طبیعی تبدیل می کند. سلول های سالم با یک نرخ ثابت رشد و تکثیر می کنند و در نهایت نیز در یک زمان مشخص می میرند. اما سلول های غیر طبیعی خارج از کنترل رشد می کنند و در زمان مشخصی هم نمی میرند. به همین دلیل سلول های غیرطبیعی تجمع پیدا کرده و توده ای را تشکیل می دهند. سلول های سرطانی به بافت های اطراف نفوذ می کنند و می توانند از تومور اولیه خود جدا شده و به جاهای دیگر بدن (متاستاز) گسترش پیدا کنند.
عوامل خطر
عوامل موثر بر سرطان آندومتر عبارتند از:
تغییر در تعادل هورمون های زنانه در بدن
تخمدان ها دو هورمون اساسی زنانه یعنی استروژن و پروژسترون را تولید می کنند. نوسانات تعادل در این هورمون ها باعث تغییر در اندومتر می شود.
بیماری هایی که میزان استروژن را افزایش می دهند، اما سطح پروژسترون را بدون تغییر می گذارند، می توانند خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد. نمونه هایی از این بیماری ها، بیماری هایی هستند که الگوهای تخمک گذاری نامنظم ایجاد می کنند. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، چاقی و دیابت از جمله کسانی هستند که خطر ابتلا به این بیماری در آن ها بالا است. مصرف هورمون هایی که حاوی استروژن هستند، اما پروژسترون ندارند، پس از یائسگی، خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می دهد.
نوع نادر تومور تخمدانی که باعث ترشح استروژن می شود نیز خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می دهد.
سالهای بیشتر قاعدگی
شروع قاعدگی در سنین پایین و قبل از ۱۲ سالگی یا شروع دیر هنگام یائسگی، خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش می دهد. هر چه دوره های قاعدگی بیشتری را تجربه کرده باشید، اندومتریوم بیشتر در معرض استروژن بوده است.
بارداری
زنانی که هرگز بارداری را تجربه نکرده اند، بیشتر از زنانی که حداقل یک بار بارداری داشته اند، خطر ابتلا به سرطان آندومتر آن ها را تهدید می کند.
سن
با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان آندومتر افزایش می یابد. این نوع سرطان اغلب در زنان مبتلا به یائسگی رخ می دهد.
چاقی
چاق شدن خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می دهد. زیرا چربی بیش از حد بدن باعث تغییر در تعادل هورمون های بدن می شود.
هورمون درمانی برای سرطان پستان
زنان مبتلا به سرطان سینه که برای هورمون درمانی ار داروی تاموکسیفن استفاده می کنند، با خطر بیشتری برای ابتلا به این نوع سرطان مواجه هستند. اگر تاموکسیفن مصرف می کنید، با پزشک خود درباره این خطر صحبت کنید. برای اکثر زنان، مزایای تاموکسیفن بیش از خطر ابتلا به سرطان آندومتر است.
سندرم سرطان روده بزرگ به ارث برده شده
سرطان کولورکتال غیرپولیپی ارثی (HNPCC) یک سندرم است که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و دیگر سرطان ها، از جمله سرطان آندومتر را افزایش می دهد. HNPCC به دلیل جهش ژنیکی از والدین به فرزندان منتقل می شود. اگر یک عضو خانواده مبتلا به HNPCC باشد، باید با پزشک خود درباره خطر سندرم ژنتیکی صحبت کنید. اگر خودتان به HNPCC مبتلا هستید، از پزشک خود در مورد این که چه آزمایش های غربالگری باید انجام دهید سوال بپرسید.
جلوگیری
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان آندومتر، باید اقدامات زیر را انجام دهید:
- با پزشک خود درباره خطرات هورمون درمانی بعد از یائسگی صحبت کنید. اگر از درمان جایگزینی هورمون برای کنترل علائم یائسگی استفاده می کنید، با پزشک خود درباره خطرات و مزایای این روش صحبت کنید. اگر هیسترکتومی نداشته باشید، مصرف استروژن به تنهایی پس از یائسگی ممکن است خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد. مصرف ترکیبی از استروژن و پروژستین می تواند این خطر را کاهش دهد. هورمون درمانی دارای خطرات دیگری مانند افزایش احتمال خطر ابتلا به سرطان پستان نیز می باشد.
- قرص های جلوگیری از بارداری استفاده کنید. استفاده از قرص های ضد بارداری برای حداقل یک سال ممکن خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش دهد. تصور می شود این کاهش خطر، تا چندین سال بعد از قطع مصرف قرص های ضد بارداری نیز ادامه خواهد داشت. با این وجود، قرص های خوراکی پیشگیری از بارداری نیز عوارض جانبی دارند.
- وزن خود را متعادل نگه دارید. همان طور که گفته شد چاقی خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می دهد. بنابراین برای جلوگیری از چاقی باید برنامه ریزی داشته باشید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، فعالیت بدنی خود را افزایش و تعداد کالری هایی که هر روز می خورید را کاهش دهید.
- روزهای بیشتری را در هفته ورزش کنید. ورزش ممکن است خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش دهد. فعالیت بدنی را به فعالیت های عادی روزانه خود اضافه کنید. سعی کنید ۳۰ دقیقه در روز ورزش کنید. اگر بتوانید بیشتر ورزش کنید بهتر است.
تشخیص سرطان آندومتر
آزمایشات و روش های تشخیص سرطان آندومتر عبارتند از:
معاینه لگنی
در طول معاینه لگن، دکتر به دقت بخش بیرونی اندام تناسلی را بررسی می کند و سپس دو انگشت خود را وارد واژن کرده و به طور همزمان بر روی شکم فشار وارد می کند تا رحم و تخمدان شما را لمس کند. او همچنین از یک دستگاه به نام اسپکولوم برای بررسی واژن استفاده می کند. واسپکولوم مهبل (واژن) را باز کرده تا پزشک بتواند واژن و دهانه رحم را برای یافتن اختلالات مختلف بررسی کند.
امواج صوتی
با استفاده از امواج صوتی یک عکس از رحم تولید می شود. پزشک ممکن است سونوگرافی ترانس واژینال را توصیه کند تا ضخامت و بافت اندومتری را بررسی کرده و دیگر شرایط را مهار کند. در این روش، یک مبدل به واژن وارد می شود. این مبدل از امواج صوتی برای ایجاد تصویر ویدئویی از رحم استفاده می کند. این آزمایش به پزشک شما کمک می کند تا رحم را برای یافتن اختلالات به درستی و دقیق بررسی کند.
استفاده از اسکوپ برای بررسی آندومتر
در طی هیستروسکوپی، دکتر یک لوله نازک و انعطاف پذیر (هیستروسکوپ) را از طریق واژن و دهانه رحم به داخل رحم وارد می کند. لنز روی هیستروسکوپ اجازه می دهد تا پزشک داخل رحم و اندومتر را بررسی کند.
برداشتن نمونه از بافت برای آزمایش
برای نمونه گیری از سلول ها داخل رحم، به احتمال زیاد باید بیوپسی آندومتر را انجام دهید. این روش شامل برداشتن بافت از پوشش رحم برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی است. بیوپسی اندومتری ممکن است در مطب نیز قابل انجام باشد و معمولا نیازی به بیهوشی ندارد.
انجام جراحی برای برداشتن بافت جهت آزمایش
اگر در طول بیوپسی پزشک نتواند به اندازه کافی بافت به دست بیاورد و یا اگر نتایج بیوپسی نامشخص باشد، احتمالا باید تحت عمل جراحی به نام اتساع و کورتاژ (D & C) قرار گیرید. در طول D & C، بافت داخل رحم خراشیده می شود و زیر یک میکروسکوپ برای یافتن سلول های سرطانی مورد آزمایش قرار می گیرد.
مرحله بندی سرطان آندومتر
بعد از تشخیص، پزشک باید میزان (مرحله) سرطان را تعیین کند. آزمایشات مورد استفاده برای تعیین مرحله سرطان عبارتند از:
- عکس اشعه ایکس
- توموگرافی کامپیوتری (CT)
- اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)
- آزمایش خون
تعیین نهایی مرحله سرطان تا زمانی که تحت عمل جراحی برای درمان سرطان قرار نگیرید، انجام نمی شود.
مراحل سرطان آندومتر عبارتند از:
- سرطان مرحله I: سرطان فقط در رحم یافت می شود.
- سرطان مرحله II: سرطان هم در رحم و هم در دهانه رحم یافت می شود.
- سرطان مرحله III: سرطان به سرتاسر رحم گسترش یافته است. اما به رکتوم و مثانه نرسیده است. غدد لنفاوی منطقه لگن نیز ممکن است درگیر شده باشند.
- سرطان مرحله IV: سرطان از منطقه لگن خارج شده و می تواند بر روی مثانه، راست روده و قسمت های دورتر بدن نیز تأثیر بگذارد.
درمان سرطان آندومتر
گزینه های لازم برای درمان سرطان آندومتر، بستگی به ویژگی های سرطان مانند مرحله، سلامت عمومی بدن و ترجیحات بیمار دارد.
عمل جراحی
جراحی برای برداشتن رحم برای اکثر زنان مبتلا به سرطان آندومتر توصیه می شود. اکثر زنان مبتلا به این نوع سرطان تحت درمان جراحی برداشتن رحم (هیسترکتومی) قرار می گیرند. در برخی از آن ها لوله های تخمدان و تخمدان (salpingo-oophorectomy) نیز برداشته می شود. هیسترکتومی باعث می شود که دیگر نتوانید باردار شوید. همچنین، اگر قبل از یائسگی تخمدان ها برداشته شوند، یائسگی را بعد از عمل تجربه می کنید.
در طی جراحی، پزشک مناطق اطراف رحم را نیز بررسی می کند تا علائمی که نشان دهنده گسترش سرطان هستند را بیابد. جراح ممکن است غدد لنفاوی را نیز آزمایش کند. این کار به تعیین مرحله سرطان کمک می کند.
پرتودرمانی
در پرتو درمانی با استفاده از پرتوهای انرژی قدرتمند مانند اشعه ایکس و پروتون ها، سلول های سرطانی کشته می شوند. در برخی موارد، پزشک ممکن است از پرتودرمانی برای کاهش خطر عود سرطان پس از جراحی استفاده کند. در شرایط خاص، پرتودرمانی ممکن است قبل از عمل، برای کوچک کردن تومور و برداشتن آسان تر آن، استفاده شود.
اگر سلامت عمومی بیمار اجازه جراحی را ندهد، ممکن است پزشک فقط از پرتودرمانی استفاده کند. در زنان مبتلا به سرطان آندومتر پیشرفته، پرتودرمانی ممکن است به کنترل درد مرتبط با سرطان کمک کند.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
روش های خانگی درمان آندومتریوز به کمک روش های سنتی و مواد گیاهی
علائم آندومتریوز چیست؟ نشانه هایی که هر زنی باید بداند
[/quote]
هورمون درمانی
هورمون درمانی شامل مصرف داروهایی است که بر میزان هورمون در بدن تاثیر می گذارند. اگر سرطان پیشرفته اندومتر، خارج از رحم گسترش یافته باشد، معمولا از هورمون درمانی استفاده می شود.
گزینه ها ی این درمان عبارتند از:
- دارو برای افزایش مقدار پروژسترون در بدن: پروژستین مصنوعی، یک نوع از هورمون پروژسترون است که به جلوگیری از رشد سلول های سرطانی اندومتر کمک کند.
- دارو برای کاهش مقدار استروژن در بدن: داروهای هورمون درمانی می توانند به کاهش سطح استروژن در بدن شما کمک کرده یا بدن را وادار کنند که از استروژن موجود استفاده کند. سلول های سرطانی اندومتر که به استروژن وابسته هستند و این هورمون به رشد آنها کمک می کند، ممکن است در پاسخ به این داروها از بین بروند.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از مواد شیمیایی برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می کنند. این داروها می توانند به صورت ترکیبی یا مجزا، و یا به شکل خوراکی یا تزریقی استفاده شوند. شیمی درمانی برای زنان مبتلا به سرطان آندومتر پیشرفته که تومورشان در خارج رحم رشد کرده است یا زنانی که بیماریشان مکرر عود می کند، توصیه می شود. این داروها وارد جریان خون می شوند و سپس سلول های سرطانی را می کشند.